Hoàn thiện đấu giá đất

Trước tình trạng quản lí và sử dụng tài sản công, đặc biệt đối với đất còn nhiều bất cập, Thủ tướng chỉ đạo tăng cường các đoàn theo dõi, giám sát trực tiếp việc tổ chức đấu giá tài sản, nhất là việc đấu giá quyền sử dụng đất để giao đất, cho thuê đất.

Coi đất là hàng hóa, đưa giá sát thị trường

Số liệu thống kê chỉ ra, tổng giá trị tài sản tại Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản công ngày 31/12/2019 là 1.398.748 tỷ đồng. Trong đó, tài sản là quyền sử dụng đất: 890.558 tỷ đồng; nhà 365.967 tỷ đồng.

Thực tế cho thấy, việc sử dụng đất công sai mục đích, gây thất thoát, lãng phí thất thu cho ngân sách nhà nước vẫn rất nghiêm trọng. Đặc biệt, việc lựa chọn tổ chức đấu giá đất tại nhiều nơi còn chưa khách quan, còn trường hợp lựa chọn các tổ chức “sân sau” để đấu giá. Tình trạng thông đồng, dìm giá, dàn xếp kết quả, cò mồi, đe dọa, cưỡng ép xảy ra khá tinh vi, phức tạp, khó phát hiện. Công tác thanh tra, kiểm tra còn chưa thường xuyên, việc xử lý chưa mang tính răn đe cao.

Kết quả kiểm toán đã chỉ ra nhiều sai phạm trong sử dụng tài sản công. Năm 2018 tổng hợp sơ bộ kết quả xử lý tài chính của 140 báo cáo kiểm toán là hơn 56.000 tỷ đồng. Đặc biệt là việc sử dụng đất chưa đúng mục đích được giao, thuê đất gây thất thoát lớn.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) cho rằng, việc xác định giá đất cụ thể còn vướng mắc trong áp dụng các phương pháp giá đất còn sai sót, không phù hợp quy định, giá đất xác định không tương thích giá thị trường gây thất thoát nguồn thu cho ngân sách.

Theo ông Phạm Văn Hòa, vấn đề quan trọng hàng đầu là làm sao thực hiện nghĩa vụ tài chính đất đai theo hướng minh bạch? Quyền sử dụng đất là hàng hóa, giá cả của nó phải tuân thủ theo luật cung cầu của thị trường nên giá đất luôn vận động và thay đổi theo hướng cung cầu. Nhà nước cần ban hành khung pháp lý về giá đất, trong đó hoàn thiện bảng giá đất với các hệ số phù hợp được công bố công khai làm cơ sở thực hiện đấu giá nghiêm túc khi Nhà nước thu hồi đất. Các cơ quan quản lý cần xây dựng cơ chế giá đất để bồi thường khi thu hồi đất.

Phát hiện kịp thời nhóm lợi ích

Đại biểu Quốc hội Hoàng Quang Hàm (Đoàn Phú Thọ) nêu thực tế, giá đất để tính tiền bồi thường cho người có đất bị thu hồi và tính tiền sử dụng đất, cho thuê đất để nộp cho ngân sách hiện nay rất bất cập, không sát với thị trường làm thiệt hại cho người dân, gây bức xúc khiếu kiện, thất thu ngân sách. Đại biểu đề nghị Chính phủ cần theo sát diễn biến của thị trường để điều chỉnh khung giá đất kịp thời, chấm dứt tình trạng có khu vực đã áp mức giá tối đa của Chính phủ nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với thị trường. Đồng thời, Chính phủ cần hoàn thiện các phương pháp tính giá đất và các vấn đề liên quan đến xác định giá đất để các địa phương xác định bảng giá đất phù hợp với thị trường, đảm bảo lợi ích cho người dân và không gây thất thoát ngân sách.

Tại Chỉ thị số 40, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ TN&MT chủ trì, phối hợp với bộ, ngành, địa phương nghiên cứu, hoàn thiện pháp luật về việc xác định giá để làm giá khởi điểm đấu giá quyền sử dụng đất, đảm bảo giá khởi điểm đấu giá quyền sử dụng đất phù hợp tình hình thực tiễn, điều kiện kinh tế-xã hội tại địa phương; hướng dẫn Ủy ban nhân dân các cấp trong việc thực hiện quy trình, quy chuẩn tổ chức định giá, xác định giá khởi điểm tài sản đấu giá là quyền sử dụng đất để giao đất, cho thuê đất thuộc thẩm quyền theo đúng quy định của pháp luật.

Đặc biệt, Thủ tướng yêu cầu Bộ Công an chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương phát hiện, đấu tranh, xử lý theo quy định của pháp luật đối với các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động đấu giá tài sản; phát hiện, đấu tranh với các tổ chức, nhóm lợi ích cấu kết với người có thẩm quyền nhằm chi phối các cuộc đấu giá, hoạt động mang tính xã hội đen (đe dọa, khống chế, hành hung người tham gia đấu giá…).

ĐBQH Nguyễn Trường Giang (Đoàn Đắk Nông):

Luật Đất đai nêu rõ, việc xác định khung giá đất cụ thể dựa trên cơ sở điều tra, thông tin về thửa đất, giá đất thị trường, thông tin về giá đất trong cơ sở dữ liệu về đất đai. Trong khi đó, các loại thuế, liên quan đến đất đai được tính theo Bảng giá đất do UBND cấp tỉnh ban hành, không căn cứ vào giá trị thực ghi trên hợp đồng giao dịch nên rất khó xây dựng cơ sở dữ liệu giá đất thị trường. Hơn nữa với việc thẩm định giá đất hiện nay do Hội đồng thẩm định giá đất hiện do Chủ tịch UBND cấp tỉnh làm Chủ tịch khó có thể bảo đảm tính khách quan. Hiện nay công tác cập nhật biến động giá đất trên thị trường, công tác xây dựng cơ sở dữ liệu về giá đất, cơ chế giám sát của các cơ quan quản lý, cơ quan định giá, khuyến khích sự phát triển của các tổ chức thẩm định độc lập cũng làm chưa tốt.

Ls Lương Văn Chương, Đoàn LS TP HCM:

Các cơ quan có thẩm quyền cần thực hiện đúng và đủ trách nhiệm của mình trong quản lý và sử dụng đất công theo đúng tiêu chuẩn, định mức và quy định của pháp luật. Người đứng đầu các cơ quan cần chỉ đạo và chịu trách nhiệm trong việc đẩy nhanh báo cáo kê khai, lập phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất của các cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp (đặc biệt là các doanh nghiệp thuộc đối tượng cổ phần hóa) để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án xử lý theo quy định.