Hồ sơ hoàn thuế sai, ai chịu trách nhiệm?

Theo đó, góp ý về đề nghị xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 7 luật, gồm cả Luật Quản lý thuế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị cân nhắc, làm rõ tính phù hợp của nội dung đề xuất sửa đổi, bổ sung khoản 2, Điều 5 Luật Quản lý thuế quy định về việc giải trừ trách nhiệm công chức thuế khi đã làm đúng, đầy đủ quy định trong phạm vi hồ sơ của người nộp thuế và văn bản, tài liệu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền với các quy định của pháp luật hiện hành.

Trước ý kiến này, Bộ Tài chính cho biết, mặc dù đã áp dụng hóa đơn điện tử trên toàn quốc nhưng nhiều vụ việc mua bán hóa đơn với số tiền lớn vẫn bị cơ quan công an phát hiện. Triển khai hóa đơn điện tử không thể ngăn chặn được gian lận, mua bán hóa đơn của doanh nghiệp. Hệ thống tự động không thể kiểm soát được hết bản chất giao dịch thực tế, gian lận về thuế. Cơ quan thuế chưa có chức năng điều tra nên việc xác minh về hoạt động mua bán của người nộp thuế mất rất nhiều thời gian và cần sự phối hợp của nhiều cơ quan, đơn vị như ngân hàng thương mại, đơn vị vận chuyển, công an, hải quan…

Bên cạnh đó, pháp luật về quản lý thuế chưa quy định rõ trách nhiệm của công chức thuế trong quản lý thuế, làm ảnh hưởng đến tâm lý của công chức thuế khi thực thi nhiệm vụ, đặc biệt trong lĩnh vực hoàn thuế

“Việc giải quyết hồ sơ hoàn thuế trước kiểm tra sau phải có quy định cụ thể trách nhiệm của cơ quan thuế. Cán bộ thuế chỉ chịu trách nhiệm theo các thông tin trên hồ sơ doanh nghiệp và các cơ quan nhà nước có thẩm quyền cung cấp liên quan đến giải quyết hồ sơ hoàn, không phải chịu trách nhiệm khi doanh nghiệp gian lận trong việc kê khai và cung cấp thông tin không trung thực, không chính xác, dẫn đến giải quyết hoàn thuế cho doanh nghiệp không đúng quy định”, Bộ Tài chính nêu quan điểm.

Trước đó, tại phiên thảo luận về dự án Luật Thuế giá trị gia tăng sửa đổi và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về giảm thuế giá trị gia tăng hồi tháng 6 vừa qua, vấn đề này cũng từng được đại biểu Đào Chí Nghĩa (Đoàn Cần Thơ) nêu ra. Cụ thể, đại biểu Đào Chí Nghĩa đề nghị dự án luật cần thể hiện rõ quy định về trách nhiệm của cơ quan thuế trong xử lý hồ sơ đề nghị hoàn thuế.

Theo đại biểu, Luật Quản lý thuế đã quy định về thủ tục hoàn thuế, trong đó quy định cụ thể về hồ sơ, trình tự, thủ tục hoàn thuế. Tuy nhiên, việc giải quyết hoàn thuế giá trị gia tăng còn nhiều khó khăn, vướng mắc do Luật Quản lý thuế mới chỉ quy định người nộp thuế phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực, đầy đủ của hồ sơ đề nghị hoàn thuế mà chưa quy định cụ thể trách nhiệm của công chức thuế khi giải quyết hồ sơ hoàn thuế.

Đại biểu dẫn chứng: Thời gian qua, một số vụ án hình sự về hoàn thuế có liên quan đến công chức thuế đã được đưa ra xét xử. Thực tế, doanh nghiệp cố tình thành lập doanh nghiệp "ma" cả trong và ngoài nước nhằm hợp thức hồ sơ đề nghị hoàn thuế đầy đủ theo quy định. Trong khi đó, thời gian hoàn thuế trước, kiểm tra sau là 6 ngày; kiểm tra trước, hoàn thuế sau là 40 ngày nên cơ quan thuế không đủ thời gian và thẩm quyền để điều tra, xác minh hành vi vi phạm của doanh nghiệp.

Do đó, để bảo đảm việc giải quyết hồ sơ hoàn thuế được kịp thời, tăng cường hậu kiểm sau hoàn thuế, đại biểu Đào Chí Nghĩa đề nghị dự thảo Luật thể hiện rõ hơn quy định về trách nhiệm của cơ quan thuế trong xử lý hồ sơ đề nghị hoàn thuế theo hướng: Cơ quan thuế chịu trách nhiệm về tính hợp lệ của hồ sơ đề nghị hoàn thuế; người nộp thuế chịu trách nhiệm về tính chính xác, trung thực, đầy đủ của hồ sơ hoàn thuế và vi phạm (nếu có).

Về nội dung này, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết dự thảo luật lần này bổ sung trách nhiệm người nộp, cơ quan thuế, cán bộ thuế và quy định rõ ràng, rạch ròi theo nguyên tắc ai làm người đó chịu, không thể doanh nghiệp làm sai, bắt công chức thuế phải chịu, và ngược lại.

Dẫn câu chuyện từ thực tế, ông Phớc cho biết dựa trên hồ sơ hoàn thuế, có tình trạng doanh nghiệp đưa hóa đơn giả vào, cơ quan thuế không thể kiểm tra tới nguồn gốc từng hóa đơn vì bị khống chế thời gian kiểm tra hồ sơ, hoàn thuế và hậu kiểm. Cuối cùng cán bộ thuế phải chịu hết trách nhiệm. Vì thế phải quy định rõ chức năng, phạm vi công tác, giới hạn trách nhiệm mới làm chặt chẽ được.

"Trước tình trạng gian lận hóa đơn để hoàn thuế, cơ quan công an khởi tố nhiều vụ, chúng tôi muốn rạch ròi ra để những người làm gian dối phải chịu trách nhiệm. Nếu cơ quan thuế kiểm tra hồ sơ không đúng, người kiểm tra phải chịu trách nhiệm, và người tạo ra tài liệu giả cũng phải chịu trách nhiệm", ông Phớc nói.