Kỳ án Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân (Bài 1): “Bỗng nhiên” vướng vòng lao lý

Theo đó, vụ án doanh nhân khởi nghiệp tại Cần Thơ Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân đã xảy ra từ năm 2016, đến nay vẫn tốn không ít giấy mực của các cơ quan báo chí. Đáng chú ý, vụ án này cũng khiến dư luận quan tâm và không ít người vẫn hoài nghi về những tình tiết “bất thường” của vụ án. Một vụ án không có đơn tố giác, cũng không có người bị hại khiến giới luật sư cho rằng, đây là một vụ án “lạ”, một vụ án có dấu hiệu oan sai, gây mệt mỏi và khó khăn cho cả quá trình tố tụng…

Theo các chuyên gia pháp lý, vụ án tính từ thời điểm có quyết định khởi tố đến nay đã gần 7 năm, sau nhiều lần thay đổi tội danh, tạm đình chỉ điều tra rồi lại phục hồi điều tra cho thấy sự lúng túng, cố gắng vớt vát của cơ quan điều tra, các cơ quan tố tụng đang cố gắng hình sự hóa một quan hệ dân sự, khép tội một cá nhân.

Đến nay, mặc dù vẫn chưa có câu trả lời cuối cùng về tội trạng của nam doanh nhân khởi nghiệp, nhưng xung quanh câu chuyện về vụ án này còn có khá nhiều điều khiến dư luận băn khoăn, khó hiểu. Mới đây, tưởng chừng như vụ án đã đi đến một kết thúc có hậu khi ngày 7/1/2022 sau 2 ngày xét xử, TAND TP Cần Thơ đã chính thức tuyên các bị cáo “vô tội”. Tuy nhiên, Viện KSND TP Cần Thơ lại kháng nghị toàn bộ bản án của TAND cùng cấp vì cho rằng có nhiều vi phạm pháp luật nghiêm trọng, không đánh giá đầy đủ, toàn diện chứng cứ…

Trân trọng kính mời quý độc giả cùng Diễn đàn Doanh nghiệp nhìn lại toàn cảnh vụ án này.

>>Vụ doanh nhân khởi nghiệp vướng lao lý: Định giá lại tài sản có vấn đề

Doanh nhân “bỗng nhiên” bị khởi tố

Theo đó, trong những năm 2012-2014, Công ty TNHH MTV Nông thủy sản Tây Nam (Công ty Tây Nam) do ông Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân làm Giám đốc ký hợp đồng tín dụng vay Agribank Cần Thơ 258 tỷ đồng để xây dựng Dự án nhà máy chế biến nông thủy sản ở thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang. Để được vay tiền, ông Nhân đã thế chấp nhiều tài sản là bất động sản có giá trị lớn.

Tuy nhiên, vì nhiều lý do khác nhau, tháng 11/2015, Công ty Tây Nam yêu cầu thanh lý hợp đồng với Agribank Cần Thơ. Do không thỏa thuận được, nên tháng 1/2016, hai bên đưa vụ việc ra Tòa án nhân dân quận Ninh Kiều (TP.Cần Thơ) để giải quyết tranh chấp theo thủ tục dân sự.

Khi Tòa án nhân dân quận Ninh Kiều thụ lý và đang trong quá trình giải quyết, thì bất ngờ Cơ quan An ninh Điều tra (Công an Cần Thơ) yêu cầu chuyển hồ sơ, tài liệu để xác minh, sau đó khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can và bắt tạm giam Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân cùng 5 cán bộ của Agirbank Cần Thơ về hành vi “chiếm đoạt lãi suất ưu đãi”.

Sau nhiều lần thay đổi tội danh, cả 6 bị can bị điều tra, truy tố về “Tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng” theo Điều 179, Bộ luật Hình sự 1999 với cáo buộc “gây thiệt hại” cho Agribank hơn 303 tỷ đồng.

Suốt từ cuối năm 2015 đến nay, nhiều lần cơ quan An ninh điều tra và Viện Kiểm sát nhân dân TP.Cần Thơ thay đổi tội danh, tạm đình chỉ vụ án; nhiều lần ban hành Kết luận Điều tra và Cáo trạng nhưng phải đến ngày 7/1/2022 vừa qua mới hoàn thành xét xử sở thẩm.

Hình sự hóa quan hệ dân sự

Là một luật sư tham gia trực tiếp vụ án này, trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp, Luật sư Hoàng Tùng - Trưởng Văn phòng Luật sư Trung Hòa cho rằng, cơ quan tố tụng đã lúng túng khi khép tội doanh nhân Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân.

Phân tích về vụ án, luật sư Tùng cho biết, từ một vụ việc dân sự bình thường đang được giải quyết tại TAND quận Ninh Kiều thì bỗng dưng Cơ quan An ninh điều tra, Công an TP. Cần Thơ khởi tố vụ án hình sự. Trước khi vụ án được khởi tố, Agribank chi nhánh Cần Thơ đã khởi kiện vụ án dân sự phát mãi tài sản đã thế chấp của Công ty Tây Nam thu hồi nợ, TAND quận Ninh Kiều đã thụ lý vụ án. Đến thời điểm hiện nay, Toà dân sự quận Ninh Kiều cũng không có quyết định tạm đình chỉ giải quyết và Công ty Tây Nam vẫn chưa có nhận được quyết định tạm đình chỉ nào từ TAND quận Ninh Kiều liên quan đến vụ án dân sự đang được Tòa thụ lý, giải quyết.

Trưởng Văn phòng Luật sư Trung Hòa cho biết, trong vụ án này, không hề có đơn tố cáo hay đơn tố giác từ phía Ngân hàng, chính Agribank Cần Thơ đang giải quyết vụ việc nêu trên ở Tòa án dân sự. Hành vi khách quan không cấu thành tội phạm, chỉ đơn giản là quan hệ dân sự thuần túy thông thường nhưng không rõ căn cứ từ đâu, lý do gì khiến Cơ quan An ninh điều tra Công an TP. Cần Thơ lại khởi tố vụ án hình sự và việc khởi tố này không đúng thẩm quyền theo Pháp lệnh về tổ chức điều tra hình sự năm 2014 (sửa đổi, bổ sung năm 2006, 2009); Thông tư số 28/2014/TT-BCA ngày 07/7/2014 của Bộ Công an về công tác điều tra hình sự trong Công an nhân dân.

Không những vậy, sau thời gian dài đằng đẵng điều tra, Cơ quan An ninh điều tra Công an TP. Cần Thơ đã thay đổi tội danh rất nhiều lần, và cuối cùng xác định là tội "Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng” và Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân bị truy tố ra Tòa vì tội danh này.

“Có thể nói, đây là một trong những sai lầm nghiêm trọng của cơ quan điều tra bởi lẽ Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân không thuộc chủ thể của tội phạm này. Điều kiện về chủ thể được cơ quan điều tra xác định là không chính xác”, luật sư Hoàng Tùng nhận định.

Cụ thể theo luật tư Hoàng Tùng, chủ thể của tội "Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng" là chủ thể đặc biệt, chỉ có thể là người có có chức vụ, quyền hạn trong các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và có đầy đủ năng lực chịu TNHS. Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân không phải là nhân viên của ngân hàng, không phải người nắm chức vụ quyền hạn trong ngân hàng Agribank Cần Thơ. Chính xác một điều thì Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân là khách hàng của Agribank Cần Thơ, chịu sự ràng buộc theo hợp đồng vay tín dụng mà 2 bên đã ký.

“Do đó, không hiểu vì sao Cơ quan điều tra và Viện Kiểm sát nhân dân TP. Cần Thơ có thể xác định và khởi tố Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân được” - Trưởng Văn phòng Luật sư Trung Hòa nói.

Cùng quan điểm khi nhận định về vụ án này, Phó Chủ nhiệm đoàn Luật sư TP.HCM Bùi Quang Nghiêm cho rằng, vụ án Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân tại Agribank Cần Thơ là vụ án kinh tế thương mại đã bị hình sự hóa.

“Việc đang xử dân sự, chuyển thành hình sự, rồi lại quay về dân sự cho thấy dấu hiệu bất bình thường, chưa có tiền lệ. Các cơ quan tiến hành tố tụng ở Cần Thơ đang lấy cái sai này để sửa cái sai trước, hoặc là lấy cái sai này để bảo vệ cái sai trước. Cái sai ở đây là cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án, khởi tố các bị can, biến vụ án kinh tế thương mại thành vụ án hình sự”, Luật sư Bùi Quang Nghiêm chia sẻ.

Còn nữa…