Theo chuyên gia, TP HCM được dự báo sẽ trở thành một siêu đô thị trong vòng 5 năm tới. Khi đó, các khu vực ven sông sẽ cần được kết nối với nhau một cách thống nhất, liền mạch...
Kiến trúc sư Steven Townsend, Giám đốc điều hành Studio Urban Design, chia sẻ bên lề tọa đàm " "Không gian công cộng - từ biểu tượng đô thị đến động lực kinh tế" do VTV9 tổ chức ngày 23/12.
- TP HCM đang quyết tâm đầu tư phát triển mảng xanh, không gian công cộng. Với hơn 35 năm kinh nghiệm quy hoạch phát triển đô thị, ông nhận thấy các đô thị lớn trên thế giới làm thế nào để thực hiện mục tiêu này, thưa ông?
Các thành phố trẻ, vận hành với tốc độ cao như TP HCM đòi hỏi những cách tiếp cận mới và linh hoạt hơn trong quy hoạch không gian đô thị. Một trong những hướng tiếp cận cốt lõi là quy hoạch tích hợp và đa chức năng - đặc biệt phù hợp tại siêu đô thị có giá đất đắt đỏ như TP HCM.
- Liệu có mô hình nào thành công trên thế giới mà TP HCM có thể học hỏi không, thưa ông?
Dự án tái thiết Bến cảng Hồng Kông là một ví dụ tiêu biểu. Được quy hoạch vào khoảng năm 2006, chính quyền Hồng Kông mong muốn tái thiết toàn diện không gian ven mặt nước và cho đến nay vẫn được xem là hình mẫu giải quyết hài hoà lợi ích của các nhóm cộng đồng. Thành công của dự án đến từ việc tuân thủ các định hướng quy hoạch rõ ràng, đồng thời bảo tồn và phát huy giá trị không gian công cộng ven biển.
Khu vực quy hoạch trải dài trên nhiều khu đất ven cảng ở cả hai phía đảo Hồng Kông và bán đảo Cửu Long, bao gồm tất cả các không gian như Kinh tế, thương mại (gồm các khu dân cư cao cấp, toà nhà văn phòng, trung tâm mua sắm, khách sạn, dịch vụ du lịch); không gian Văn hóa - giải trí (xây bảo tàng, nhà hát, không gian lễ hội); không gian Công viên sinh thái dành cho hoạt động ngoài trời; không gian Di sản dành cho việc bảo tồn và tích hợp các công trình lịch sử vào không gian hiện đại. Dự án đặc biệt chú trọng đầu tư hệ thống giao thông công cộng dày đặc, thuận tiện và mạng lưới đi bộ, xe đạp liên hoàn dọc sông.
Mục tiêu cuối cùng là biến Victoria Harbour thành một tài sản công đẳng cấp, không chỉ thúc đẩy kinh tế mà còn nâng cao chất lượng sống, gìn giữ bản sắc và thu hút cộng đồng đến gần hơn với mặt nước.
- Tại TP HCM có một mô hình được đánh giá là thành công, đó là công viên ven sông Vinhomes Central Park. Song song với việc phát triển khu đô thị, chủ đầu tư cũng phát triển công viên rộng gần 14 ha và đầu tư chi phí vận hành, duy tu, bảo dưỡng. Ông thấy có trở ngại gì nếu mô hình này được nhân rộng tại Việt Nam không?
Không gian công cộng bền vững là phải tự duy trì được, tự “sống” được. Các công trình công cộng không chỉ có chi phí đầu tư ban đầu mà còn đòi hỏi chi phí duy tu, bảo trì rất tốn kém.
TP HCM muốn phát triển các không gian công cộng đẳng cấp, tiêu chuẩn cao thì không thể dựa hoàn toàn vào ngân sách. TP HCM muốn phát triển các không gian công cộng đẳng cấp, tiêu chuẩn cao thì không thể dựa hoàn toàn vào ngân sách. Chính quyền chỉ đưa ra định hướng, quy chuẩn, còn nguồn lực đầu tư nên là từ doanh nghiệp tư nhân. Thực tế là hầu hết các thành phố lớn đều có những quy định tương tự.
Như tôi đã đề cập trước đó, Singapore có lẽ là quốc gia sở hữu những quy định tiến bộ nhất thế giới về không gian mở. Tôi có thể nhớ chưa hoàn toàn chính xác, nhưng tôi tin rằng tại Singapore có những quy định yêu cầu các dự án phải hoàn trả tới 200% diện tích khu đất cho không gian mở, có thể ở nhiều cao độ khác nhau hoặc thậm chí theo chiều thẳng đứng.
- Hiện nay TP HCM đang xem xét chủ trương điều chỉnh quy hoạch dự án Nhà Rồng - Khánh Hội ven sông Sài Gòn. Từ 35 năm kinh nghiệm của chuyên gia về quy hoạch, thực hiện các đồ án lớn trên thế giới, ông có đề xuất gì cho TP HCM?
TP HCM được dự báo sẽ trở thành một siêu đô thị trong vòng 5 năm tới. Khi đó, các khu vực ven sông sẽ cần được kết nối với nhau một cách thống nhất, liền mạch dọc theo toàn tuyến bờ sông, đồng thời liên thông với hệ thống giao thông công cộng, đặc biệt là các tuyến metro của thành phố.
Mô hình tái thiết Bến cảng Hồng Kông hoàn toàn có thể được nghiên cứu và áp dụng cho các khu vực quy hoạch tại TP HCM, chẳng hạn như Nhà Rồng - Khánh Hội.
Việc phát huy giá trị không gian ven sông, tạo ra các khoảng không gian kinh doanh thương mại dịch vụ tạo ra hiệu quả kinh tế, đồng thời tôn trọng các giá trị lịch sử của khu vực là hướng đi rất tiềm năng.
Trân trọng cảm ơn ông!
