Giá dầu có thực sự âm?

Ngày hôm qua (21/4), một sự kiện chấn động thương mại cả thế giới, giá dầu thô WTI giao tháng 5 trên sàn New York âm 37,63 USD một thùng. Điều đó có nghĩa, người bán còn trả thêm tiền cho người mua để lấy dầu đi.

Việc này nghe khá “vô lý”. Vậy giá dầu có thực sự âm?

KHÔNG.

Giá dầu thực sự vẫn dương. Chỉ có “giá chuyển nhượng hợp đồng mua bán dầu” là âm.

Chúng tôi xin giải thích hiện tượng này bằng một cách đơn giản nhất, nôm na nhất để độc giả có thể hình dung.

Hãng hàng không A sử dụng rất nhiều dầu. Họ không thể bay ngày nào mua dầu ngày đó được, rất bất tiện. Nên họ sẽ phải mua dầu trước cả tháng.

Vậy là trong tháng 3, A đã đặt hàng mua dầu của hãng dầu Ả-rập cho tháng 5. Giá 50$/thùng. Đặt cọc 10$/thùng. Ngày 22/4 chốt hợp đồng.

Nhưng COVID-19 bùng ra. Hãng A ngừng bay cả tháng, không sử dụng gì đến dầu. Dầu vẫn đầy trong kho.

Ngày 21/4, đến hạn chốt hợp đồng dầu tháng 5, A phải đứng trước 2 sự lựa chọn:

• Hoặc ‘bùng’ hợp đồng mua dầu tháng 5, mất tiền đặt cọc 10$/thùng.
• Hoặc trả nốt tiền và bê dầu tháng 5 về. Nhưng nếu mang dầu về thì không còn chỗ để chứa vì dầu các tháng trước vẫn còn đầy trong kho. Nếu vẫn cố bê dầu về, thì A phải mất thêm tiền thuê thêm kho chứa. Tốn thêm rất nhiều chi phí.

Vậy là, hãng hàng không A phải đi tìm một đơn vị khác, nhà máy điện E chẳng hạn. Trong dịch, nhà máy điện E vẫn sản xuất đều, và cũng có nhu cầu dùng rất nhiều dầu. Kho dầu của E vẫn còn nhiều chỗ chứa.

Lúc này, hãng hàng không A đàm phán bán lại hợp đồng dầu tháng 5 cho E với giá 45$/thùng. Tức là lỗ 5$/thùng.

Với thỏa thuận này, A chỉ thiệt hại 5$/thùng dầu, thay vì 10$/thùng như đặt cọc. Còn E thì chỉ bỏ ra 45$ mua được dầu giá 50$. Cả 2 cùng có lợi trong hoàn cảnh này.

Như vậy, cái giá chuyển nhượng hợp đồng dầu giữa hãng hàng không A và nhà máy điện E là âm 5$/thùng. Đây chính là con số âm gây chấn động thế giới ngày hôm qua. Bởi từ trước đến giờ, dầu luôn là một mặt hàng ‘hot’, luôn chỉ bán có lãi chứ không có lỗ.

Nhưng tại thời điểm này, dịch COVID-19 khiến kinh tế cả thế giới đóng băng, không dùng nhiều dầu, cộng thêm cuộc chiến giá dầu giữa Ả-rập Xê-út và Nga dẫn tới dầu sản xuất ra quá nhiều, cung vượt quá cầu nên mới xảy ra việc dầu bán lỗ trên sàn giao dịch như vậy.

Còn giá dầu thực sự, giá dầu xuất xưởng của hãng dầu Ả-rập nói ở trên vẫn là dương 50$/thùng. Nên sẽ không có chuyện “đi đổ xăng được trả thêm tiền” đâu.

Tất nhiên, đây chỉ là một kịch bản sơ lược nhất, đơn giản nhất để hình dung cái “giá dầu âm” thật sự là thế nào. Trên thực tế, việc giao dịch dầu trên thị trường quốc tế sẽ phức tạp hơn rất nhiều. Nhưng hi vọng qua kịch bản này, độc giả có cái nhìn rõ hơn về hiện tượng đặc biệt “giá dầu âm” ngày hôm qua.