Lấy ý kiến tích hợp trung tâm giao dịch quyền sử dụng đất cấp tỉnh

>> 2 phương án quản lý chung cư mini

Mới đây, Bộ Xây dựng gửi văn bản tới nhiều bộ ngành xin ý kiến về chủ trương tích hợp sàn giao dịch quyền sử dụng đất với sàn giao dịch bất động sản thành trung tâm dịch vụ công trực thuộc UBND cấp tỉnh. Theo đó, việc tích hợp này sẽ giúp quá trình giao dịch và cấp quyền sử dụng đất, nhà ở được tiến hành đồng thời, giảm thủ tục hành chính, giảm thời gian thực hiện.

Tích hợp sàn giao dịch quyền sử dụng đất cấp tỉnh

Theo dự kiến, trung tâm này có 3 nhiệm vụ chính là quản lý giao dịch bất động sản, quản lý thu thuế, và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nhà ở.

Trung tâm giao dịch quyền sử dụng đất sẽ là đơn vị sự nghiệp trực thuộc UBND tỉnh, thành phố hoặc Sở Xây dựng, có con dấu riêng để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao, chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, hoạt động của UBND tỉnh, thành phố và hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền tương ứng. Hoạt động theo cơ chế một cửa liên thông, tăng cường sử dụng hệ thống công nghệ 4.0, tạo điều kiện tiện ích cho người dân và doanh nghiệp.

Trung tâm giao dịch bất động sản và giao dịch quyền sử dụng đất cấp tỉnh sẽ tích hợp hệ thống dữ liệu bất động sản đồng bộ bao gồm thông tin về nhà ở, thị trường bất động sản, dữ liệu đất đai, dữ liệu về thuế. Trung tâm cũng là đầu mối tiếp nhận, phối hợp để thực hiện công tác quản lý các giao dịch bất động sản, thuê mua bất động sản, giao dịch quyền sử dụng đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, tư vấn xuyên suốt toàn bộ quá trình giao dịch.

Sau khi bên bán và bên mua đạt được thỏa thuận mua bán và làm thủ tục lập hồ sơ ký hợp đồng mua bán theo quy định của pháp luật, hai bên truy cập website cổng thông tin điện tử của trung tâm, điền vào thông tin mua nhà liên quan, nộp đơn xin yêu cầu làm thủ tục sang tên trực tuyến, ba cơ quan thẩm quyền thụ lý trực tuyến, xét duyệt theo chức năng của từng cơ quan.

Sau 2 ngày làm việc hoàn tất xét duyệt và bên mua nhận được tin nhắn đã thông qua xét duyệt, có thể đặt lịch hẹn đến trung tâm để được cấp giấy chứng nhận sở hữu bất động sản.

>> Lập sàn giao dịch quyền sử dụng đất: Minh bạch thông tin, trị "sốt đất" ảo

Trên thế giới chưa có tiền lệ

Theo TS.LS Đoàn Văn Bình – Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, Chủ tịch HĐQT CEO Group cho rằng, có thể nói mục tiêu lớn nhất khi thành lập Sàn giao dịch quyền sử dụng đất là đảm bảo minh bạch thông tin, giảm thiểu rủi ro khi giao dịch do thiếu thông tin từ đó giúp xây dựng hệ thống dữ liệu về thị trường bất động sản.

Tuy nhiên, tham khảo kinh nghiệm một số nước trên thế giới, qua trao đổi với các đồng nghiệp ở Hiệp hội Bất động sản các nước như Mỹ, Hàn Quốc, Singapore, Thái Lan, Indonesia… ông Bình cho hay các nước này đều không có sàn giao dịch quyền sử dụng đất riêng. Tại Mỹ, thông tin về bất động sản (cả nhà và đất) được công khai trên Cổng thông tin bất động sản Mỹ qua Dịch vụ sàn đa năng MLS (Multiple Listing Service Listings).

Ở một số quốc gia khác như Hàn Quốc, Singapore, Indonesia không có sàn giao dịch quyền sử dụng đất. Thái Lan có Ngân hàng Đất (Land & Housing Bank hay gọi là Land Bank) có chức năng mua, bán đất nhưng thiên về mua bán để điều tiết đất, hỗ trợ người dân không có đất nông, lâm nghiệp. Dịch vụ chính gồm: Deposits (nhận tiền gửi), cho vay doanh nghiệp, cho vay tiêu dùng để mua bất động sản, mua đất, các quỹ ủy thác, dịch vụ quản lý tài sản, ngoại hối...

Như vậy, xu hướng của nhiều nước là minh bạch hóa thông tin về bất động sản nói chung và đất nói riêng trên một sàn, sử dụng ứng dụng công nghệ để quản lý, nắm bắt thông tin về bất động sản và giao dịch bất động sản đồng thời khai thác thông tin từ cơ sở dữ liệu chung nhằm đơn giản hóa các thủ tục trong giao dịch, sang tên bất động sản.

Theo ông Bình, Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Ban chấp hành Trung ương về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất định hướng: "Công khai giá đất, bắt buộc giao dịch qua các sàn giao dịch, thanh toán qua ngân hàng, không dùng tiền mặt". Như vậy, định hướng của Nghị quyết là “giao dịch qua sàn giao dịch” chứ không cụ thể là “sàn giao dịch quyền sử dụng đất” hay phải là sàn do nhà nước thành lập và quản lý trực tiếp.

Do đó, cần cân nhắc kỹ lưỡng về việc thành lập Sàn giao dịch quyền sử dụng đất riêng, tránh chồng chéo với sàn giao dịch bất động sản theo quy định hiện hành và đảm bảo hiệu lực, hiệu quả khi Sàn đi vào hoạt động. Nếu thành lập Sàn giao dịch quyền sử dụng đất theo mô hình tổ chức dịch vụ công của nhà nước thì cần nghiên cứu, xây dựng Đề án thí điểm thành lập Sàn giao dịch tại một số địa phương, trên cơ sở đó tổng kết, đánh giá trước khi quy định chính thức trong Luật.

Ông Bình cũng kiến nghị, mô hình Sàn giao dịch bất động sản theo Luật Kinh doanh Bất động sản đã được luật hóa và đã có thực tiễn triển khai đối với các giao dịch bất động sản gồm cả quyền sử dụng đất và tài sản trên đất. Vì thế, kiến nghị thực hiện theo phương án hoàn thiện mô hình Sàn giao dịch bất động sản theo Luật Kinh doanh Bất động sản theo hướng chuyên nghiệp có sự giám sát của Nhà nước.

Phương án này vừa phù hợp với chủ trương của Đảng, vừa có sự quản lý của nhà nước, tránh chồng chéo chức năng, vừa có được dữ liệu thông tin phục vụ quản trị, vừa đảm bảo nguyên tắc thị trường, quyền tự do kinh doanh, tự do lựa chọn của người dân, doanh nghiệp và đạt hiệu quả khi không làm phát sinh bộ máy, không tăng thủ tục hành chính, tăng thời gian, tăng chi phí tuân thủ…