Khai phóng sức mạnh kinh tế tư nhân

Tại buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương mới đây, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh một thực tế không thể né tránh: Nếu không thay đổi tư duy và nhận thức, thì những cải cách về chính sách, cơ chế đối với khu vực kinh tế tư nhân cũng khó có thể đi vào thực chất.

Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ rõ chính những định kiến, rào cản trong tư duy quản lý đã và đang kìm hãm sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân.

Lâu nay, chúng ta vẫn nói nhiều về vai trò quan trọng của kinh tế tư nhân, vẫn đưa ra các chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển. Nhưng trên thực tế, khối doanh nghiệp này vẫn chưa thực sự phát huy hết tiềm năng. Một phần nguyên nhân nằm ở những rào cản vô hình – đó là tư duy quản lý theo kiểu “xin – cho”, “quản lý đến đâu, phát triển đến đó”, hay sự trì trệ trong hành chính công.

Do đó, việc chuyển từ tư duy “doanh nghiệp được làm những gì pháp luật cho phép” sang “doanh nghiệp được tự do kinh doanh” như chỉ đạo của Tổng Bí Thư Tô Lâm là một bước tiến quan trọng về mặt chủ trương. Điều này thể hiện sự thay đổi trong cách tiếp cận, từ kiểm soát chặt chẽ sang tạo không gian mở để doanh nghiệp tư nhân tự do sáng tạo và phát triển.

Đây chính là tinh thần của một nền kinh tế thị trường hiện đại, nơi mà doanh nghiệp tư nhân không chỉ đóng vai trò bổ trợ mà còn là động lực chính cho tăng trưởng.

Trong những năm qua, khu vực kinh tế tư nhân đã có những bước phát triển mạnh mẽ, đóng góp gần 45% GDP cả nước, chiếm hơn 40% tổng vốn đầu tư toàn xã hội và tạo việc làm cho 85% lao động.

Từ chỗ không có một thương hiệu ô tô nào, Việt Nam đã tạo nên một hãng xe điện có sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế, tiên phong trong xu hướng giao thông xanh tại Đông Nam Á.

Trong lĩnh vực công nghiệp nặng, chúng ta đã thoát khỏi sự phụ thuộc vào nguồn cung thép nước ngoài, vươn lên trở thành một trong 15 quốc gia sản xuất thép hàng đầu thế giới.

Còn ở lĩnh vực dịch vụ, nhiều khu nghỉ dưỡng, điểm du lịch của Việt Nam liên tục được các tổ chức quốc tế vinh danh, góp phần nâng tầm vị thế đất nước trên bản đồ du lịch toàn cầu.

Đáng chú ý, đất nước đã có những tỉ phú Việt đầu tiên và nhiều thương hiệu Việt được thế giới công nhận như VinGroup, FPT, Trường Hải, Hòa Phát...

Tất cả những điều này cho thấy khi khu vực kinh tế tư nhân được tạo điều kiện phát triển, kinh tế tư nhân có thể làm nên những điều phi thường.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức. Một mặt, chúng ta đang có những doanh nghiệp tư nhân thành công, vươn tầm quốc tế. Nhưng mặt khác, vẫn có không ít doanh nghiệp chật vật vì những rào cản hành chính, những vướng mắc trong chính sách chưa được tháo gỡ triệt để.

Đó là lý do khiến “ngoài các doanh nghiệp tư nhân, lực lượng hơn 5 triệu hộ kinh doanh cá thể rất lớn, nhưng “không muốn lớn”, “không chịu lớn” bởi những ràng buộc, lo ngại về quy định, thủ tục đặt ra” như Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ ra.

Hơn 5 triệu hộ kinh doanh cá thể - một lực lượng kinh tế khổng lồ - vẫn đang loay hoay trong vòng luẩn quẩn “không muốn lớn, không chịu lớn”. Nguyên nhân không phải vì họ thiếu khát vọng hay năng lực, mà bởi những ràng buộc pháp lý, thủ tục hành chính phức tạp và môi trường kinh doanh chưa thực sự thông thoáng khiến họ e dè trước viễn cảnh chuyển đổi lên quy mô doanh nghiệp.

Một thực tế dễ thấy là khi còn là hộ kinh doanh, họ hoạt động trong khuôn khổ đơn giản hơn, ít bị thanh tra, kiểm tra và chịu ít gánh nặng thủ tục. Nhưng nếu chuyển lên mô hình doanh nghiệp, họ phải đối mặt với hàng loạt quy định phức tạp hơn, từ thuế, bảo hiểm xã hội, lao động đến kế toán, kiểm toán…

Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách muốn thúc đẩy kinh tế tư nhân, nhà nước không chỉ dừng lại ở việc kêu gọi hay khuyến khích, mà cần tạo dựng một môi trường thực sự minh bạch, thuận lợi, giảm bớt các thủ tục hành chính rườm rà và có chính sách hỗ trợ thiết thực để hộ kinh doanh cá thể tự tin bước lên một nấc thang mới.

Như chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, muốn kinh tế tư nhân thực sự trở thành động lực của nền kinh tế, thì bộ máy quản lý cũng phải có sự thay đổi tương xứng. Không chỉ là việc ban hành chính sách, mà còn là cách ứng xử của cơ quan nhà nước đối với doanh nghiệp, là tinh thần phục vụ thay vì kiểm soát.

Chỉ khi tư duy này được quán triệt từ trung ương đến địa phương, từ cấp lãnh đạo đến từng cán bộ thực thi, thì kinh tế tư nhân mới thực sự cất cánh, đóng góp xứng đáng vào sự phát triển của đất nước.

Những chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm không chỉ vạch rõ những tồn tại trong bộ máy hành chính mà còn thể hiện sự sâu sát, thấu hiểu với cộng đồng doanh nghiệp – một trong những trụ cột quan trọng của nền kinh tế.

Trong nhiều năm qua, chủ trương thúc đẩy kinh tế tư nhân đã được nhấn mạnh, nhưng trên thực tế, doanh nghiệp vẫn phải đối mặt với vô số rào cản từ chính sách, thủ tục hành chính đến cách hành xử của cơ quan công quyền làm chậm tốc độ phát triển của khối doanh nghiệp tư nhân, và bào mòn động lực kinh doanh của nhiều cá nhân, tổ chức.

Việc Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định "kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất, nhất là cho tăng trưởng" đã nói lên vị thế của khu vực này, đồng thời đặt ra yêu cầu cấp thiết về sự thay đổi trong cách quản lý, hỗ trợ từ phía nhà nước.

Muốn kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ, bền vững thì điều kiện tiên quyết là phải có môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, ít rủi ro. Theo đó, bộ máy hành chính phải thay đổi từ tư duy đến hành động, coi doanh nghiệp là đối tác cần hỗ trợ thay vì đối tượng bị kiểm soát, gây khó dễ. Từng chính sách, quy định khi ban hành phải được thiết kế với mục tiêu tạo thuận lợi tối đa cho sản xuất, kinh doanh.

Bên cạnh đó, cần có chiến lược dài hạn để phát triển kinh tế tư nhân theo hướng nâng cao năng lực cạnh tranh, thích ứng với các biến động kinh tế và chính trị toàn cầu. Việc tạo lập hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp, đảm bảo công bằng trong tiếp cận nguồn lực, thị trường cũng là yếu tố then chốt giúp khu vực tư nhân vươn xa hơn trên trường quốc tế.

Nếu thực hiện đồng bộ các giải pháp này, không chỉ mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm nay mà ngay cả các mục tiêu cao hơn trong tương lai cũng hoàn toàn có thể đạt được, đưa Việt Nam tiến gần hơn đến khát vọng trở thành một nền kinh tế phát triển.