Gỡ các “giấy phép con” gây cản trở sản xuất, kinh doanh vàng

Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có văn bản góp ý Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng (Dự thảo). Theo đó, nhiều quy định trong Dự thảo chưa phù hợp với thực tiễn và chủ trương cải cách thể chế, cần điều chỉnh để không tạo thêm rào cản cho doanh nghiệp.

Một trong những vấn đề được VCCI đặc biệt lưu ý là quy định tại Điều 11a về điều kiện cấp phép sản xuất vàng miếng. Dự thảo yêu cầu doanh nghiệp phải có giấy phép kinh doanh mua bán vàng miếng bên cạnh giấy phép sản xuất, điều này là không hợp lý, bởi đây là hai loại hình hoàn toàn khác nhau trong chuỗi cung ứng. Việc gộp hai giấy phép này bị đánh giá là tạo ra tình trạng “giấy phép lồng trong giấy phép”, gây phát sinh chi phí tuân thủ và kéo dài thời gian làm thủ tục hành chính.

Ngoài ra, quy định yêu cầu doanh nghiệp sản xuất vàng miếng phải có vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỷ đồng cũng bị cho là quá cao, có thể loại bỏ phần lớn doanh nghiệp khỏi thị trường, làm giảm tính cạnh tranh và hạn chế nguồn cung, từ đó ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng.

Tương tự, trong hoạt động nhập khẩu vàng miếng, Dự thảo đưa ra tới ba tầng kiểm soát gồm giấy phép xuất nhập khẩu vàng; hạn mức hàng năm; giấy phép cho từng lần nhập khẩu. Theo VCCI, việc đồng thời yêu cầu các loại giấy phép nói trên sẽ tạo ra nhiều “giấy phép con”, làm gia tăng thủ tục hành chính, chi phí tuân thủ và gây khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Cụ thể, giấy phép nhập khẩu vàng chỉ cấp cho các doanh nghiệp sản xuất vàng. Trong khi đó, các doanh nghiệp sản xuất vàng đã do Ngân hàng Nhà nước cấp phép, quản lý chặt chẽ. Do vậy, việc yêu cầu thêm một giấy phép xuất nhập khẩu riêng là không cần thiết, mang tính chất “giấy phép lồng trong giấy phép”, làm tăng thêm thủ tục, chi phí không cần thiết. Trong khi đó, việc yêu cầu phải có giấy phép cho từng lần, trong khi đã khống chế hạn mức cả năm là không hợp lý. Trong bối cảnh thị trường vàng có nhiều biến động và chịu tác động mạnh từ yếu tố trong và ngoài nước, việc chờ cấp phép từng lần có thể khiến doanh nghiệp bỏ lỡ cơ hội kinh doanh, giảm tính linh hoạt trong vận hành.

Vì vậy, VCCI đề xuất bỏ giấy phép xuất nhập khẩu từng lần và bỏ giấy phép xuất nhập khẩu vàng, đồng thời thực hiện giám sát qua kết nối dữ liệu hải quan hoặc cơ chế báo cáo định kỳ.

Ngoài ra, VCCI cũng đề xuất bãi bỏ điều kiện kinh doanh vàng trang sức, thủ công mỹ nghệ, vì không còn phù hợp với Luật Đầu tư hiện hành. Đây là nhóm hàng hóa tiêu dùng thông thường, không ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh, đạo đức hay sức khỏe cộng đồng. Việc duy trì điều kiện trong lĩnh vực này không những đi ngược tinh thần cải cách thủ tục hành chính, mà còn chưa hỗ trợ được mục tiêu phát triển ngành chế tác vàng trang sức thành ngành mũi nhọn theo định hướng mới của Trung ương.

Bên cạnh những vấn đề lớn đã nêu, VCCI cũng kiến nghị cơ quan soạn thảo cần làm rõ một số nội dung còn thiếu và chưa thống nhất trong Dự thảo. Cụ thể, đối với hoạt động phái sinh vàng và kinh doanh vàng trên tài khoản tuy đã được đưa vào phạm vi điều chỉnh nhưng lại chưa có quy định rõ ràng về điều kiện, cơ chế cấp phép cũng như đối tượng được tham gia. Điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý cho doanh nghiệp và cần được bổ sung chi tiết trong văn bản dưới luật. Đồng thời, Dự thảo cũng quy định việc nhập khẩu vàng miếng và vàng nguyên liệu chỉ được thực hiện từ các nhà sản xuất được chứng nhận bởi Hiệp hội Thị trường vàng London (LBMA), nhưng chưa nêu rõ căn cứ pháp lý hay lý do cụ thể. Theo VCCI, điều này có thể làm thu hẹp nguồn cung, gia tăng chi phí nhập khẩu và ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Những bất cập trên, nếu không được xử lý kịp thời, sẽ gây khó khăn không chỉ cho hoạt động sản xuất - kinh doanh vàng mà còn cản trở quá trình phát triển minh bạch, hội nhập của thị trường vàng Việt Nam.