Hỗ trợ doanh nghiệp “vượt khó” - Cần có giải pháp cấp bách, chưa có tiền lệ

>> Giải pháp cấp bách để hỗ trợ doanh nghiệp… “vượt khó”

Theo số liệu được Tổng cục Thống kê vừa công bố mới đây cho thấy, thực trạng kinh tế Việt Nam 5 tháng đầu năm 2023 rất khó khăn, các động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế đều đang trên đà suy giảm.

Cụ thể, xuất khẩu trong 5 tháng đầu năm đã giảm 11,6% so với cùng kỳ năm ngoái; Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp giảm 2%; Giải ngân vốn FDI giảm 0,8%; Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng, mặc dù có tăng 8,3% so với cùng kỳ (sau khi loại trừ yếu tố giá), nhưng vẫn thấp hơn mức tăng 10,3% của 3 tháng đầu năm, tức là tốc độ tăng trưởng cũng đang giảm đi.

Đáng chú ý, niềm tin kinh doanh đang ở mức thấp, tính chung 5 tháng đầu năm, số doanh nghiệp thành lập mới và quay lại hoạt động chỉ đạt con số 95.000 (giảm 3,7% so với cùng kỳ), còn số doanh nghiệp rút khỏi thị trường là 88.000 (tăng đến 22,6%).

Một số ý kiến cho rằng, nguyên nhân chính của tình trạng ảm đạm đã nêu, một phần được cho là do nhu cầu tiêu dùng tại các nước phát triển và thị trường xuất khẩu chủ yếu của chúng ta tăng trưởng chậm lại. Phần khác, là do thị trường bất động sản, thị trường trái phiếu doanh nghiệp ở nước ta bị đóng băng, gây tác động dây chuyền, khiến tình trạng nợ nần gia tăng, sản xuất bị đình trệ, thu nhập của người dân giảm sút. Cùng với đó là tắc nghẽn về dòng vốn; thể chế không đầy đủ; thủ tục hành chính bủa vây và các rủi ro pháp lý có thể gặp phải trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh.

Mặc dù đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ trong việc thúc đẩy đầu tư công, giảm lãi suất, đồng thời cho phép các tổ chức tín dụng được thực hiện cơ cấu lại nợ, giãn nợ cho doanh nghiệp, thực hiện các chính sách giãn, hoãn, giảm thuế cho người dân và doanh nghiệp. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, liều lượng của các chính sách như đã nêu còn chưa đáp ứng được yêu cầu và tiến độ còn chậm trễ. Vì vậy, trong thời gian tới, Chính phủ cần thực thi các biện pháp tài khóa và tiền tệ mạnh mẽ hơn.

>> Gói giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp tăng trưởng

Theo TS Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC), dư địa của các chính sách tài khóa - tiền tệ, đặc biệt là chính sách tài khóa của chúng ta còn lớn. Vì vậy, đây là thời điểm thích hợp để chúng ta thực hiện quốc sách khoan sức dân, yểm trợ cho doanh nghiệp, không nên tăng thêm bất cứ loại thuế, phí và thủ tục nào.

“Các đề xuất theo kiểu tăng giá điện, tăng thuế mặt hàng nước uống có đường, áp chi phí tái chế bao bì cho các ngành sản xuất... nên dừng lại. Việc giảm thuế VAT 2% trong thời gian tới, theo tôi, chúng ta nên mở rộng ra tất cả các ngành hàng, và kéo dài ít nhất 1 năm, không nên chỉ gói gọn trong vài ngành hàng và chỉ ngập ngừng trong thời gian 6 tháng”, TS Lộc chia sẻ.

Đồng thời cho rằng, bên cạnh các giải pháp đã nêu, để giúp nền kinh tế có thể phục hồi bền vững trong dài hạn, có thể vượt qua những khó khăn hiện nay, cần có những quyết sách mạnh mẽ hơn.

Cụ thể, vấn đề trách nhiệm của các cấp, các ngành, phải được phân định rõ như một kỷ luật thép, để đẩy mạnh giải ngân đầu tư công hơn nữa, từ đó tăng được tổng cầu và tạo được tác động lan tỏa trong nền kinh tế. Các vướng mắc về pháp lý và thủ tục hành chính cần được giải quyết nhanh chóng hơn, để các dự án bất động sản và các dự án sản xuất, kinh doanh khác được triển khai, tạo việc làm cho người lao động, đem về doanh thu và tăng khả năng trả nợ cho doanh nghiệp.

“70% các dự án đầu tư xây dựng cơ bản được phản ánh là đang gặp khó khăn về pháp lý. Đó là sự cảnh báo về tình trạng trì trệ nghiêm trọng. Ngoài ra, trong bối cảnh các kênh dẫn vốn trong nền kinh tế như tín dụng ngân hàng, trái phiếu doanh nghiệp bị tắc nghẽn, khu vực doanh nghiệp nội địa đang suy kiệt, thì việc đổi mới chính sách, chủ động thu hút các dòng vốn đầu tư trực tiếp và gián tiếp có chất lượng cao từ nước ngoài vào Việt Nam, có khả năng liên kết liên doanh với doanh nghiệp Việt trong bối cảnh mới cũng không kém phần quan trọng”, TS Lộc bày tỏ.

Xoay quanh vấn đề đã nêu, tại Nghị trường Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, nhiều đại biểu cũng đề nghị, cần có các giải pháp cấp bách, thậm chí là vượt tiền lệ để hỗ trợ cho hệ thống doanh nghiệp.

Đại biểu Trịnh Xuân An - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai cho rằng, Chính phủ cần tiếp tục khơi thông các kênh vốn khác như trái phiếu, chứng khoán đồng thời tiếp tục rà soát thủ tục hành chính đơn giản thực chất hơn, đặc biệt cần thay đổi văn hóa doanh nghiệp cần phải “đi xin, đi chạy”.

“Chính quyền và nhà quản lý cần thể hiện thái độ phụng sự doanh nghiệp, chủ động thực tâm thực lòng đến với doanh nghiệp để gỡ khó. Những việc làm gì để hệ thống doanh nghiệp phục hồi, phát triển thì cần làm ngay, quyết định ngay, bớt các khâu thủ tục xin ý kiến lòng vòng giữa các cơ quan bộ, ngành và đến khi giải quyết được thì doanh nghiệp đã “gần đất xa trời”", Đại biểu An thẳng thắn.

Cũng theo vị Đại biểu này, đối với những dự án pháp lý đầy đủ, đúng quy trình, địa phương cần ký để triển khai ngay, tránh việc rà soát mãi cả năm vẫn chưa “thai nghén” được dự án nào. Trong bối cảnh khó khăn, cơ quan Nhà nước cần bớt nội dung thanh tra, kiểm tra làm khó doanh nghiệp, để tránh phải đi lao đao giải trình lên xuống.

Còn Đại biểu Nguyễn Thị Minh Trang - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Vĩnh Long đề nghị, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quyết liệt chỉ đạo các ngành chức năng tiếp tục rà roát, nghiên cứu, đánh giá, dự báo các yếu tố ảnh hưởng, xu hướng vận động cũng như khả năng phát triển của các lĩnh vực đầu tư kinh doanh để kịp thời điều chỉnh cơ chế, chính sách về tín dụng, thuế, phí, lệ phí,…