Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà không chỉ nâng tầm giá trị vốn có của di sản mà còn là cơ hội để Việt Nam bảo tồn tốt hơn các di sản.
Đón bắt cơ hội phát triển
Tháng 9/2023, kỳ họp lần thứ 45, Ủy ban Di sản thế giới UNESCO đã thông qua hồ sơ đề cử và công nhận quần thể Vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà là Di sản thiên nhiên thế giới. Việc Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà được công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới đã mở rộng hơn nữa hành lang phát triển kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội giữa 2 địa phương, trước xu thế hợp tác cùng phát triển hiện nay, đặc biệt khi 2 địa phương này đang tham gia vào Kết nối kinh tế Trục cao tốc phía Đông do VCCI và 4 tỉnh, thành phố: Quảng Ninh, Hải Phòng, Hải Dương, Hưng Yên ký kết vào tháng 7/2022. Cũng từ đây, các địa phương có nhiều điều kiện thuận lợi hơn để bảo tồn, phát triển bền vững cũng như giúp ngành du lịch đón bắt nhiều vận hội để phát triển trong thời gian tới.
Theo bà Nguyễn Thị Hạnh - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh, suốt gần 30 năm qua kể từ lần đầu tiên được công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới, tỉnh Quảng Ninh luôn xác định Vịnh Hạ Long như báu vật được thiên nhiên ban tặng, là động lực quan trọng để phát triển du lịch và chuyển đổi mô hình tăng trưởng trong cơ cấu kinh tế. Bởi vậy, quá trình khai thác và phát huy giá trị di sản, công tác bảo tồn và gìn giữ luôn được tỉnh Quảng Ninh quan tâm.
Còn ông Nguyễn Quang Vinh – Phó Chủ tịch UBND huyện Cát Hải, TP Hải Phòng chia sẻ, du lịch của Cát Hải là du lịch sinh thái, rừng núi biển đảo. Đây là cơ hội rất lớn, rất tốt cho du lịch Cát Bà trong công tác quảng bá điểm đến. Qua đây, du khách trong nước và quốc tế biết đến Cát Bà nhiều hơn về những giá trị nổi bật toàn cầu của Cát Bà. Đặc biệt là càng hiểu hơn về du lịch Cát Bà trên tinh thần là du lịch sinh thái, bảo tồn và phát huy những giá trị đặc hữu.
Cùng xây dựng quy chế quản lý chặt chẽ
Với sự giao thoa của núi rừng và biển đảo, Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà là một khu vực tiêu biểu, có mức độ đa dạng cao của Châu Á khi sở hữu 7 hệ sinh thái biển – đảo, nhiệt đới, cận nhiệt đới liền kề, kế tiếp nhau phát triển bao gồm: hệ sinh thái rừng mưa nhiệt đới nguyên sinh, hệ sinh thái hang động, hệ sinh thái rừng ngập mặn; hệ sinh thái bãi triều, hệ sinh thái rạn san hô, hệ sinh thái đáy mềm, hệ sinh thái hồ nước mặn. Các hệ sinh thái này đại diện cho các quá trình sinh thái và sinh học vẫn đang tiến hóa và phát triển, thể hiện qua sự đa dạng của các quần xã động thực vật.
Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà còn là nơi chứa đựng một môi trường sống của nhiều loài động, thực vật quý hiếm. Sở hữu khu rừng trên biển lớn nhất Việt Nam với diện tích hơn 17.000ha cùng các hệ sinh thái đa dạng, Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà là điểm cư ngụ của 4.910 loài động thực vật trên cạn và dưới biển, trong số này có tới 198 loài thuộc Danh mục Đỏ IUCN, 51 loài đặc hữu. Diện tích rừng nguyên sinh khoảng 1.045,2 ha trên đảo Cát Bà là một trong những nhân tố quan trọng làm nên giá trị sinh thái và đa dạng sinh học của di sản. Đặc biệt, Voọc Cát Bà là loài quý hiếm, nằm trong danh sách các loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng cao nhất và được ghi vào Sách Đỏ thế giới.
Di sản thế giới Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà là Di sản thế giới liên tỉnh đầu tiên ở Việt Nam. Do vậy, việc quản lý, bảo vệ Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà đang được hai địa phương phối hợp thực hiện hiệu quả nhằm phát huy, giữ gìn giá trị của Di sản.
Theo đó, công tác phối hợp quảng bá hình ảnh Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà được tăng cường thực hiện thông qua website và các nền tảng mạng xã hội (facebook, youtube, fanpage...). Đặc biệt, trong năm qua, hình ảnh Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà được phát sóng quảng bá trên kênh truyền hình CNN nổi tiếng của Mỹ với hàng tỷ người xem trên toàn thế giới, được hàng trăm đài phát thanh và truyền hình trên toàn cầu tiếp sóng; qua đó, góp phần lan toả giá trị nổi bật toàn cầu của Di sản ra thế giới. Hai bên cũng tăng cường thực hiện thông qua 20 đợt giám sát định kỳ tình trạng bảo tồn Di sản.
Bà Trần Thị Hoàng Mai – Giám đốc Sở Văn hoá và Thể thao Hải Phòng chia sẻ: “Việc quần đảo Cát Bà cùng với vịnh Hạ Long được công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới là vinh dự cho nhân dân, TP Hải Phòng. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ tham mưu cho TP Hải Phòng ban hành các chiến lược về phát triển du lịch. Đầu tiên chúng tôi sẽ tham mưu cho thành phố ban hành một kế hoạch truyền thông bài bản. Ở đây làm sao cho du khách, bạn bè, nhân dân trong nước và quốc tế biết được những nét đẹp, giá trị riêng có của quần đảo Cát Bà. Ở đây chứa đựng những giá trị của hệ sinh thái từ thiên nhiên nhưng đối với quần đảo Cát Bà còn ẩn chứa trong đó những Di sản đã có từ cách đây hàng ngàn năm. Chúng tôi cũng rất vinh dự khi những thước phim đầu tiên, những hình ảnh đẹp nhất của quần đảo Cát Bà trên kênh truyền thông CNN của Mỹ đã được đón nhận bởi những người yêu khám phá, yêu tự nhiên. Và tôi tin tưởng rằng, với một chiến lược truyền thông hết sức bài bản thì những hình ảnh đẹp nhất về quần đảo Cát Bà sẽ đến được nhiều hơn với những người yêu khám phá, du lịch trên toàn thế giới”.
Cũng theo bà Trần Thị Hoàng Mai, TP Hải Phòng và tỉnh Quảng Ninh sẽ có sự phối hợp hết sức chặt chẽ thông qua các biên bản. Ở đây cụ thể là công tác quản lý giữa 2 di sản, bởi có lẽ với Việt Nam đây là Di sản thiên nhiên thế giới đầu tiên liên tỉnh. Và trong công tác này, TP Hải Phòng cùng với tỉnh Quảng Ninh cũng đã có sự phối hợp hết sức chặt chẽ, thường xuyên trao đổi, có nhiều thông tin để làm sao đối với Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long và quần đảo Cát Bà sẽ có được những thông điệp chung nhất, đẹp nhất của 2 địa phương. Và điều đó chính là những giá trị mà du khách sẽ được thưởng ngoạn đối với di sản Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà.
Còn theo ông Vũ Kiên Cường - Trưởng Ban Quản lý Vịnh Hạ Long, năm 2025, hai bên tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan tham mưu chính quyền hai địa phương quản lý, bảo vệ và phát huy bền vững, hiệu quả khu Di sản thế giới vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà... Cùng với đó, hai bên sẽ tiếp tục nghiên cứu việc ban hành cơ chế chính sách quản lý di sản liên tỉnh, hoàn thành các nội dung khuyến nghị của Uỷ ban Di sản thế giới tại các kỳ họp lần thứ 45 (2023) và lần thứ 46 (2024).