Khởi nghiệp bằng sự “lì đòn”

Diễn đàn Doanh nghiệp đã có cuộc trò chuyện với ông Đinh Minh Quyền - Founder và CEO Talks English, để khám phá hành trình cá nhân, những thử thách trong khởi nghiệp và tầm nhìn tương lai.

- Điều gì đã thúc đẩy ông từ bỏ vị trí ổn định trong ngân hàng chuyển hướng sang khởi nghiệp ở tuổi 28, và những trải nghiệm đó đã rèn giũa tinh thần ra sao, thưa ông?

Tôi cho rằng tinh thần kiên cường mà tôi hay gọi là sự “lì đòn” ấy, thường bắt nguồn từ sự thiếu thốn. Khi khởi nghiệp tự thân, bài toán lớn nhất chính là “năng lực thích nghi”. Bị đặt vào thế thiếu thốn, bản năng sinh tồn sẽ buộc bạn phải tìm giải pháp, thiếu tiền thì xoay dòng tiền, thiếu người thì phải đảm nhận nhiều vai trò, bị từ chối khi chào hàng thì phải tiếp tục đi gặp người tiếp theo. Cứ như vậy, những lời từ chối hay thất bại không còn là cú sốc nữa, mà trở thành một phần công việc hàng ngày.

Trong quản trị, người ta nhắc đến khái niệm “chỉ số vượt khó”. Tôi tin rằng chỉ số này của tôi được tôi luyện không phải từ sách vở, mà từ những trải nghiệm thực tế. Từ tuổi thơ khó khăn, thời sinh viên, cho đến những ngày đứng phát tờ rơi giữa chợ Bến Thành để tìm từng khách hàng cho ngân hàng. Tất cả đã hình thành trong tôi sự “lì đòn” một cách tự nhiên, từ thể chất đến tinh thần, giúp tôi bình thản đón nhận mọi thử thách khi điều hành doanh nghiệp sau này.

- COVID-19 là một phép thử lớn với mọi doanh nghiệp. Ông có thể chia sẻ những khoảnh khắc khó khăn nhất khi quản lý Talks English trong giai đoạn đó, và điều gì đã giúp ông kiên trì, thay vì lựa chọn bỏ cuộc?

Với tôi, bỏ cuộc luôn là lựa chọn có chi phí thấp nhất nhưng hậu quả lại cao nhất. Nghe thì rất dễ dàng: không làm nữa thì nghỉ. Nhưng đằng sau chữ “bỏ” đó, bạn lại phải bắt đầu từ con số 0 ở một nơi khác. Vì vậy, tôi buộc bản thân phải chuyển hướng tư duy từ “bỏ” sang “làm”, và tự hỏi: “Làm tiếp thì làm bằng cách nào?”.

Khi COVID-19 ập đến, nếu nhìn theo lối thông thường, câu hỏi sẽ là: “không ai ra đường thì bán hàng cho ai?”. Kết cục logic là đóng cửa. Nhưng, tôi áp dụng tư duy nguyên bản (First Principles) để phân tích: Nhu cầu gốc – hàng chục triệu người Việt vẫn chưa nói tiếng Anh lưu loát – không hề biến mất vì COVID. Biến số duy nhất là phương thức gặp gỡ offline bị chặn. Vậy thì, nếu nhu cầu còn và đường cũ bị chặn, bắt buộc phải mở đường mới. Đó là lúc chúng tôi quyết liệt chuyển đổi số toàn bộ sang mô hình online. Việc kiên trì không chỉ vì trách nhiệm với gia đình, mà còn vì niềm tin vào dung lượng thị trường. Khi đã chọn đúng thị trường và đúng “nỗi đau” của khách hàng, khó khăn chỉ là biến số tạm thời, còn giải pháp luôn nằm ở sự linh hoạt của người lãnh đạo.

- Trách nhiệm gia đình đã ảnh hưởng thế nào đến phong cách lãnh đạo và triết lý cân bằng giữa tăng trưởng kinh doanh với hạnh phúc cá nhân của ông?

Tôi cho rằng, may mắn lớn nhất của một người đàn ông vừa làm kinh doanh, vừa làm chồng, làm cha chính là được “soi gương” mỗi ngày. Tôi luôn nghĩ về câu hỏi đạo đức kinh doanh: “Buổi sáng khi nhìn vào gương, bạn muốn thấy con người như thế nào?”.

Tôi không thể dạy con sống đàng hoàng, trung thực nếu chính bản thân mình kinh doanh gian dối, lừa gạt đối tác hay bóc lột nhân sự. Trẻ con không nghe những gì ta nói, chúng nhìn những gì ta làm. Vì vậy, trách nhiệm gia đình đã biến phong cách lãnh đạo của tôi thành “lãnh đạo bằng sự làm gương”. Mọi quyết định kinh doanh đều phải vượt qua bài kiểm tra: “Nếu con mình biết chuyện này, mình có xấu hổ không?”. Có thể doanh nghiệp của tôi chưa đạt quy mô nghìn tỷ, nhưng tôi chọn xây dựng một doanh nghiệp “sạch” và “thực”. Làm một CEO thành công là tốt, nhưng làm một người cha chân chính, để lại di sản là tấm gương tử tế cho các con, với tôi mới là sự tăng trưởng bền vững nhất.

- Ông hình dung trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ đóng vai trò gì trong sứ mệnh giúp một triệu người trẻ Việt nói tiếng Anh tự tin của Talks English?

Nhiều người cứ hỏi “Giáo viên có bị AI thay thế không?”. Đó là một câu hỏi sai. Người thông minh là người biết đứng trên vai người khổng lồ, tức là biết dùng cả sức người và sức máy.

Tại Talks English, chúng tôi xem AI như một “trợ giảng” đắc lực, không biết mệt mỏi. Chúng tôi áp dụng mô hình kết hợp: Giáo viên con người dành 1 giờ mỗi ngày để giải thích sâu, sửa lỗi tư duy, truyền cảm hứng và tạo kết nối cảm xúc – điều máy móc không làm được. Sau đó, học viên dùng AI trong 30 phút để luyện tập phản xạ. AI có thể nghe bạn nói đi nói lại trăm lần, sửa lỗi phát âm tỉ mỉ mà không bao giờ mất kiên nhẫn. Tại sao phải chọn “hoặc A hoặc B”, khi ta có quyền chọn “cả hai”?

Tôi cho rằng, sự kết hợp này giúp học viên vừa hiểu sâu nhờ thầy, vừa phản xạ nhanh nhờ máy. Đó mới là cách học tiếng Anh thông minh và hiệu quả nhất.

- Khi áp lực “cơm áo gạo tiền” đã được kiểm soát, điều gì tiếp tục thúc đẩy ông tiến lên phía trước, và đâu là dự định táo bạo tiếp theo ông muốn hiện thực hóa?

Trước đây khi đi làm thuê, tôi luôn thắc mắc tại sao các tỷ phú đã giàu có vẫn làm việc 16 tiếng mỗi ngày. Giờ tôi đã hiểu, thứ đánh thức họ mỗi sáng không phải là tiền, mà là lý tưởng.

Khi gánh nặng cơm áo được kiểm soát, động lực duy nhất đẩy tôi về phía trước là khát khao thấy sản phẩm của mình hiện diện khắp nơi. Đó là tư duy mở rộng quy mô. Lý tưởng của tôi rất cụ thể: bắt đầu với 1 triệu, rồi đến 2 triệu, 20 triệu người Việt nói tiếng Anh lưu loát, phủ sóng cả nước và vươn ra Đông Nam Á.

Tôi rất tâm đắc với triết lý của Zig Ziglar: “Bạn sẽ có được mọi thứ mình muốn nếu bạn giúp đủ số lượng người đạt được điều họ muốn”. Với tôi lúc này, tiền tệ chỉ là thước đo của giá trị. Khi càng nhiều người được Talks English giúp đỡ, doanh thu sẽ tự động đến như một hệ quả tất yếu của việc giải quyết thành công bài toán cho xã hội. Đó mới là cuộc chơi bền vững mà tôi theo đuổi.

Trân trọng cảm ơn ông!