Loanh quanh với quy hoạch đô thị Tp Vinh

Vậy nhưng, thực trạng lối quy hoạch manh mún, cục bộ... tồn tại lâu nay đang khiến cho Tp Vinh gặp nhiều “rào cản” để bứt phá đi lên, xây dựng đô thị xứng tầm của vùng Bắc Trung Bộ theo kỳ vọng của Trung ương cũng như các Bộ, ngành đã quan tâm.

Kỳ vọng của Trung ương

Trước khi Thủ tướng Chính phủ ban hành các Quyết định làm cơ sở hành lang pháp lý để Tp Vinh mở rộng, điều chỉnh quy hoạch, ngày 30/7/2013, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 26 về phương hướng, nhiệm vụ phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2020.

Trong các mục tiêu mà Nghị quyết số 26 ban hành, Bộ Chính trị cũng đặt ra yêu cầu cho tỉnh Nghệ An phải xây dựng Tp Vinh thành trung tâm vùng Bắc Trung Bộ về tài chính, thương mại, du lịch, khoa học- công nghệ, công nghệ thông tin, công nghiệp công nghệ cao, y tế, văn hóa, thể thao, giáo dục- đào tạo; cùng với Cửa Lò phát triển thành cực tăng trưởng kinh tế và mũi nhọn tăng trưởng của tỉnh.

Tiếp đó, đến ngày 14/01/2015, Thủ tướng Chính phủ cũng ban hành Quyết định số 52/TTg về điều chỉnh quy hoạch chung Tp Vinh, tỉnh Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn 2050.

Đây được xem là sự quan tâm đặc biệt của Trung ương cũng như các Bộ, ngành để phát triển toàn diện cho tỉnh Nghệ An, trong đó có Tp Vinh với tầm mở rộng phạm vi quy hoạch diện tích từ 104,5 km2 lên khoảng 250 km2 để xây dựng xứng tầm với vị trí trung tâm của Bắc Trung Bộ.

Cũng theo quy hoạch thì Tp Vinh sẽ bao gồm: toàn bộ Tp Vinh, toàn bộ thị xã Cửa Lò, toàn bộ thị trấn Quán Hành và 15 xã (huyện Nghi Lộc), toàn bộ xã Hưng Tây (Hưng Nguyên), một phần của thị trấn Hưng Nguyên, các xã Hưng Lợi, Hưng Mỹ nằm phía Bắc của Quốc lộ 1 đoạn tránh thành phố Vinh, xã Hưng Đạo ở phía Bắc của Quốc lộ 46 và Quốc lộ 1 đoạn tránh thành phố hiện nay.

Đặc biệt, Quyết định số 827/TTg ngày 12/6/2020 của Thủ tướng cũng đặt ra nhiều mục tiêu trong phát triển quy hoạch đô thị theo tinh thần Nghị quyết 26-NQ-TW của Bộ Chính trị đã ban hành.

Vậy nhưng, tại Thông báo số 55 ngày 20/4/2019 của Bộ Chính trị về sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 26 cũng đã chỉ ra những hạn chế, khuyết điểm khiến cho tỉnh Nghệ An.

Đặc biệt, Thông báo số 55 cũng chỉ rõ: “Thành phố Vinh phát triển chưa tương xứng với vị thế, tiềm năng. Kết cấu hạ tầng chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển, nhất là khu vực miền Tây. Một số vấn đề xã hội giải quyết còn chậm. Tình hình an ninh, trật tự có nơi, có lĩnh vực, còn tiềm ẩn phức tạp.

Năng lực lãnh đạo của một số cấp uỷ, tổ chức đảng chưa cao; công tác kiểm tra, giám sát, phòng, chống tham nhũng trong một số lĩnh vực hiệu quả còn thấp”.

Đâu là đích đến của quy hoạch đô thị văn minh?

Không thể phủ nhận sự phát triển mang tính tất yếu của quy hoạch Tp Vinh trong những năm gần đây bởi sự cải thiện về hạ tầng kỹ thuật đô thị, các dự án nhà ở…phát triển theo quy luật.

Vậy nhưng, nhìn vào biểu đồ phát triển chung thì những năm gần đây, quy hoạch của Tp Vinh vẫn chưa phát triển xứng tầm, đáp ứng được mục tiêu theo hạn định mà Trung ương đã đặt ra.

Đáng quan tâm là nhiều nơi quy hoạch còn bị “băm nát”, gây mất mỹ quan đô thị, tạo ra nhiều hệ luỵ xấu cho xã hội. Điển hình như dự án khu nhà ở đô thị do Công ty TNHH – Thương mại Minh Khang rộng hơn 7ha ở vị trí đất vàng phía Bắc Tp Vinh tại xã Nghi Phú vừa bị khởi tố đã lộ rõ các điểm yếu về tư duy quy hoạch cũng như việc chấp thuận điều chỉnh qua nhiều lần của các thế hệ lãnh đạo tỉnh.

Chưa hết, ngay như hạ tầng phát triển dịch vụ vận tải, bến xe còn chậm triển khai di dời khi tốc độ phát triển đô thị đang phát triển, gây ra nhiều hệ luỵ xã hội kéo dài.

Trong khi đó, với tầm nhìn đầu tư, một số doanh nghiệp đã triển khai chủ trương xây dựng, đưa vào hoạt động bến xe miền Trung ở khu vực đường tránh Tp Vinh trên địa bàn phường Vinh Tân nằm vùng ven đô thị đã đi vào hoạt động từ năm 2017 nhưng đến nay vẫn chưa thể phát huy hết công suất khai thác. Lý do, công tác quy hoạch bến bãi dịch vụ vẫn tải vẫn được Tp Vinh duy trì trong lòng đô thị, rồi công tác phân luồng, phân bến chưa thể vận hành theo mục tiêu đặt ra.

Nhiều lý do được cho là nguyên nhân khách quan như: quy hoạch cũ để lại, thiếu có cơ chế đặc thù, thu hút đầu tư chậm…nhưng vấn đề tư duy tầm nhìn quy hoạch cũng chưa được chú trọng ngay từ ban đầu.

Ngay như về vấn đề quy hoạch cụm công nghiệp trong lòng thành phố nảy sinh tình trạng ô nhiễm môi trường kéo dài nhiều năm nay vẫn chưa được ngành chức năng quan tâm. Vào cuối năm 2019, trong bản báo cáo trả lời kiến nghị của cư tri, ông Lê Hồng Vinh – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An đã có ý kiến chỉ đạo các sở, ngành và Tp Vinh sớm có lộ trình đưa các CCN có nguy cơ ô nhiễm cao ra khỏi thành phố.

Trong khi chủ trương di dời các cụm công nghiệp ở trong khu vực đô thị ra ngoài chưa ráo mực thì Tp Vinh vẫn tiếp tục đầu tư ngân sách để đầu tư xây dựng thêm cụm công nghiệp mới tại xã Hưng Đông…

Chính vì vậy, để đạt được những kỳ vọng mà Trung ương đã đặt ra, sớm đưa Tp Vinh trở thành vùng trung tâm của khu vực Bắc Trung Bộ thì cấp, ngành tỉnh Nghệ An cũng cần kịp thời đốc thúc triển khai thực hiện các quy hoạch đã được phê duyệt. Bên cạnh đó, việc lựa chọn tư vấn khảo sát, lập quy hoạch cũng cần mở rộng, tham vấn các chuyên gia đầu ngành để triển khai một cách khoa học, hiện đại, mang tính dài hơi chứ không thể theo lối tư duy “sáng sai, chiều sửa”.

Hơn nữa, tình trạng “băm nát” quy hoạch cần phải chấn chỉnh, xử lý nghiêm tình trạng cố tình làm trái với các quy định của pháp luật và dẹp cơ chế “xin-cho” trong triển khai đầu tư xây dựng ngay từ ban đầu.