Microsoft chọn hợp tác mở, Google theo đuổi tích hợp dọc trong cuộc đua AI toàn cầu — nơi tốc độ, chi phí và kiểm soát công nghệ trở thành lợi thế sống còn.

Kể từ khi ChatGPT ra mắt vào cuối năm 2022, trí tuệ nhân tạo (AI) đã định hình lại trật tự của ngành công nghệ toàn cầu.
Cho tới nay, ngày càng rõ việc hai “ông lớn” Microsoft và Google đang theo đuổi hai hướng đi khác biệt trong cuộc đua thống trị AI.
Microsoft trở thành cái tên tiên phong trong kỷ nguyên AI nhờ thỏa thuận hợp tác độc quyền với OpenAI, nhà phát triển ChatGPT. Liên minh này giúp hãng phần mềm 47 năm tuổi chuyển mình từ một “ông già công nghệ” sang tâm điểm của Thung lũng Silicon, đồng thời tạo thêm hơn 2 nghìn tỷ USD giá trị cho cổ đông kể từ năm 2022.
Tuy nhiên, Microsoft không giữ quyền kiểm soát tuyệt đối. Thỏa thuận mới nhất cho phép OpenAI tự do lựa chọn hạ tầng điện toán đám mây và đối tác chip mà không cần xin phép trước. Đổi lại, Microsoft vẫn sở hữu 27% cổ phần và được hưởng 20% doanh thu của OpenAI, cùng quyền truy cập vào toàn bộ công nghệ của công ty này đến năm 2032.
Chiến lược này thể hiện lựa chọn “mở và linh hoạt”, nơi Microsoft định vị mình là hạ tầng trung tâm trong hệ sinh thái AI toàn cầu.
Các nhà sản xuất chip như Nvidia và AMD thiết kế bộ xử lý đồ họa, các phòng thí nghiệm như OpenAI và Anthropic phát triển mô hình ngôn ngữ, trong khi các nền tảng đám mây như Azure hay AWS cung cấp sức mạnh tính toán. Microsoft vừa hợp tác, vừa cạnh tranh, nhưng luôn đảm bảo rằng phần “cơ sở hạ tầng” của cuộc cách mạng AI đi qua nền tảng của mình.
Sự linh hoạt giúp Microsoft mở rộng nhanh và đón đầu xu hướng. Tuy nhiên, mô hình này cũng khiến hãng phụ thuộc vào đối tác – đặc biệt là khi OpenAI ngày càng độc lập, có khả năng tự phát triển phần cứng và mô hình riêng.
Ngược lại, Google trung thành với chiến lược tích hợp dọc. Hãng này tự phát triển toàn bộ chuỗi công nghệ, từ phần cứng đến phần mềm.
Các bộ xử lý tensor (TPU) do chính Google thiết kế là nền tảng huấn luyện cho những mô hình tiên tiến nhất của DeepMind, bao gồm Gemini – hiện được tích hợp sâu vào Search, YouTube và Workspace. Việc tự kiểm soát toàn bộ “ngăn xếp công nghệ” giúp Google tối ưu hiệu suất và giảm chi phí đáng kể.
Theo ước tính, chi phí cho mỗi truy vấn AI của Google chỉ gấp hai lần tìm kiếm truyền thống, thấp hơn nhiều so với dự đoán ban đầu là gấp năm lần. Mức biên lợi nhuận gộp của mảng tìm kiếm chỉ giảm nhẹ từ 90% xuống 86%.
Bên cạnh đó, Google Cloud đang trở thành động lực tăng trưởng mới với doanh thu tăng khoảng 30% mỗi năm và đã chuyển sang có lãi. Nhiều công ty AI như Anthropic chọn Google Cloud nhờ hiệu suất năng lượng vượt trội của TPU – kết quả trực tiếp của việc Google kiểm soát đồng bộ phần cứng và phần mềm.
Tuy nhiên, sự tích hợp chặt chẽ cũng khiến Google kém linh hoạt hơn. Với một cấu trúc tổ chức khổng lồ và nhiều tầng ra quyết định, Google phản ứng chậm trước các thay đổi đột ngột của thị trường. Khi ChatGPT ra mắt và gây tiếng vang, Google mất gần ba tháng mới tung ra sản phẩm tương tự.

Sự khác biệt giữa Microsoft và Google phản ánh hai triết lý phát triển công nghệ trái ngược. Microsoft chọn hợp tác mở, tận dụng sức mạnh của mạng lưới đối tác để thương mại hóa sản phẩm nhanh chóng và mở rộng quy mô toàn cầu. Google lại chọn con đường tự chủ, kiểm soát toàn diện để đạt hiệu suất tối ưu, duy trì lợi thế công nghệ dài hạn và bảo đảm an toàn dữ liệu.
Trong ngắn hạn, Microsoft có lợi thế nhờ tốc độ và khả năng kết nối với hệ sinh thái rộng lớn. Nhưng về dài hạn, Google có thể nắm lợi thế khi sở hữu toàn bộ chuỗi giá trị, từ chip đến mô hình, giúp họ giảm chi phí, kiểm soát rủi ro và nâng cao độ tin cậy.
Giới đầu tư đang dần điều chỉnh đánh giá. Trong bốn tháng gần đây, vốn hóa của Alphabet đã tăng thêm khoảng 1 nghìn tỷ USD, thu hẹp khoảng cách với Microsoft. Trong khi đó, Microsoft vẫn đang nỗ lực tự thiết kế chip Maia thế hệ mới và xây dựng phòng thí nghiệm AI riêng, song kết quả còn ở phía trước.
Cả hai ông lớn đều đang hướng đến cùng một mục tiêu: trở thành nền tảng không thể thiếu trong thế giới AI. Một bên mở rộng thông qua hợp tác và chia sẻ, bên kia củng cố vị thế bằng tự chủ và kiểm soát. Cuộc đua này không chỉ xoay quanh việc ai tạo ra mô hình AI mạnh hơn, mà còn là ai xây dựng được hệ sinh thái