Kỳ vọng lớn từ việc nâng cấp ga đường sắt Cao Xá

>>> Không để đường sắt “mắc kẹt”

Từ đề xuất...

Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp vừa có văn bản gửi Bộ Giao thông vận tải (GTVT) về việc đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng đường sắt phục vụ vận tải tại ga Cao Xá.

Cụ thể, văn bản có nội dung đề nghị Bộ GTVT ưu tiên bổ sung Dự án nâng cấp cải tạo ga đường sắt Cao Xá vào kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025, hoặc từ nguồn vốn sự nghiệp kinh tế đối với giai đoạn 1 của Dự án; đồng thời cấp phép hoạt động liên vận quốc tế tại ga Cao Xa từ quý I/2024.

Trước đó, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đã đề xuất tới Bộ GTVT và Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp về việc đầu tư nâng cấp cải tạo kết cấu hạ tầng đường sắt phục vụ khai thác chạy tàu tại khu vực ga Cao Xá thuộc tuyến đường sắt Hà Nội - Hải Phòng đạt tiêu chuẩn liên vận quốc tế theo 2 giai đoạn.

Tổng mức đầu tư giai đoạn 1 dự kiến 61 tỷ đồng (không bao gồm chi phí giải phóng mặt bằng) từ nguồn vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 hoặc từ nguồn vốn Sự nghiệp kinh tế của Bộ GTVT. Tổng mức đầu tư giai đoạn 2 Dự án là 234 tỷ đồng từ nguồn vốn của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam và các nguồn vốn hợp pháp khác.

Hiện ga Cao Xá đang là ga hạng 4, nằm tại lý trình Km50+ 870 thuộc tuyến đường sắt Hà Nội - Hải Phòng, gần với các khu công nghiệp lớn của tỉnh Hải Dương như: Đại An, Cẩm Điền, Phúc Điền, Tân Trường, Ken Mark…

Nếu tổ chức được hoạt động liên vận quốc tế, hàng hóa tại Hải Dương có thể xuất khẩu đi Trung Quốc, châu Âu, Trung Á… bằng đường sắt thay vì phải vận chuyển hàng hóa đến các cảng biển để làm thủ tục xuất nhập khẩu và vận chuyển, mà thực hiện các thủ tục khai báo xuất nhập khẩu hàng hóa ngay tại tỉnh. Mặt khác, thời gian vận chuyển từ Việt Nam sang thị trường Nga, châu Âu rút ngắn, chỉ bằng 2/3 so với đường biển truyền thống.

Tổng công ty Đường sắt Việt Nam cho biết, hiện hàng hóa tại Hải Dương chưa xuất - nhập khẩu trực tiếp bằng đường sắt. Các ga trên địa bàn chưa có bãi hàng đủ tiêu chuẩn khai thác container.

Do đó, ga Cao Xá cần được xây dựng cải tạo theo phân khu chức năng riêng như bãi hàng chứa container trên 10.000m2 có tường bao quanh; khu vực làm hàng xuất nhập khẩu, giám sát hải quan...

Trước đó, Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) vừa kiến nghị Bộ Giao thông vận tải (GTVT) xem xét đầu tư gần 300 tỷ đồng để nâng cấp ga Cao Xá (tỉnh Hải Dương) thành ga liên vận quốc tế thay vì chỉ phục vụ vận chuyển hàng hóa nội địa.

Được biết, VNR đề xuất hai tuyến vận chuyển khi ga Cao Xá được phép khai thác hoạt động liên vận quốc tế gồm: Tuyến 1 sẽ là ga liên vận quốc tế Cao Xá (Hải Dương) - ga liên vận quốc tế Yên Viên (Hà Nội) - ga liên quận quốc tế Kép (Bắc Giang) - ga liên vận quốc tế Đồng Đăng (Lạng Sơn) - ga Bằng Tường (Quảng Tây, Trung Quốc). Từ đây đi sâu nội địa Trung Quốc hoặc quá cảnh Trung Quốc sang các nước Trung Á, Nga, EU…; Tuyến 2 là tuyến ga liên vận quốc tế Cao Xá (Hải Dương) – ga liên vận quốc tế Lào Cai - ga Sơn Yêu (Hà Khẩu bắc - Vân Nam), từ đây chuyển đổi phương tiện đi sâu nội địa Trung Quốc.

...đến bước “chuyển mình”

Theo ông Nguyễn Trung Hiếu – Công ty TNHH Vận tải Liên Hiếu: Việc Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đề xuất xây dựng ga Cao Xá (Cẩm Giàng) thành ga liên vận quốc tế nhờ thuận lợi về kết nối và có mặt bằng. Nếu  xây dựng ga Cao Xá (Cẩm Giàng) thành ga liên vận quốc tế, thì việc tổ chức được hoạt động liên vận quốc tế hàng hóa tại Hải Dương sẽ tạo ra một bước chuyển mới.

Theo tỉnh Hải Dương: Tỉnh có 3 tuyến đường sắt đi qua gồm tuyến Gia Lâm - Hải Phòng dài 45,3 km có 3 ga Cẩm Giàng, Hải Dương, Phú Thái phục vụ đón/trả khách; 4 ga Cao Xá, Tiền Trung, Lai Khê, Phạm Xá phục vụ vận tải hàng hoá và tránh/vượt tàu. Có 8 chuyến tàu chở khách mỗi ngày, còn các chuyến chở hàng hoá không cố định. Tuyến Kép - Hạ Long dài 13 km, trên tuyến có 1 ga Cổ Thành. Tuyến Chí Linh - Phả Lại dài 15,5 km là tuyến đường sắt chuyên dùng, chủ yếu phục vụ vận chuyển nguyên liệu cho Nhà máy Nhiệt điện Phả Lại. 

Hiện nay, hoạt động vận tải hành khách bằng đường sắt từ Hải Dương đi Hà Nội, Hải Phòng với lượng hành khách trung bình từ 28.000-33.000 hành khách/tháng. Năm 2022, sản lượng hàng hóa vận chuyển bằng đường sắt trên địa bàn Hải Dương là 5.056 tấn, 5 tháng đầu năm 2023 là 2.608 tấn. Hàng hóa tại Hải Dương chưa xuất - nhập khẩu trực tiếp bằng đường sắt.

Hải Dương là một trong những tỉnh có hoạt động sản xuất, gia công hàng hóa xuất nhập khẩu hàng đầu cả nước. Toàn tỉnh có 23 khu công nghiệp và 58 cụm công nghiệp.

Theo đánh giá của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, nhu cầu vận chuyển hàng hóa tại Hải Dương rất lớn nhưng những năm qua hoạt động vận tải phụ thuộc chủ yếu giao thông đường bộ. Do đó xảy ra tình trạng ùn ứ hàng hoá, ách tắc và tai nạn giao thông. Trong khi đó, hoạt động vận tải đường sắt có khối lượng vận chuyển lớn, hàng siêu trường, siêu trọng, an toàn, giá rẻ hơn nhiều so với những phương thức vận tải khác. Phát triển đường sắt còn giúp giảm áp lực cho giao thông vận tải đường bộ cũng như bảo đảm trật tự, an toàn giao thông.

Trước đó, tại buổi làm việc giữa Thường trực Tỉnh ủy Hải Dương với lãnh đạo Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, đơn vị này đã trình bày giải pháp vận tải hành khách và liên vận quốc tế đường sắt tại Hải Dương.

Theo đó, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đề xuất sẽ mở hoạt động liên vận quốc tế tại ga Cao Xá (Cẩm Giàng). Mục tiêu sẽ xây dựng, cải tạo ga Cao Xá theo phân khu chức năng riêng, xây bãi chứa container trên 10.000 m2 có tường bao quanh, có khu vực làm hàng xuất nhập khẩu, giám sát hải quan. Cùng với đó là các dịch vụ kho bãi, xếp dỡ, dịch vụ hải quan…

Theo phân tích của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, ga Cao Xá thuận lợi về kết nối và có diện tích mặt bằng để đầu tư hạ tầng kỹ thuật. Ga có vị trí tại km 50+870 tuyến đường sắt Hà Nội - Hải Phòng, kết nối với đường huyện 194B có mặt đường rộng 9m. Đường huyện 194B kết nối giữa các khu công nghiệp Đại An, Cẩm Điền, Phúc Điền, Tân Trường… với cảng đường sông Tiên Kiều. Con đường này cũng kết nối từ ngã tư Đại An - quốc lộ 5 đến cảng Tiên Kiều. Nếu tổ chức được hoạt động liên vận quốc tế hàng hóa tại Hải Dương, có thể thực hiện thủ tục khai báo xuất nhập khẩu và vận chuyển hàng hóa từ Hải Dương đi Trung Quốc, châu Âu, Trung Á… mà không phải vận chuyển hàng hóa đến các cảng biển. Vận chuyển hàng hoá bằng đường sắt sang Nga, EU sẽ rút ngắn 2/3 thời gian so với đường biển truyền thống.

Ông Nguyễn Đức Đoàn - Giám đốc Công ty CP Chế biến nông sản Tân Hương (Cẩm Giàng) cho rằng việc mở hoạt động liên vận quốc tế tại ga Cao Xá sẽ giúp giảm chi phí vận chuyển cho các doanh nghiệp từ 2-3%. Công ty cũng từng vận chuyển hàng nông sản bằng đường sắt đi các tỉnh miền Nam.

So với chi phí vận chuyển bằng các hình thức khác thì vận chuyển bằng đường sắt là rẻ nhất. “Việc mở hoạt động liên vận quốc tế tại ga Cao Xá sẽ giúp các doanh nghiệp chủ động hơn trong vận chuyển hàng hóa và xuất nhập khẩu nông sản đi Trung Quốc”, ông Đoàn nói.

Theo ông Trần Đức Thắng - Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương, ủng hộ Tổng công ty Đường sắt Việt Nam về giải pháp vận tải hành khách và liên vận quốc tế đường sắt tại Hải Dương. Ông Thắng đã đề nghị việc triển khai cần thực hiện sớm, phấn đấu trước ngày 30/4/2024 đưa vào vận hành.