Hàng không Việt bao giờ mới qua "cơn bĩ cực"?

Khánh Hà• 07/05/2020 11:00

Hoạt động hàng không diễn ra theo chiều hướng xấu hơn các kịch bản đã đưa ra. Dự báo, sớm nhất hết năm 2021 hàng không Việt Nam mới có thể phục hồi.

Hàng không Việt có quý kinh doanh khó khăn nhất trong lịch sử do dịch COVID-19 bùng phát tại Việt Nam và thế giới.

Nỗi buồn trong kết quả kinh doanh

Trong nhiều năm liền, hàng không Việt luôn tăng trưởng ở mức 2 con số phần trăm. Các chỉ số của ngành như lượng khách, số máy bay, số chuyến bay, doanh thu và lợi nhuận của các hãng hàng không đều chỉ ghi nhận tăng trong 6 năm trở lại đây. Tuy nhiên đại dịch COVID-19 đã ảnh hưởng nặng nề tới ngành và đặt hàng không Việt vào khủng hoảng.

Hàng không Việt có quý kinh doanh khó khăn nhất trong lịch sử do dịch COVID-19 bùng phát tại Việt Nam và thế giới.

Theo ước tính của Cục Hàng không, dịch COVID-19 có thể khiến các hãng hàng không Việt hụt 30.000 tỷ đồng doanh thu trong năm 2020. Con số này đang dần hiện thực hóa khi kết quả kinh doanh quý I của các hãng đã được thể hiện qua báo cáo tài chính ghi nhận lỗ.

theo báo cáo tài chính quý I của Vietnam Airlines, hãng ghi nhận lỗ 2.600 tỷ đồng. Đây là mức lỗ kỷ lục trong lịch sử của Vietnam Airlines và nhiều hơn lợi nhuận ròng 2.500 tỷ của cả năm 2019. Tính riêng về doanh thu so với quý I/2019, Vietnam Airlines đã hụt 6.700 tỷ đồng vì dịch COVID-19.

Hãng hàng không quốc gia cũng gặp khó khăn lớn về dòng tiền khi doanh thu đình trệ vì dịch Covid-19 trong khi vẫn phải chi trả các chi phí phát sinh. Dù đã tiết giảm 40% tổng chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp, Vietnam Airlines vẫn lỗ thuần từ hoạt động kinh doanh hơn 2.700 tỷ đồng.

Mức lỗ lớn cộng với việc khó khăn trong việc huy động dòng tiền bổ sung, dòng tiền kinh doanh của Vietnam Airlines âm 3.800 tỷ đồng. Để bổ sung dòng tiền nhằm vượt qua khủng hoảng COVID-19, Vietnam Airlines đã đề nghị Nhà nước hỗ trợ 12.000 tỷ đồng và bắt đầu giải ngân từ tháng 4/2020.

Vietjet Air cũng ghi nhận mức lỗ 989 tỷ đồng trong quý I. Đây là lần đầu tiên hãng ghi nhận lỗ trong quý kể từ khi niêm yết trên sàn chứng khoán. Tính riêng về doanh thu vận tải hàng không, Vietjet Air hụt khoảng 2.800 tỷ đồng vì đại dịch COVID-19 trong 3 tháng đầu năm 2020.

Nếu như quý I/2019 hãng ghi nhận doanh thu từ hoạt động vận tải hàng không đạt 10.071 tỷ đồng thì do dịch bệnh, con số này cùng kỳ năm 2020 chỉ còn 7.222 tỷ đồng, giảm 29,6%.

Theo Vietjet Air đánh giá, đây là mức lỗ thấp hơn dự kiến của hãng và thấp hơn trung bình hàng không thế giới trong thời điểm đại dịch. Con số thiệt hại của các hãng bay trong quý I cũng đã phần nào được giảm bớt do dịch bệnh bùng phát khi hàng không Việt vừa khai thác xong cao điểm Tết Nguyên đán 2020, thời điểm bổ sung doanh thu quan trọng bậc nhất trong năm.

Jetstar Pacific Airlines cũng rơi vào tình cảnh gần như đóng băng vì dịch COVID-19. Theo số liệu từ Cục Hàng không, Hãng này hầu như ở trạng thái ngủ đông trong giai đoạn 19/3-18/4 khi số chuyến bay giảm tới 97,2% so với cùng kỳ. Trong 30 ngày, hãng chỉ thực hiện 79 chuyến bay, tương đương hơn 2 chuyến bay mỗi ngày, mức thấp chưa từng có trong lịch sử khai thác của Jetstar Pacific.

Tình trạng bi đát của Jetstar Pacific Airlines còn thể hiện rõ hơn qua thống kê của Planespotters, hãng đang "nằm sân" hoàn toàn 15 chiếc, không có chiếc nào được đưa vào khai thác. Toàn bộ chuyến bay của hãng đều đang thực hiện dưới dạng đồng thương hiệu với Vietnam Airlines.

Cũng theo Planespotters, tính tới đầu tháng 5, đội bay của Bamboo Airways vẫn đang nằm sân hơn một nửa. Hãng hiện có 22 chiếc trong đội bay thì có 10 chiếc đang được khai thác và 12 chiếc nằm sân. Theo số liệu thống kê từ Cục Hàng không, từ khi dịch COVID-19 bùng phát, số lượng chuyến bay của Bamboo Airways đã giảm từ 4.000 chuyến/tháng vào cao điểm Tết xuống còn 238 chuyến trong giai đoạn tháng 4 "cách ly xã hội".

Niềm tin 2021

Theo ông Đinh Việt Thắng, Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam, dịch bệnh COVID-19 đã ảnh hưởng rất lớn tất cả các quốc gia nền kinh tế thế giới và đặc biệt có ngành hàng không. Đến nay, theo ước đoán của Hiệp hội vận tải hàng không quốc tế (IATA), thiệt hại hàng không toàn cầu đã lên tới 200 tỷ USD.

Ông Thắng cũng thừa nhận đối với hãng hàng không Việt Nam cũng chịu ảnh hưởng rất nặng nề bởi hiện có 250 chiếc tàu bay, trong dịch COVID-19 chỉ khai thác 1-2% đội bay, Hiện nay, hàng không Việt Nam chỉ khôi phục được một phần và còn khoảng 70-80% đội tàu bay vẫn đang nằm đất.

Nhấn mạnh trong giai đoạn vừa qua, các hãng hàng không đã tham gia hết sức tích cực, nghiêm túc các chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Giao thông Vận tải về công tác phòng chống dịch, Cục trưởng Cục Hàng không cho rằng, các hãng hàng không Vietnam Airlines, Vietjet Air, Bamboo Airways không chỉ thực hiện dừng bay, giãn cách ghế ngồi hành khách, các biện pháp phòng ngừa y tế nhưng cũng tích cực tham gia nhiệm vụ chính trị mà Chính phủ giao như vận chuyển đồng bào từ nước ngoài về nước, vận chuyển hàng cứu trợ, trang thiết bị vật phẩm y tế phòng chống dịch.

Đề cập đến thời gian khôi phục lại thị trường hàng không, ông Thắng tiết lộ, theo dự báo của Cục Hàng không Việt Nam, thị trường hàng không trong nước cơ bản khôi phục hoàn toàn vào giữa năm 2021.

“Thị trường hàng không quốc tế tương đối khó đoán vì diễn biến dịch bệnh COVID-19 ở các quốc gia trên thế giới hết sức phức tạp và việc khôi phục bay quốc tế phụ thuộc nhiều vào nhu cầu du lịch. Dự báo nhanh nhất phải cuối năm 2021, thị trường hàng không quốc tế mới khôi phục bằng năm 2019,” ông Thắng nhìn nhận.

Khẳng định khó khăn nhất của các hãng hàng không hiện nay là dòng tiền, theo ông Thắng, các hãng không bay thì không có doanh thu, điều này giống như dòng máu trong cơ thể nếu tắc sẽ làm gián đoạn rất lớn.

“Thiệt hại rõ ràng đối với các hãng hàng không chính là không có doanh thu trong mùa dịch nhưng vẫn phải trả các chi phí tàu bay, nhân viên, các chi phí quản lý khác... Đơn cử như đội tàu bay không đưa vào khai thác nhưng vẫn phải trả tiền sân đỗ máy bay, tiền duy tu bảo dưỡng, trả lương nhân viên tối thiểu cũng là một khoản chi rất lớn đối với các hãng,” ông Thắng đưa ra dẫn chứng.

Theo ông Thắng, để vực dậy các hãng hàng không vào giai đoạn này thì sự hỗ trợ của Chính phủ là rất quan trọng nhằm tạo điều kiện cho các hãng hàng không có vốn để khôi phục lại các dịch vụ.

“Hỗ trợ nguồn vốn của Chính phủ chỉ là hỗ trợ mồi, khuyến khích các hãng hàng không duy trì hoạt động, điều quan trọng nhất vẫn là sự nỗ lực, cố gắng của chính hãng bay,” người đứng đầu Cục Hàng không nói.

Đề cập đến việc Bộ Tài chính vừa có Thông tư quy định mức thu, nộp phí, lệ phí trong lĩnh vực hàng không, trong đó giảm nhiều loại phí đến hết năm nay, ông Thắng cho rằng đây là một cú hích cả về tinh thần và vật chất để các hãng hàng không có quyết tâm vượt qua khó khăn này.

“Hỗ trợ trong dịch bệnh là quan trọng nhưng quan trọng hơn cả là hỗ trợ sau dịch bệnh. Các vấn đề thuế, phí chỉ là cú hích hay hỗ trợ mồi, quan trọng là hỗ trợ dài hạn không phải chỉ là giảm thuế, phí mà chính là thiết lập các đường bay, hoạt động bay và đặc biệt là có nguồn vay để cho các hãng bổ sung nguồn vốn thiếu, vốn mất trong quá trình dịch bệnh để khôi phục lại sản xuất kinh doanh. Khi đó, các hãng có lãi mới có thể phát triển lại được thị trường,” vị Cục trưởng Cục Hàng không phân tích.

Chiều 6/5, Bộ GTVT đã có công văn hỏa tốc cho phép tất cả loại hình vận tải hành khách, trong đó có hàng không bỏ giãn cách ghế ngồi từ 0h ngày 7/5. Bộ trưởng Bộ GTVT cũng vừa chỉ đạo Vụ Vận tải, Cục Hàng không Việt Nam nghiên cứu, đề xuất việc khôi phục một số đường bay thương mại quốc tế với tần suất rất hạn chế, ưu tiên cho các chuyên gia, cho các khách công vụ... đồng thời vẫn đảm bảo kiểm soát chặt chẽ dịch bệnh, thực hiện cách ly đúng như quy định. Đây là tác động tích cực cho các hãng hàng không phục hồi khai thác.