Lạm phát dự báo thấp, thêm đợt cắt giảm lãi suất điều hành trong quý 3?

Brian Lee Shun Rong & Chua Hak Bin, Kinh tế gia Maybank IBG• 30/06/2023 11:16

Xuất khẩu và nhập khẩu tiếp tục có tháng giảm liên tiếp, trong khi chi tiêu nội địa vẫn được dự báo yếu. Vì vậy, không loại trừ khả năng cắt giảm lãi suất chính sách nhiều hơn...

>>Standard Chartered: Lãi suất quay trở lại mức thời điểm đại dịch

Tổng cục Thống kê vừa có báo cáo tình hình kinh tế xã hội quý 2 và 6 tháng đầu năm 2023. Theo số liệu thống kê, GDP Việt Nam ghi nhận tăng tốc lần đầu tiên trong 3 quý (kể từ quý 4/2022) về xây dựng & Chế tạo. GDP tăng tốc lần đầu tiên trong ba quý, được thúc đẩy bởi sự phục hồi trong ngành & xây dựng bù đắp cho sự điều độ trong các dịch vụ. Trong đó GDP thực tăng +4,14% so với một năm trước trong quý 2 (so với +3,3% trong quý 1), cao hơn mức đồng thuận (+3,8%) nhưng thấp hơn dự báo của chúng tôi là +5%, do tăng trưởng dịch vụ thấp hơn dự kiến. Nền kinh tế vẫn còn mờ nhạt, với tốc độ tăng trưởng quý 2 thấp kể từ năm 2011 (ngoại trừ năm 2020).

Giảm phát

Lạm phát giảm tháng thứ năm liên tiếp trong tháng 6, chủ yếu nhờ chi phí vận tải giảm. Ảnh minh họa

Xuất khẩu và nhập khẩu đều giảm

Một số điểm đáng chú ý theo chúng tôi trong báo cáo thống kê kỳ này là:

Công nghiệp & xây dựng (36,7% GDP) tăng lên +2,5% (so với -0,4% trong quý 1), dẫn đầu là tăng tốc xây dựng (+7,1% so với +1,9% trong quý 1). Xây dựng đã được được hỗ trợ bởi sự gia tăng chi tiêu cơ sở hạ tầng công cộng (đầu tư công), cũng như Chính phủ nỗ lực giải tỏa các rào cản pháp lý/quy định và cho phép nối lại các dự án bất động sản.

Đầu tư nhà nước đã thực hiện (danh nghĩa) tăng +12,6% YoY trong nửa đầu năm, cao hơn tổng đầu tư +4,7%.

Sản xuất (+1,2% so với -0,5% trong quý 1) ổn định nhưng vẫn yếu hơn nhiều so với năm ngoái, do đối với nhu cầu mềm bên ngoài. Điện & gas (+3,7% so với -0,2% trong quý 1) tăng tốc, khi việc sử dụng điện tăng lên do một đợt nắng nóng chưa từng có.

Dịch vụ (43,2% GDP) giảm xuống +6,1% (so với +6,6% đã điều chỉnh giảm trong quý 1). Địa ốc (- 0,9% so với -0,7% trong quý 1) giảm trong quý thứ hai liên tiếp khi các nhà phát triển tiếp tục đối mặt với khó khăn nguồn vốn. Tài chính (+6,5% so với +7,8% trong quý 1) chậm lại do tín dụng tăng trưởng ở mức +3,4% tính đến ngày 15 tháng 6 so với cuối năm 2022, thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm trước.

Dịch vụ lưu trú & ăn uống phục hồi ở mức +7,7%, mặc dù chậm hơn so với +22,9% của quý 1 do cơ sở cao hơn (vì biên giới đã được mở lại hoàn toàn cho khách du lịch nước ngoài vào quý 2 năm 2022).

>>Ngân hàng Nhà nước: Hạ lãi suất nhưng không chủ quan với áp lực lạm phát

Chi tiêu dịch vụ: Vào tháng 6, doanh số bán lẻ danh nghĩa giảm xuống +6,5% so với cùng kỳ năm trước (so với +11,5% trong tháng 5), trong khi tăng + 0,5% theo tháng. Giảm phát theo CPI, chúng tôi ước tính doanh số bán lẻ tăng +4,5% YoY, chậm hơn so với +9,1% trong tháng Năm.

Sự phục hồi của du lịch tiếp tục mang lại lợi ích cho chi tiêu dịch vụ. Khách nước ngoài đến tăng lên 975 nghìn vào tháng 6 (so với 916 nghìn vào tháng 5), tương đương 49% so với mức đỉnh vào tháng 1 năm 2020, dẫn đầu là Hàn Quốc, Mỹ, Trung Quốc và Đài Loan. Tuy nhiên, các hộ gia đình địa phương đang "thắt lưng buộc bụng" khi thị trường lao động yếu (đặc biệt là trong các lĩnh vực xuất khẩu) ảnh hưởng đến thu nhập. Số lượng nhân viên tại các doanh nghiệp công nghiệp (tính đến ngày 1 tháng 6) thấp hơn -4,2% so với cùng kỳ năm ngoái.

Sản xuất công nghiệp tháng 6 (+2,8% so với +0,1% trong tháng 5) tăng nhanh nhất trong 4 tháng, tăng +2% theo tháng, trong khi xuất khẩu (-11,4% so với -9,1% trong tháng 5) và nhập khẩu (-16,9% so với -20,8% trong tháng 5) - tháng thứ tám giảm liên tiếp.

Tuy vậy, tăng trưởng xuất khẩu theo tháng là mạnh nhất kể từ tháng 3, chủ yếu là do điện thoại & linh kiện tăng +40%. Nhưng sự cải thiện trong xuất khẩu điện thoại xuất phát từ một cơ sở đặc biệt thấp (mức tháng 5 là thấp nhất kể từ tháng 5 năm 2020) và còn quá sớm để nói liệu đây là một đốm sáng hay sự khởi đầu của một phục hồi bền vững.

Dữ liệu sơ bộ cho thấy xuất khẩu sang Trung Quốc tăng cường (+19,5% so với +21,8% trong tháng 5) nhưng không đủ để bù đắp sự sụt giảm ở các thị trường khác Cần lưu ý rằng dữ liệu có thể có thể sửa đổi khi dữ liệu hải quan được phát hành trong tháng tiếp theo.

Hạ dự báo lạm phát

Chúng tôi tiếp tục cắt giảm dự báo CPI khi dữ liệu của Tổng cục Thống kê công bố lạm phát giảm tháng thứ năm liên tiếp trong tháng 6, chủ yếu nhờ chi phí vận tải giảm.

Lạm phát toàn phần phù hợp với dự báo của chúng tôi ở mức +2% (so với +2,4% trong tháng 5) trong khi tăng +0,3% từ tháng trước. Lạm phát lõi giảm xuống +4,3% (so với +4,5% trong tháng 5), trong khi tăng +0,2% so với tháng trước.

Chúng tôi đang cắt giảm dự báo lạm phát chung năm 2023 xuống +2,8% (so với +3,4% trước đó), và xem xét sự sụt giảm nhanh chóng của lạm phát từ đầu năm đến nay. Theo quan điểm của chúng tôi giảm phát giao thông (tiếp tục xuất hiện trong tháng 6) có thể kéo dài đến quý thứ ba đến cuối năm do giá nhiên liệu cơ sở cao. Thực phẩm và tiện ích lạm phát nên có nhiều chỗ hơn để giảm bớt.

Nền kinh tế đang chậm lại và cắt giảm 2% thuế VAT từ tháng 7 đến tháng 12 năm nay sẽ làm giảm áp lực giá, trong khi lạm phát nhập khẩu có thể sẽ vẫn ở mức vừa phải khi đối mặt với giá cả hàng hóa hạ nhiệt và tỷ giá hối đoái VND ổn định hơn (so với quý 4 năm 2022).

Dự báo lạm phát năm 2024 của chúng tôi cũng đã được hạ xuống +3,5% (so với +3,9% trước đó) do hiệu ứng chuyển đổi thống kê yếu hơn. Lạm phát dự kiến sẽ tăng vào năm 2024 khi tăng trưởng phục hồi và các yếu tố giảm lạm phát như cắt giảm thuế VAT và giảm phát vận chuyển tiêu tan.

Lãi suất có thể cắt giảm thêm 0,25%?

Chúng tôi giữ nguyên dự báo tăng trưởng GDP +4% vào năm 2023 và +6% vào năm 2024. Đồng thời kỳ vọng xuất khẩu yếu kéo dài trong nửa cuối năm khi tăng trưởng toàn cầu chậm lại, mặc dù có thể có một chút cải thiện hàng năm trong quý 4 năm 23 do cơ sở thấp.

Lãi suất điều hành với trần tiền gửi

Lãi suất điều hành với trần tiền gửi ngắn hạn (dưới 6 tháng) có thể sẽ tiếp tục được cắt giảm thêm? Ảnh minh họa: Quốc Tuấn

Với diễn biến hiện nay, dự báo tiêu dùng nội địa có thể giảm trong những tháng tới do sự thận trọng của người tiêu dùng chiếm ưu thế trong bối cảnh thị trường lao động yếu hơn.

Trong khi đó, các nhà phát triển bất động sản có thể tiếp tục đối mặt với áp lực tài chính với trái phiếu đáo hạn đáng kể (trung bình 20 nghìn tỷ đồng/tháng trong quý 3 so với 10 nghìn tỷ đồng trong tháng 5), thị trường vốn trầm lắng do khẩu vị và nhu cầu của các nhà đầu tư cũng yếu.

Các biện pháp hỗ trợ bất động sản để giảm trả nợ khiến doanh nghiệp vẫn phải căng thẳng áp lực, phải cải thiện khả năng tiếp cận nguồn vốn để tiếp tục xây dựng dự án bất động sản nhằm giảm rủi ro và "hạ cánh cứng", nhưng không có khả năng loại bỏ hoàn toàn căng thẳng tài chính.

Về mặt tích cực, đẩy mạnh đầu tư các cơ sở hạ tầng công cộng và các biện pháp cứu trợ theo kế hoạch (ví dụ: cắt giảm thuế VAT) sẽ nâng đỡ một phần nhu cầu trong nước.

Chúng tôi không loại trừ khả năng cắt giảm lãi suất chính sách nhiều hơn trong quý thứ ba, khi những cơn gió ngược về kinh tế vẫn dai dẳng trong khi lạm phát vẫn ở dưới mức mục tiêu. Ở mức tối thiểu, chúng tôi kỳ vọng NHNN để giảm giới hạn lãi suất tiền gửi thêm 25 điểm cơ bản trong vòng ba tháng tới trong khi các chính sách khác không đổi.