Gửi bình luận
Xe điện đang khởi động kỷ nguyên mới của ngành ô tô toàn cầu, mở ra cơ hội để Việt Nam bứt phá trên hành trình giao thông xanh.
Dự báo mới nhất của Viện RMI (Rocky Mountain Institute) chỉ ra rằng trong vòng sáu năm tới, xe điện có thể chiếm tới 86% doanh số ô tô toàn cầu. Điều này cho thấy tốc độ chuyển dịch sang phương tiện không phát thải đang diễn ra nhanh chưa từng có, mở ra một kỷ nguyên mới cho ngành ô tô.
Trong hơn một thập kỷ qua, ngành ô tô điện đã tăng trưởng với tốc độ chóng mặt. Nếu giai đoạn đầu, thế giới phải mất sáu năm để tăng thị phần xe điện từ 1% lên 10%, thì theo RMI, chỉ cần thêm sáu năm nữa để đạt 80%, một đường cong tăng trưởng gần như dựng đứng.
Na Uy là minh chứng rõ nhất cho xu thế này. Năm 2023, cứ 10 chiếc xe mới bán ra tại quốc gia Bắc Âu thì có tới 8 chiếc là xe thuần điện. Khi hạ tầng sạc được phủ rộng, giá xe giảm và người tiêu dùng quen với công nghệ mới, xe điện nhanh chóng trở thành lựa chọn mặc định.
Động lực lớn nhất nằm ở trái tim của mỗi chiếc xe - pin lithium-ion. Theo BloombergNEF, chi phí pin toàn cầu dự kiến giảm xuống dưới mốc 100 USD/kWh vào năm 2026, ngưỡng giúp xe điện có giá ngang bằng xe xăng. Một số dự báo cho rằng giá pin có thể còn thấp hơn, chỉ khoảng 64 USD/kWh vào cuối thập kỷ. Khi chi phí pin giảm, xe điện sẽ rẻ hơn và tiết kiệm hơn nhờ chi phí vận hành thấp, không cần đổ xăng, ít bảo dưỡng.
Trung Quốc hiện là trung tâm của cuộc cách mạng này. Nhờ chính sách hỗ trợ mạnh mẽ và năng lực sản xuất khổng lồ, giá pin tại Trung Quốc năm 2022 chỉ khoảng 131 USD/kWh, thấp hơn nhiều so với mức trung bình toàn cầu.
Các hãng xe lớn trên thế giới đã không còn lựa chọn nào khác ngoài việc chuyển hướng. Họ dành tới 70% ngân sách đầu tư và nghiên cứu cho xe điện, đồng thời dừng phát triển các nền tảng xe xăng mới. Cuộc chơi gần như đã ngã ngũ: động cơ đốt trong đang dần trở thành “sản phẩm ngách”, giống như điện thoại phím bấm trong thời đại smartphone.
Sự chuyển dịch toàn cầu ấy cũng đang tạo sức ép và cơ hội cho Việt Nam - quốc gia đang bước vào giai đoạn đầu của cuộc cách mạng giao thông xanh.
Thị trường xe điện Việt Nam đang tăng trưởng nhanh nhất Đông Nam Á. Theo Bộ Xây dựng, đến giữa năm 2025, cả nước có khoảng 350.000 ô tô điện và hơn 2,5 triệu xe máy điện lưu thông. Con số này dự kiến tăng gấp đôi vào năm 2030 khi hạ tầng sạc được mở rộng.
Sự phát triển này cho thấy Việt Nam đang bắt nhịp với xu hướng toàn cầu. Trong lĩnh vực ô tô, VinFast là doanh nghiệp tiên phong, không chỉ dẫn đầu trong nước mà còn mở rộng xuất khẩu sang Mỹ, Canada và châu Âu. Ở mảng xe máy điện, các thương hiệu như Dat Bike, Detech, Yadea hay VinFast đang tạo nên sự cạnh tranh sôi động, giúp người tiêu dùng có thêm lựa chọn.
Hạ tầng trạm sạc - yếu tố từng bị xem là rào cản cũng đang được cải thiện rõ rệt. Hàng trăm trạm sạc đã được lắp đặt tại Hà Nội, TP HCM, Đà Nẵng,... tạo nền tảng quan trọng cho việc phổ cập xe điện trong tương lai gần.
Về môi trường, việc chuyển đổi sang xe điện mang ý nghĩa chiến lược. Giao thông hiện chiếm hơn 18% lượng khí CO₂ của cả nước. Theo ước tính của Viện Chiến lược và Chính sách Tài nguyên Môi trường (ISPONRE), nếu tỷ lệ xe điện đạt 30% vào năm 2030, Việt Nam có thể cắt giảm hơn 10 triệu tấn CO₂ mỗi năm, một bước tiến quan trọng trong cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Tuy nhiên, hành trình xanh hóa giao thông còn nhiều thách thức: hạ tầng sạc chưa đồng bộ, công suất điện còn hạn chế, và giá xe điện vẫn cao so với thu nhập bình quân. Để đạt mục tiêu 1 triệu ô tô điện vào năm 2030, Việt Nam cần hoàn thiện khung pháp lý, mở rộng ưu đãi thuế, tín dụng và hỗ trợ doanh nghiệp phát triển sản xuất pin, trạm sạc trong nước.
Các chuyên gia cũng cho rằng, cùng với phát triển xe điện, cần hướng tới một hệ thống giao thông bền vững, kết hợp phương tiện sạch, giao thông công cộng và quy hoạch đô thị thông minh. Việc nâng cao nhận thức cộng đồng về lợi ích của xe điện, từ chi phí sử dụng thấp đến tác động tích cực với môi trường, sẽ là chìa khóa để thị trường phát triển bền vững.
Cuộc cách mạng xe điện đang mở ra cánh cửa cho một nền giao thông không khói xăng, ít phát thải và thân thiện hơn với môi trường. Đây không chỉ là câu chuyện công nghệ, mà còn là bước ngoặt trong tư duy phát triển. Việt Nam đang đi đúng hướng, nhưng tốc độ sẽ là yếu tố quyết định vị thế trong cuộc đua toàn cầu này.
