HẠ TẦNG XÃ HỘI KHU CÔNG NGHIỆP: Đẩy mạnh phát triển hạ tầng giao thông ngoài khu công nghiệp

Chia sẻ tại Tọa đàm "Hạ tầng xã hội khu công nghiệp: Thực trạng và giải pháp" do Tạp chí Diễn đàn doanh nghiệp (VCCI) tổ chức, ông Phan Văn Chính, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty IDICO – đơn vị đã có tới 10 KCN trên cả nước, cho biết, các KCN đóng vai trò quan trọng trong việc tạo việc làm cho hơn 2 triệu lao động trực tiếp và khoảng 10 triệu lao động gián tiếp. Việc phát triển KCN sẽ làm gia tăng dân số cơ học rất nhanh nên việc quy hoạch và chuẩn bị hạ tầng thường không theo kịp phát triển đầu tư các nhà máy nếu không có sự chuẩn bị và quy hoạch từ trước.

Tuy nhiên, hiện sự phát triển hạ tầng ngoài KCN thường không đồng bộ về nhiều yếu tố.

Thứ nhất, quy hoạch phát triển giao thông: Thông thường có quy hoạch nhưng đầu tư không kịp thời. Thực tế một số KCN được đầu tư xây dựng và phát triển khá nhanh nhưng quy hoạch giao thông và đầu tư xây dựng không đồng bộ gây tắc nghẽn giao thông trầm trọng trong giờ cao điểm, như tại các khu vực Nhơn Trạch, Amata Đồng Nai, Khu vực Công ty Pouchen, Tân Thuận Tp HCM…vv Thông thường phải mất thời gian lâu mới được giải quyết.

Thứ hai, quy hoạch nhà ở cho công nhân trong khu công nghiệp: Trong thời gian qua quy hoạch này chưa được thực hiện một cách triệt để do một số cơ chế chính sách chưa phù hợp dẫn đến khó thực hiện hoặc thủ tục kéo dài gây khó khăn cho các Nhà đầu tư, một phần còn do một số địa phương chưa bố trí các quỹ đất phù hợp nên việc thực hiện chưa mang tính khả thi cao. Mặc dù Nhà nước đã có những cơ chế để giúp các doanh nghiệp hạch toán các chi phí xây dựng nhà ở cho công nhân vào chi phí hợp lệ của doanh nghiệp, nhưng thực tiễn rất ít doanh nghiệp có thể thực hiện được cơ chế này.

Thứ ba, chính sách phát triển các tiện ích hạ tầng xã hội cung cấp cho người lao động chưa được chú trọng. Xung quan các KCN vẫn còn thiếu các hạng mục phục vụ cho người lao động như nhà trẻ, mẫu giáo, trường học, chợ, phòng khám, khu luyện tập TDTT, vui chơi giải trí... hoặc nếu có thì cũng đầu tư muộn, không kịp thời, do đó các chợ tự phát đã xuất hiện rất nhiều sát các KCN gây mất an ninh trật tự, an toàn giao thông, là môi trường dễ làm lây lan dịch bệnh, gây khó khăn cho công tác quản lý.

Theo ông Chính, để góp phần xử lý các yếu tố trên, Nhà nước cần có cơ chế sử dụng nguồn thu ngân sách từ các KCN để phục vụ và đẩy mạnh việc phát triển hạ tầng giao thông ngoài KCN; chuẩn bị kịp thời các quỹ đất để phát triển nhà ở và cơ sở y tế, giáo dục, hạ tầng xã hội... Các KCN nhìn chung đóng góp rất lớn vào ngân sách và khi điều kiện hạ tầng tốt sẽ mang lại nhiều lợi ích cho xã hội, nâng cao hiệu quả SXKD cho doanh nghiệp và KCN sẽ tiếp tuc đóng góp nhiều hơn nữa cho phát triển kinh tế địa phương.

Theo đó, đại diện Tổng công ty IDICO cho rằng, về nhà ở cho công nhân lao động và nhà ở chuyên gia cần được quy hoạch bài bản cùng với quy hoạch các KCN. Tiếp đó, Nhà nước cần tạo tạo cơ chế thông thoáng, tháo bớt các rào cản để các Nhà đầu tư có thể tiếp cận triển khai đầu tư phát triển một cách hài hòa và đồng bộ với việc phát triển các KCN.

Trong đó, vấn đề lớn nhất là cơ chế và quỹ đất cần được giải quyết nhanh chóng. Ngoài ra, đại diện IDCO bổ sung thêm, cho phép các địa phương cho phép các địa phương sử dụng ngân sách đóng góp từ các khu công nghiệp để đầu tư phát triển hạ tầng bên ngoài. Tạo giải pháp phát triển hạ tầng phục vụ đời sống, hình thành đô thị vệ tinh của các thành phố, tạo đồng bộ về khu công nghiệp nhà ở và đô thị, phát triển mặt baefng thiết chế sã hội tại địa phương.

“An cư lạc nghiệp” sẽ tạo tâm lý ổn định giúp người lao động yên tâm sản xuất, tạo ra nhiều giá trị gia tăng đóng góp cho xã hội. Cùng với đó, cũng cần chú trọng việc đầu tư phát triển các hạ tầng xã hội khác để tạo thành quần thể sinh thái KCN phát triển bền vững, văn minh, hiện đại, đảm bảo an ninh trật tự và thân thiện môi trường. Là tiền đề và động lực cho sự phát triển các đô thị dịch vụ vệ tinh, đáp ứng mục tiêu công nghiệp hóa, đô thị hóa của đất nước.

“Khi có sự đồng bộ trong phát triển khu công nghiệp, quy hoạch và phát triển giao thông, tiện ích công cộng, nhà ở cho từng khu vực sẽ hình thành những khu vực có thể gọi là đô thị vệ tinh cho các Thành phố. Sự hình thành này sẽ giúp phát triển hài hòa và bền vững và giảm bớt tình trạng dồn dân cơ học về các thành phố trong thời gian qua” – đại diện IDICO khẳng định.