Hải Phòng: Cần chính sách đột phá cho nguồn nhân lực chất lượng cao

Tại buổi làm việc với UBND TP Hải Phòng về phát triển nguồn nhân lực, phục vụ các mục tiêu chiến lược về công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế và chuyển đổi số… Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận định, bên cạnh kết quả đạt được, nhìn tổng thể, việc phát triển nguồn nhân lực của Hải Phòng vẫn có hạn chế.

Nhu cầu tăng cao

Cụ thể, Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, Hải Phòng còn tình trạng mất cân đối trong phân bổ nhân lực giữa các địa bàn và lĩnh vực. Một bộ phận nhân lực chất lượng cao ở khối công lập có xu hướng dịch chuyển sang khu vực tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Chính sách thu hút và giữ chân nhân lực chất lượng cao chưa đủ sức cạnh tranh với các trung tâm lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh…

Thực tế cho thấy, nguồn nhân lực chất lượng cao đang là vấn đề khiến nhiều doanh nghiệp phải “đau đầu”. Đặc biệt là các công ty FDI trong lĩnh vực điện tử, sản xuất linh kiện, và logistics, đang có nhu cầu tuyển dụng rất lớn đối với các vị trí đòi hỏi trình độ kỹ thuật, chuyên môn sâu. Từ kỹ sư R&D, chuyên gia công nghệ thông tin, kỹ thuật viên vận hành máy móc hiện đại đến các vị trí quản lý cấp trung và cấp cao, tất cả đều đang "khát" nhân lực. Không ít doanh nghiệp phải tự tìm mối liên kết với các trường đào tạo để tuyên nhân lực nhưng số lượng thu về thường là rất ít vì không có số lượng, chưa nói đến chất lượng.

Đại diện Công ty TNHH Công nghiệp nhựa KYOWA chia sẻ, hiện tại số lượng đơn hàng của công ty đang tăng lên, nhu cầu tuyển dụng, nhất là nhân lực chất lượng cao của công ty rất lớn song số lượng ứng viên lại không đáp ứng được. Điều này ảnh hưởng rất nhiều đến tiến trình sản xuất và mở rộng kinh doanh của doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Bá Hoàng – Trưởng phòng tuyển dụng Công ty Manpower Việt Nam (đơn vị cung ứng lao động) cũng nhận định, nhu cầu tuyển dụng của công ty chúng tôi rất lớn cho các ngành như sản xuất, lắp ráp, điện tử và logistics. Dự báo về nhu cầu tuyển dụng từ giờ đến cuối năm có thể gấp 4 lần so với đầu năm về ngành logistics.

Dự báo đến năm 2030, Hải Phòng sẽ cần bổ sung hàng trăm nghìn lao động có trình độ cao. Trong đó, ngành logistics dự kiến cần tới 460.000 lao động; ngành công nghiệp công nghệ cao, y tế và du lịch sẽ cần khoảng 127.800 lao động tại khu kinh tế, khu công nghiệp và 10.000 lao động ngành du lịch.

Sắp tới, Hải Phòng và Hải Dương sáp nhập, tổng nhu cầu lao động chất lượng cao không đơn thuần là phép cộng số liệu hiện tại của hai địa phương thay vào đó, nó sẽ là một phép nhân khi việc mở rộng không gian phát triển và quy mô thị trường sẽ tạo sức hút lớn hơn cho các nhà đầu tư chiến lược, đặc biệt là các dự án FDI công nghệ cao.

Bên cạnh đó, Hải Phòng là trung tâm cảng biển lớn nhất miền Bắc, khi kết hợp với lợi thế giao thông nội địa của Hải Dương, sẽ hình thành một trung tâm logistics đa phương thức quy mô lớn. Nhu cầu về nhân lực chất lượng cao trong logistics sẽ bao gồm các chuyên gia quản lý chuỗi cung ứng, phân tích dữ liệu logistics, quản lý kho bãi tự động, chuyên viên khai thác cảng, điều phối vận tải đa phương thức, và các chuyên viên am hiểu về luật pháp quốc tế trong xuất nhập khẩu sẽ càng tăng thêm.

Cần chính sách đủ mạnh để thu hút lao động chất lượng cao

Thực tế trên đòi hỏi Hải Phòng phải có các giải pháp căn cơ, đồng bộ về đào tạo và sử dụng nhân lực. Ông Trần Văn Hùng - Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kỹ thuật Công nghiệp Hải Phòng cho biết, nhu cầu của doanh nghiệp về lao động có tay nghề và trình độ chuyên môn cao tại Hải Phòng là rất lớn, đặc biệt là trong các ngành như tự động hóa, cơ khí chính xác, điện tử công nghiệp và logistics thông minh. Thế nhưng, nguồn tuyển đầu vào của chúng tôi lại không đủ để đáp ứng.

Tình hình tuyển sinh hiện tại khó khăn đến mức, để đảm bảo đủ chỉ tiêu và có nguồn học viên cho các ngành mũi nhọn, nhà trường chúng tôi phải chủ động tổ chức các đoàn công tác, lên tận các tỉnh miền núi phía Bắc như Hà Giang, Cao Bằng, Lai Châu, Điện Biên... để tư vấn tuyển sinh và thu hút các em học sinh. Điều này cho thấy rõ sự thiếu hụt nghiêm trọng về nguồn lao động trẻ, đặc biệt là những em có định hướng học nghề và phát triển sự nghiệp tại các trung tâm kinh tế lớn như Hải Phòng – ông Hùng cho biết thêm.

Về chất lượng đào tạo, TS. Trịnh Quốc Tấn – Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Thủy sản và Công nghệ thực cho biết, còn một khoảng cách đáng kể giữa chương trình đào tạo hiện tại và yêu cầu thực tế của doanh nghiệp. Để thu hẹp khoảng cách này, nhà trường đã và đang chủ động hợp tác chặt chẽ với các doanh nghiệp trong khu công nghiệp, khu kinh tế cùng xây dựng và điều chỉnh chương trình đào tạo, tích hợp kiến thức chuyên sâu và kỹ năng thực hành theo chuẩn mực của ngành. Điều này bao gồm việc đưa sinh viên đi thực tập sớm tại doanh nghiệp, mời chuyên gia từ doanh nghiệp về giảng dạy, và trang bị các phòng thí nghiệm, xưởng thực hành hiện đại mô phỏng môi trường làm việc thực tế.

Ông Hoàng Minh Cường – Phó Chủ tịch UBND TP Hải Phòng cho biết, bên cạnh việc tiếp tục triển khai các cơ chế, chính sách hiện có, Hải Phòng sẽ tiếp tục nghiên cứu, ban hành các cơ chế, chính sách phát triển nguồn nhân lực tại chỗ cũng như thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao từ các địa phương khác đến làm việc.

Trong thời gian tới, Hải Phòng mong muốn Trung ương quan tâm, chỉ đạo xây dựng chiến lược quốc gia phát triển nguồn nhân lực trong kỷ nguyên công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Đồng thời, các bộ, ban, ngành liên quan cần rà soát, điều chỉnh các cơ chế, chính sách, luật pháp chung liên quan đến phát triển nguồn nhân lực để tạo đột phá mạnh mẽ, đồng bộ. Việc tạo lập kịp thời khung pháp lý và hệ thống chính sách để triển khai, phát triển các công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới dựa trên công nghệ số cũng là yếu tố then chốt - ông Cường đề xuất.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Trường Giang nhấn mạnh, Hải Phòng có dân số đông với trên 1 triệu người trong độ tuổi lao động và đang trong thời kỳ cơ cấu dân số vàng, là một trong những đầu tàu kinh tế của cả nước. Hải Phòng cần bổ sung, làm rõ những chính sách nổi trội trong việc phát triển nguồn nhân lực thời gian qua và định hướng trong thời gian tới. Đặc biệt là các chính sách khuyến khích, ưu đãi người trẻ, người có tài năng gắn bó với khu vực công. Các chính sách riêng để thu hút người Hải Phòng, người Việt Nam ở nước ngoài về địa phương cống hiến.