Mỹ bị tụt lại trong cuộc đua xe điện toàn cầu

Theo S&P Global Mobility, trong năm 2024, doanh số xe điện chạy pin tại Mỹ vượt hơn 1,2 triệu chiếc, gấp hơn năm lần so với bốn năm trước. Xe hybrid cũng tăng gấp ba lần và xe điện chiếm 10% tổng doanh số trong tháng 8. Các “ông lớn” như General Motors, Ford hay Tesla đều ghi nhận doanh số xe điện cao kỷ lục trong quý gần nhất.

Tuy nhiên, đằng sau bức tranh tươi sáng này là nỗi lo thị trường “nguội lạnh” khi chính sách hỗ trợ sắp kết thúc.

Các chuyên gia nhận định, cơn sốt mua xe điện gần đây chủ yếu do người tiêu dùng tranh thủ ưu đãi tín dụng thuế 7.500 USD dành cho xe điện, hybrid sạc ngoài hoặc xe pin nhiên liệu. Và chương trình này vừa hết hạn vào cuối tháng 9.

Ông Jim Farley, CEO của Ford, dự báo ngành xe điện của Mỹ vẫn sẽ sôi động nhưng quy mô giảm đi đáng kể so với kỳ vọng. Trong khi đó General Motors cảnh báo nhu cầu xe điện tại Mỹ có thể “rơi tự do” và cần thời gian để phục hồi.

Tình cảnh này cho thấy rằng tuy là thị trường ô tô lớn thứ hai thế giới, Mỹ lại tụt lại trong cuộc đua xe điện.

Tại Anh, xe điện và hybrid chiếm gần 30% doanh số xe mới. Ở châu Âu, tỷ lệ này là 20%. Còn Trung Quốc đã đạt gần 50% trong năm ngoái và dự đoán vượt 50% trong năm nay.

Thậm chí ở Na Uy và Nepal, xe điện đã trở thành lựa chọn phổ biến hơn cả xe xăng. Trong khi đó, tại Mỹ Latin, châu Phi và nhiều nước châu Á khác, mặc dù tỷ trọng thấp nhưng mức tăng trưởng xe điện lại đang bùng nổ.

Các chuyên gia cho rằng sự chậm chạp của Mỹ bắt nguồn từ chính sách hỗ trợ yếu so với các khu vực khác.

Chính quyền cựu tổng thống Joe Biden từng đặt mục tiêu 50% doanh số ô tô là xe điện vào năm 2030, đồng thời siết quy định khí thải, hỗ trợ tài chính, đầu tư trạm sạc và mở rộng ưu đãi thuế. Tuy nhiên, nhiều chính sách này đang bị chính quyền đương nhiệm của tổng thống Donald Trump phản đối. Ông cho rằng chính phủ không nên “ép người dân mua những chiếc xe họ không muốn”, quyết định chấm dứt khoản tín dụng xe điện 7.500 USD mà ông Biden từng đưa ra, đồng thời ký dự luật ngăn bang California cấm xe xăng vào năm 2035.

Giá xe điện tại Mỹ vẫn là rào cản lớn. Theo Kelley Blue Book, giá trung bình một chiếc xe điện là 57.000 USD - cao hơn 16% so với mức trung bình toàn thị trường. Mẫu xe rẻ nhất, tức Nissan Leaf, cũng có giá khoảng 30.000 USD, trong khi ở Anh có nhiều lựa chọn dưới 20.000 bảng Anh. Thêm vào đó, các hãng xe điện từ Trung Quốc nổi tiếng với giá rẻ như BYD, lại gần như bị “cấm cửa” ở thị trường Mỹ vì mức thuế quá cao.

Các ưu đãi thuế bị chấm dứt cùng với thuế nhập khẩu mới khiến các hãng xe điện phải vật lộn tại thị trường Mỹ. Hyundai tuyên bố sẽ giảm giá dòng Ioniq để giữ sức mua, còn Tesla lại tăng giá thuê hàng tháng. Bà Stephanie Brinley (S&P Global Mobility) dự báo năm tới sẽ rất khó khăn với các hãng xe tại Mỹ, với khả năng doanh số ô tô Mỹ giảm 2%.

Các hãng xe đã bắt đầu cắt giảm đầu tư vào xe điện. Nếu chính quyền ông Trump tiếp tục thay đổi chính sách, đầu tư có thể sụt giảm mạnh hơn nữa.

Theo nhà phân tích Katherine Yusko của American Security Project, việc mất trợ cấp là “một cú giáng mạnh” vào ngành xe điện, khiến ngành sẽ lao đao trong thời gian tới trong bối cảnh những đối thủ khác bứt phá.

Tuy nhiên, bà Stephanie Brinley, phó giám đốc S&P Global Mobility cho rằng vẫn còn quá sớm để kết luận Mỹ đã bị bỏ lại phía sau, khi ngành xe điện vẫn đang chỉ ở trong giai đoạn thử nghiệm hàng loạt công nghệ khác nhau.