Hàng nghìn căn hộ tái định cư bỏ hoang trên “đất vàng” Hà Nội

>>> Thoát ế cho gần 4.000 căn hộ tái định cư Thủ Thiêm

Theo UBND TP. Hà Nội, trong giai đoạn 2021 - 2025, thực hiện kế hoạch đầu tư cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ trên địa bàn Thủ đô cần thêm 7.117 căn hộ mới, tương đương khoảng 560.000 m2 sàn để đáp ứng đủ nhu cầu tái định cư.

Xây xong lại “đắp chiếu"  

Không khó để tìm thấy một dự án tái định cư nằm trong “khu đất vàng” đã được hoàn thành từ nhiều năm qua, thế nhưng lại không có một bóng người ở. Cụ thể, dự án tái định cư N01-D17 Duy Tân (phường Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy) tọa lạc tại ngã tư Duy Tân - Trần Thái Tông. Khu tái định cư này tiếp giáp với nhiều tuyến đường trọng điểm, nằm gần Công viên Cầu Giấy, tầm nhìn rộng rãi, thoáng đãng; gần nhiều trường đại học lớn như Thương Mại, Ngoại Ngữ, Đại học Quốc Gia, Sư Phạm... Đây từng là dự án “hot”, được nhiều người quan tâm săn tìm, thế nhưng sau khi khởi công từ năm 2010 đến nay vẫn đang trong tình trạng “đắp chiếu" chưa thể hoàn hiện.  

Tòa nhà bị xuống cấp trầm trọng do đã lâu không có người sử dụng, nhìn bằng mắt thường cũng có thể thấy lớp sơn bị bong tróc nhiều, cùng với đó là các vết nứt trên tường, khung sắt đã gỉ sét và có thể dễ dàng bẻ bằng tay. Là người dân sống tại đường Dịch Vọng Hậu, chị Nguyễn Hồng Ngọc cho biết: “Gần tháng nay tôi cũng thấy công nhân bắt đầu thi công lại dự án. Nhưng bây giờ ở ngoài tường lớp sơn cũng đã bị bong tróc hết rồi, cửa sổ thì bị gỉ sét. Nếu hoàn thành xong mà bàn giao lại cho người dân chắc cũng không ai muốn đến ở.”

Cách đó không xa, công trình nhà ở tái định cư A14 Nam Trung Yên hoàn thành năm 2016. Đến nay, đã gần 7 năm trôi qua nhưng vẫn trong tình trạng “cửa đóng then cài”. Được “gắn mác” là tái định cư thế nhưng hầu hết các tòa nhà này lại bị bỏ hoang đến lãng phí. Không người ở, không được bảo dưỡng dẫn đến tình trạng xuống cấp ngày một trầm trọng. 

Tương tự, trên địa bàn quận Hoàng Mai, dự án tại ngõ 22 đường Khuyến Lương (phường Trần Phú, quận Hoàng Mai) với hai khối nhà tái định cư gồm một cụm nhà 15 tầng và một cụm nhà 9 tầng với hàng trăm căn hộ được xây dựng từ nhiều năm nay nhưng vẫn không có người ở. 

Vì sao nhà tái định cư vẫn thiếu “hơi người"

Việc lãng phí nhiều nhà ở tái định cư nhiều năm nay đã khiến cho nhiều cơ quan chức năng phải đau đầu. Lý giải về vấn đề này, nhiều chuyên gia chỉ ra rằng, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng nhà tái định cư xây dựng dang dở hoặc đã hoàn thiện, nhưng chưa bố trí người dân đến ở do chưa hoàn thành nghiệm thu theo quy định, đặc biệt là về an toàn phòng cháy, chữa cháy. 

Mặt khác, nhiều người dân từ chối chuyển đến khu tái định cư một phần là do không hài lòng với mức đền bù. Theo đó, những khu đất người dân phải bàn giao mặt bằng thường nằm ở vị trí đắc địa, nên họ cho rằng mức đền bù được nhận thấp hơn so với giá thị trường, không phù hợp. Bên cạnh đó là mối lo trước chất lượng nhà tái định cư khi nhiều tòa tái định cư thiếu vắng các hạng mục tiện ích cơ bản, gắn liền với đời sống của người dân như không có tầng hầm, không có chỗ để xe, thiếu hệ thống xử lý nước thải, phòng cháy chữa cháy, khu vui chơi, sân thể thao… 

Ông Nguyễn Văn Đính, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Bất động sản Việt Nam nhận định: “Không thể phủ nhận chất lượng và các dịch vụ tiện ích đi kèm của tòa nhà tái định cư chưa tốt. Nhà tái định cư cũng giống như một dạng nhà ở xã hội nên việc được xây dựng bằng các vật liệu cao cấp là điều khó làm được”.

>>> Đấu giá nhà tái định cư

Nhà ở tái định cư được xây dựng nhằm mục đích đưa người dân đến định cư sau khi di dời từ một khu vực nào đó. Thế nhưng, nhà tái định cư cũng phải mua theo giá thị trường, nhưng về chất lượng thì lại không thực sự tốt và đáp ứng đầy đủ các yêu cầu bằng những khu chung cư thương mại khác. Việc tính toán sai lệch các chỉ tiêu khi tiến hành về lâu dài sẽ gây ra một tổn thất to lớn cho Nhà nước. Những công trình này theo đó cũng xuống cấp về chất lượng và giá trị. Hậu quả là để lại hơn 4000 căn nhà tái định cư đang bị bỏ hoang, gây thất thoát hàng nghìn tỷ đồng của Nhà nước. Trong khi đó, rất nhiều người dân không có nhà để ở. 

Giải pháp nào cho những căn tái định cư bị “bỏ quên" 

Giải quyết vấn đề nhà ở tái định cư là một bài toán không hề dễ dàng. Với sự phát triển của TP. Hà Nội, tái định cư luôn được quan tâm bởi sức ép từ giải phóng mặt bằng các dự án. Theo nhiều chuyên gia, để giải quyết vấn đề này trước hết các dự án phải đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, đảm bảo thực hiện đúng kế hoạch đã đề ra. 

Tháng 5-2022, Bộ Xây dựng đã có văn bản gửi UBND các tỉnh, TP đề nghị các địa phương báo cáo, tổng hợp danh mục dự án nhà ở tái định cư, số lượng nhà ở tái định cư đã đầu tư xây dựng và việc bố trí, quản lý sử dụng nhà ở tái định cư. Đồng thời, UBND TP. Hà Nội ưu tiên hoàn thành công trình hạ tầng đô thị ở những khu tái định cư còn thiếu; kiểm tra, chống xuống cấp tại các khu trên toàn thành phố. Để không còn tồn tại những quỹ nhà tái định cư bỏ hoang, bên cạnh chất lượng xây dựng, thì nơi ở mới để tái định cư cần đáp ứng đầy đủ hạ tầng xã hội: Nhà trẻ, trường học, chợ... phục vụ người dân. Các căn hộ tái định cư cần xây dựng sát với nhu cầu thực tế. 

Ngoài ra, thành phố cần xác định đúng đối tượng được nhận tái định cư sao cho phù hợp với nhu cầu và hoàn cảnh của từng khu vực. Các căn hộ được xây dựng cũng phải gắn liền với chính sách an sinh xã hội như là đào tạo nghề, giải quyết công ăn việc làm tốt hơn hoặc phục hồi thu nhập từ đó góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân sau khi di dời.