Giải pháp kinh doanh không cần mặt bằng

Trong cấu trúc kinh doanh hiện tại, chi phí thuê mặt bằng đang trở thành gánh nặng lớn nhất. Nhiều người nuôi dưỡng giấc mơ tự làm chủ phải từ bỏ vì rào cản tài chính. Tuy nhiên, một mô hình kinh doanh khá mới mẻ có thể “lách qua” được rào cản mặt bằng này, đó mô hình nhượng quyền thương mại tại nhà (homebased franchising). Ông Stuart White – Nhà sáng lập, Giám đốc Sanondaf - với 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nhượng quyền, tin rằng đây là mô hình mà bất cứ ai cũng có thể tham gia.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo rằng nhượng quyền không phải là con đường dễ dàng. Người mua nhượng quyền cần có tham vọng, động lực và sự quyết tâm, nếu không, nhượng quyền sẽ không phù hợp.

Biến chi phí mặt bằng thành vốn đầu tư

Sự khác biệt lớn nhất giữa mô hình có mặt bằng truyền thống và nhượng quyền tại nhà nằm ở chi phí vận hành. Các thương hiệu cần mặt bằng, như các công ty bất động sản hoặc phòng tập thể hình thì cần thực hiện khoản đầu tư đáng kể để khởi nghiệp, bao gồm mua bản quyền nhượng quyền, mua thiết bị và sửa sang văn phòng. Sau khi bắt đầu, họ phải trả tiền thuê, tiện ích và các chi phí khác liên tục.

Ngược lại, mô hình tại nhà giúp giảm thiểu đáng kể các chi phí thiết lập này. Do đã sống trong nhà riêng, người kinh doanh không phải trả thêm quá nhiều chi phí điện nước mới hay chi phí mặt bằng mới. Stuart White giải thích rằng nếu một doanh nghiệp tạo ra 5.000 USD/tháng, việc chỉ phải trả khoảng hơn 100 USD tiền hóa đơn vì làm việc tại nhà sẽ giúp số tiền giữ lại (lợi nhuận) cao hơn nhiều so với việc phải trả 3.000 USD tiền hóa đơn mặt bằng.

Khả năng cắt giảm chi phí ban đầu này cho phép nhà đầu tư sử dụng vốn tiết kiệm được để đầu tư vào tiếp thị trong 6 tháng đầu tiên, một giai đoạn quan trọng của bất kỳ doanh nghiệp nào.

Chiến lược tiếp thị “tận dụng”

Thách thức của mô hình tại nhà là không có mặt bằng thực địa để khách hàng có thể nhìn thấy thương hiệu liên tục. Do đó, việc lựa chọn loại hình kinh doanh phù hợp là rất quan trọng. Mô hình tại nhà lý tưởng cho các dịch vụ mà khách hàng hay tìm kiếm qua internet hoặc điện thoại. Ví dụ, với doanh nghiệp khử trùng, vị trí văn phòng không thực sự quan trọng.

Để bù đắp cho việc thiếu mặt bằng, các chuyên gia khuyên rằng không bao giờ được đánh giá thấp sức mạnh của việc xây dựng thương hiệu. Doanh nghiệp nên thương hiệu hóa quá mức mọi thứ (overbrand everything), ví dụ biến phương tiện đi lại thành văn phòng di động hay các “biển quảng cáo di động”, chú trọng đồng phục và các loại tài liệu quảng cáo. Điều này tạo ra cảm giác rằng doanh nghiệp đang ở khắp mọi nơi trên thế giới dù quy mô thực tế có thể nhỏ.

Kỷ luật và lựa chọn đối tác chiến lược

Thành công tại nhà đòi hỏi kỷ luật cá nhân cao độ. Người điều hành cần tìm một không gian yên tĩnh và có thể đóng cửa để tách biệt cuộc sống cá nhân và công việc. Lợi ích bù lại là sự cân bằng cuộc sống và công việc tốt hơn, giúp tiết kiệm khoảng ba giờ di chuyển mỗi ngày.

Khi mở rộng quy mô, việc lựa chọn đúng đối tác là lý do số một dẫn đến thành công của nhượng quyền. Ông Sean T.Ngo - Đồng sáng lập, Giám đốc VF Franchise Consulting - nhấn mạnh đối tác tốt sẽ biết thị trường địa phương tốt hơn bên nhượng quyền, giúp họ đưa ra quyết định đúng đắn về vị trí, nhân sự và tiếp thị.

Mặc dù đối tác cần có vốn, nhưng ông Victor Pirmer - Giám đốc phát triển Belgo Vietnam - lưu ý rằng kinh nghiệm vận hành chuyên môn vẫn khó tìm hơn so với tiền bạc, nên ưu tiên tìm người có tham vọng và sự thông minh thay vì chỉ có tiền.

Về mặt pháp lý, bà Trịnh Ngọc Tú - Chuyên gia Tilleke & Gibbins Vietnam – khuyên các bên nhượng quyền cũng cần thực hiện thẩm định kỹ lưỡng (due diligence), kiểm tra các giấy tờ đăng ký kinh doanh để đảm bảo đối tác có hồ sơ "sạch".

Dữ liệu, địa phương hóa và khả năng thích ứng

Phát triển bền vững đòi hỏi việc ra quyết định dựa trên dữ liệu. Ông Sean T.Ngo nhấn mạnh "dữ liệu là tất cả" và các quyết định kinh doanh phải dựa trên dữ liệu về hành vi mua sắm, GDP, và đối thủ cạnh tranh. Ví dụ tại Việt Nam, chỉ khoảng 18-19% dân số (tức là 18,5 đến 19,5 triệu người) có thu nhập tùy ý để mua sản phẩm, đây là thị trường có thể tiếp cận được (addressable market). Việc mở rộng quy mô cần dựa trên con số này thay vì toàn bộ dân số 100 triệu người để tránh rủi ro.

Sau khi có dữ liệu, địa phương hóa là yếu tố bắt buộc. Các thương hiệu phải điều chỉnh thực đơn, giá cả và hồ sơ khẩu vị để phù hợp với nhân khẩu học địa phương. Quy tắc chung là 80% cốt lõi thương hiệu và 20% địa phương hóa, mặc dù một số thị trường có thể cần mức độ thích ứng cao hơn.

Bên cạnh đó, việc duy trì tiêu chuẩn nhãn hiệu qua sự nhất quán và đào tạo liên tục là cực kỳ quan trọng. Thương hiệu bia thủ công Belgo có sự tập trung cao độ vào đào tạo và yêu cầu bên nhận quyền tham gia đào tạo ban đầu 4 tuần tại trung tâm đào tạo của họ, sau đó quay lại kiểm tra mỗi 6 tháng để đảm bảo tiêu chuẩn thương hiệu được tôn trọng.

Cuối cùng, khả năng thích ứng sẽ quyết định thương hiệu nào thành công lâu dài. Ông Victor chia sẻ rằng các thương hiệu thành công phải có tính linh hoạt (mobility) để đưa ra các sản phẩm mới (như bia theo mùa) nhằm giữ chân khách hàng.

Thành công của bất kỳ mô hình nhượng quyền nào, dù là tại nhà hay có mặt bằng, đều phụ thuộc vào sự kết hợp giữa chiến lược tài chính khôn ngoan, sự nhất quán trong vận hành, và khả năng thích ứng nhanh chóng.