Gửi bình luận
Với những thay đổi mang tính đột phá, Luật Đấu thầu sửa đổi 2025 được kỳ vọng sẽ trở thành “cú hích” mạnh mẽ giúp tháo gỡ các rào cản pháp lý, thúc đẩy các dự án đầu tư.
Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã chính thức thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu; Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư; Luật Hải quan; Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Luật Đầu tư; Luật Đầu tư công; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công. Riêng với Luật Đấu thầu, những sửa đổi lần này được đánh giá là mang tính đột phá, hướng tới tháo gỡ các vướng mắc tồn tại nhiều năm qua trong hoạt động lựa chọn nhà thầu, đồng thời thúc đẩy tiến độ, nâng cao chất lượng các dự án đầu tư, đặc biệt là đầu tư công.
Một điểm mới nổi bật là nguyên tắc trao quyền chủ động cho chủ đầu tư trong việc lựa chọn hình thức đấu thầu. Theo đó, chủ đầu tư được ưu tiên áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu có quy trình, thủ tục đơn giản, thuận lợi nhất như chỉ định thầu, lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt, đặt hàng. Ngoài các hình thức được ưu tiên áp dụng nêu trên, chủ đầu tư được lựa chọn các hình thức khác như đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh và các hình thức khác phù hợp với quy mô, tính chất của gói thầu. Đồng thời, mở rộng cơ chế chỉ định thầu và áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện gói thầu, dự án; bổ sung, hoàn thiện cơ chế kiểm tra, giám sát đối với các gói thầu này, bảo đảm phù hợp với chủ trương chuyển mạnh từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”.
Đánh giá về những thay đổi này, ĐBQH Nguyễn Ngọc Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho rằng, việc phân cấp mạnh mẽ hơn cho chủ đầu tư, đặc biệt trong việc lập và phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu, sẽ giúp rút ngắn thời gian triển khai, giải ngân nhanh hơn các gói thầu.
Bên cạnh việc trao quyền cho chủ đầu tư, Luật Đấu thầu sửa đổi cũng tăng tính tự chủ cho các doanh nghiệp nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập nhóm 1, nhóm 2 trong hoạt động mua sắm, đấu thầu. Đây là thay đổi phù hợp với yêu cầu trao quyền và nâng cao tính tự chủ cho khu vực công.
Đặc biệt, các hình thức lựa chọn nhà thầu như chỉ định thầu, đặt hàng hay lựa chọn trong trường hợp đặc biệt sẽ được áp dụng linh hoạt đối với các gói thầu công nghệ cao, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.
“Những quy định này giúp tăng tính linh hoạt, khuyến khích Nhà nước đặt hàng đối với các sản phẩm mới, công nghệ cao, sản phẩm khoa học công nghệ do doanh nghiệp trong nước phát triển”, ĐBQH Nguyễn Ngọc Sơn nhận định.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Chỉ Sáng, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp cơ khí Việt Nam cũng đánh giá cao những đổi mới trong Luật lần này.
“Luật quy định nguyên tắc trao quyền cho chủ đầu tư được ưu tiên áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu, trong đó có chỉ định thầu, đặt hàng… và giao Chính phủ quy định chi tiết. Đây là điều kiện quan trọng để các chương trình phát triển kinh tế - xã hội lớn của đất nước triển khai hiệu quả. Nếu Chính phủ, Thủ tướng không có quyền chỉ định hay đặt hàng trong những lĩnh vực trọng yếu, mang tính dẫn dắt thì sẽ rất khó thúc đẩy sự phát triển đột phá”, ông Sáng chia sẻ.
Trong khi đó, nhiều ý kiến cũng cho rằng, cơ chế trao quyền chủ động sẽ giúp loại bỏ tình trạng đấu thầu hình thức, bỏ giá rẻ để trúng, rồi kéo dài thi công, phát sinh yêu sách. Thực tế, sau khi trúng thầu, do thiếu năng lực thực hiện, nhà thầu thường đưa ra nhiều yêu sách với chủ đầu tư để trì hoãn thi công công trình. Việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho chủ đầu tư sẽ giúp các chủ đầu tư nâng cao khả năng thẩm định, đánh giá để chọn được nhà thầu có năng lực phù hợp, thực hiện gói thầu đảm bảo tiến độ và chất lượng như mong muốn. Cơ chế mới sẽ buộc các nhà thầu phải chuẩn hóa năng lực, nhân sự, thiết bị và chấp hành nghiêm túc quy định pháp luật để xây dựng uy tín và thương hiệu cho riêng mình.
