Gửi bình luận
Khu thương mại tự do Đà Nẵng không chỉ mở ra một chương mới cho thành phố bên sông Hàn, mà còn đánh dấu một bước ngoặt chiến lược trong tư duy phát triển kinh tế của Việt Nam.
Lần đầu tiên, một mô hình khu thương mại tự do mang tính tổng hợp, tích hợp thể chế đặc biệt và hạ tầng hiện đại, được Thủ tướng Chính phủ ký quyết định thành lập, triển khai, không chỉ nhằm phục vụ tăng trưởng kinh tế vùng miền, mà còn mang sứ mệnh trở thành “phòng thí nghiệm thể chế” của cả nước.
Chọn Đà Nẵng, một thành phố có vị trí địa lý chiến lược, tiềm lực khoa học - công nghệ đáng kể, hạ tầng đang được nâng cấp mạnh mẽ, và quan trọng hơn cả là “tư duy cải cách đã có độ chín”, để triển khai khu thương mại tự do đầu tiên, là một quyết định táo bạo nhưng hợp lý.
Không phải ngẫu nhiên mà lãnh đạo Ban quản lý Khu công nghệ cao và các khu công nghiệp Đà Nẵng (DSEZA) gọi đây là một quyết định “mang tính lịch sử”. Bởi đây không đơn thuần là thành lập một khu chức năng đặc biệt, mà là tạo ra một không gian chính sách mới, một môi trường thể chế được phép thử nghiệm những gì tốt nhất, mới nhất - từ thuế quan, hải quan, đầu tư, tài chính cho đến chuyển đổi số và phát triển nguồn nhân lực.
Việc giao cho DSEZA thực hiện cơ chế “một cửa, tại chỗ” để quản lý khu thương mại tự do này là minh chứng rõ nét cho định hướng quản trị hiện đại, tinh gọn, giảm tối đa thủ tục hành chính, tăng hiệu quả phục vụ doanh nghiệp.
Ngày 13/6/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định số 1142/QĐ-TTg về việc thành lập Khu Thương mại tự do Đà Nẵng.
Khác với các mô hình khu kinh tế truyền thống vốn được bố trí liền khối, Khu thương mại tự do Đà Nẵng được thiết kế dưới dạng các phân khu chức năng không liền kề, với tổng diện tích khoảng 1.881 ha, phân bố tại nhiều phường, xã thuộc quận Liên Chiểu và huyện Hòa Vang.
Đây là một lựa chọn có tính chiến lược, vừa tận dụng quỹ đất phù hợp, vừa tạo điều kiện tích hợp linh hoạt với các hạ tầng hiện hữu như cảng Liên Chiểu, sân bay quốc tế Đà Nẵng, tuyến hành lang kinh tế Đông - Tây để phục vụ mục tiêu phát triển đồng bộ các lĩnh vực: sản xuất công nghệ cao, logistics, thương mại dịch vụ, đổi mới sáng tạo.
Đặc biệt, sự phân bố này cũng giúp tránh dồn áp lực lên một khu vực hạ tầng đô thị, đồng thời tạo điều kiện lan tỏa phát triển ra các vùng ven và nông thôn lân cận, thúc đẩy đô thị hóa theo định hướng bền vững.
Với chức năng tích hợp nhiều ngành nghề, từ logistics đến công nghiệp công nghệ số, Khu thương mại tự do Đà Nẵng được kỳ vọng sẽ thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao chất lượng tăng trưởng của cả thành phố Đà Nẵng và vùng kinh tế trọng điểm miền Trung - Tây Nguyên.
Đặc biệt, trong bối cảnh Đà Nẵng và Quảng Nam đang trong quá trình sáp nhập hành chính theo chủ trương chung, thì khu thương mại tự do sẽ là một điểm kết nối phát triển trung tâm, giúp tạo nên một thành phố mở rộng, có sức cạnh tranh quốc tế, đủ tầm tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Tham vọng không chỉ dừng lại ở tầm khu vực. Theo định hướng của Chính phủ, nơi đây còn sẽ được gắn kết với Trung tâm tài chính quốc tế Đà Nẵng trong tương lai, từ đó hình thành một hệ sinh thái kinh tế thông minh - cạnh tranh - hiệu quả - lan tỏa.
Một trung tâm giao thương, sản xuất, và logistics quốc tế với cơ chế linh hoạt, thể chế mở, quản trị hiện đại, đó là hình ảnh mà Khu thương mại tự do Đà Nẵng hướng tới.
Thành lập khu thương mại tự do không chỉ là câu chuyện kinh tế, mà là bước khởi đầu cho thử nghiệm thể chế ở cấp cao nhất. Ở đó, mọi rào cản về tư duy, pháp lý, hành chính có thể được dỡ bỏ để thử nghiệm các chính sách mới, thứ mà nếu áp dụng đại trà ngay sẽ rủi ro, nhưng nếu thành công tại “phòng thí nghiệm thể chế” này, hoàn toàn có thể mở rộng ra toàn quốc.
Và đó chính là vai trò tiên phong của Đà Nẵng, một địa phương từng đi đầu trong cải cách chính quyền đô thị, chuyển đổi số, và nay là cả trong thiết kế mô hình kinh tế mở mang tính thể chế hóa.
Dù vậy, mọi cuộc cải cách lớn đều không dễ dàng. Việc vận hành khu thương mại tự do hiệu quả đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về cơ sở pháp lý, nhân lực quản lý, hạ tầng kết nối và đặc biệt là sự đồng bộ giữa trung ương và địa phương.
Không thể thành công nếu vẫn tư duy theo lối cũ. Không thể thu hút đầu tư chất lượng cao nếu hạ tầng chắp vá, thủ tục rườm rà. Không thể cạnh tranh nếu thiếu nhân lực chất lượng, thiếu cơ chế chia sẻ dữ liệu, thiếu tư duy phục vụ doanh nghiệp.
Do đó, cùng với quyết định thành lập, điều quan trọng hơn là thiết kế lộ trình triển khai cụ thể, cam kết tiến độ, công khai tiêu chí thành công, và đặc biệt là mở rộng cơ chế tham vấn chính sách để khu thương mại tự do thực sự là nơi “có thể làm cái chưa ai làm”.
Sự ra đời của Khu thương mại tự do Đà Nẵng là một bước đi mang tính đột phá. Nếu được triển khai bài bản và có tầm nhìn dài hạn, đây hoàn toàn có thể trở thành một mô hình mẫu về tư duy đổi mới, thể chế mở và năng lực quản trị hiện đại, điều mà Việt Nam đang rất cần trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt.
Đà Nẵng đã có những thành công nhất định về cải cách hành chính và thu hút đầu tư. Giờ đây, thêm một lần nữa, thành phố này đứng trước cơ hội để khẳng định vai trò tiên phong, không chỉ là “điểm sáng miền Trung”, mà là bệ phóng cho thể chế kinh tế mới của cả nước.
