Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá đối với việc giảm thiểu tác hại của các sản phẩm thuốc lá tới thế hệ trẻ

Trước khi Luật PCTHTL được ban hành, ở Việt Nam, tình trạng hút thuốc lá và phải chịu ảnh hưởng thụ động của thuốc lá đã rất phổ biến, trở thành vấn đề đáng lo ngại trong thế hệ trẻ lúc bấy giờ. Tuy nhiên, sau gần 10 năm triển khai Luật, nhận thức về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe và môi trường của thanh thiếu niên đã được nâng cao, có chuyển biến rõ rệt.

Đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, phổ biến kiến thức về Luật PCTHTL

Theo số liệu điều tra của Tổ chức Y tế thế giới năm 2019, nhóm tuổi từ 13 đến 17 giảm 50% tỷ lệ sử dụng thuốc lá từ 5,36% năm 2013 xuống còn 2,78 năm 2019. Số liệu điều tra tình hình sử dụng thuốc lá học sinh từ 13 – 15 tuổi do Đại học Y Hà Nội thực hiện năm 2022 cũng cho thấy, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu ở nhóm tuổi 13-15 tuổi giảm từ 2,5% năm 2014 xuống 1,9% năm 2022. 

Báo cáo của Trung ương Đoàn TNCS HCM cho biết, nhằm nâng cao nhận thức của thanh thiếu niên về tác hại của thuốc lá và ý thức tự giác của mỗi người trong công tác PCTHTL, tổ chức Đoàn đã nỗ lực đổi mới về nội dung, đa dạng về hình thức triển khai, gắn với chương trình công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi hằng năm.

Trong công tác tuyên truyền, giáo dục, Đoàn các cấp đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, phổ biến kiến thức về Luật PCTHTL, trong đó tập trung tuyên truyền vào các nội dung về địa điểm cấm hút thuốc lá; trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, người quản lý địa điểm cấm hút thuốc lá; nghĩa vụ của người hút thuốc; quyền, nghĩa vụ của công dân trong phòng, chống tác hại của thuốc lá; các hành vi bị nghiêm cấm trong phòng chống tác hại của thuốc lá. 

Các hình thức tuyên truyền đa dạng, phong phú, phù hợp với đặc điểm tâm lý, lứa tuổi của thanh thiếu niên. Một số kết quả nổi bật như: Tuyên truyền trực quan với hơn 17 nghìn áp phích, hơn 45 nghìn tờ gấp, hơn 15 nghìn tài liệu truyền thông, hơn 11 nghìn Biển mika. Tổ chức 87 cuộc thi dưới hình thức sân khấu hóa tại nhiều tỉnh, thành phố về tìm hiểu Luật PCTHTL, sáng kiến PCTHTL, sáng tác các tác phẩm truyền thông về PCTHTL. Tổ chức ký cam kết online không hút thuốc lá ở khu vực cấm, tiến tới bỏ hút thuốc; xây dựng tiêu chí khuyến khích hình mẫu cán bộ đoàn không hút thuốc. Tuyên truyền thông qua các báo của Đoàn như Báo Tiền phong, Báo Thanh niên, Cổng thông tin điện tử Trung ương Đoàn với hơn 2.000 tin, bài.

Đặc biệt là việc tuyên truyền thông qua các mạng xã hội Facebook, Tiktok, Youtube đã mang lại hiệu quả rõ rệt như: Cuộc thi sáng tác video clip "Thanh niên Việt Nam nói không với thuốc lá điện tử" năm 2022 trên ứng dụng Tiktok với 502 bài dự thi đến từ các bạn trẻ trên khắp cả nước, đạt hơn 8 triệu lượt xem trên nền tảng TikTok; cuộc thi thiết kế sản phẩm truyền thông tuyên truyền về tác hại của thuốc lá điện tử trên mạng xã hội năm 2023 với 166 tác phẩm dự thi tham gia, đạt hơn 130 nghìn lượt tương tác…

Trong phong triển khai các phong trào hành động, Đoàn Thanh niên các cấp tổ chức các hoạt động tạo môi trường cho thanh niên xung kích tham gia các công việc chung của địa phương, đơn vị và cộng đồng góp phần xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, xây dựng đời sống mới ở khu dân cư như: Thực hiện văn minh trong đám cưới với mô hình đám cưới thanh niên không khói thuốc, tích cực trong việc vận động nhân dân không mời thuốc trong việc cưới, việc tang. Xung kích thực hiện văn minh công sở thông qua việc xây dựng và nhân rộng các mô hình Chi đoàn không khói thuốc lá, Văn phòng Đoàn không khói thuốc lá.

Trong chương trình đồng hành với thanh niên phát triển kỹ năng, thể chất và tinh thần, Trung ương Đoàn tổ chức thành công nhiều hoạt động mới, sáng tạo, phù hợp với thị hiếu của tuổi trẻ, tạo ra sự lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng xã hội như: Tổ chức 08 toạ đàm về PCTHTL cho đoàn viên, thanh niên; Phối hợp tổ chức Giải chạy Online “Vì môi trường không khói thuốc lá” năm 2022 với 3.301 cá nhân tham gia, Giải chạy “Thanh niên Việt Nam nói không với thuốc lá và thuốc lá điện tử” năm 2023 với sự tham gia của hơn 500 đoàn viên, thanh niên. Các hoạt động nhằm cổ vũ tinh thần tập luyện thể dục thể thao trong bảo vệ, nâng cao sức khỏe và xây dựng lối sống, môi trường văn hóa lành mạnh, tạo sân chơi giao lưu văn hóa thể thao cho thế hệ đoàn viên thanh niên; phù hợp với thị hiếu của đông đảo người dân Việt Nam, dễ dàng tham gia, thu hút, tiếp cận với đông đảo đối tượng, đặc biệt là thanh niên.

Trong công tác xây dựng tổ chức Đoàn vững mạnh, Cán bộ đoàn các cấp, đặc biệt là cán bộ Đoàn chủ chốt gương mẫu thực hiện và vận động đoàn viên, thanh niên không hút thuốc lá nơi làm việc và các địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá. Đồng thời, đưa tiêu chí không hút thuốc lá tại nơi làm việc vào tiêu chuẩn thi đua của cơ quan, đơn vị. Đặc biệt, với sự phối hợp, hỗ trợ tích cực của Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá, từ năm 2013 đến nay, Trung ương Đoàn đã tổ chức 85 lớp tập huấn cho cán bộ Đoàn chủ chốt tham gia công tác PCTHTL. 

Ngoài ra, định kỳ hằng năm, Trung ương Đoàn phối hợp với Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá tổ chức Mít tinh hưởng ứng Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá và Ngày Thế giới không thuốc lá. Chương trình đã tạo thành đợt sinh hoạt cao điểm về PCTHTL, kêu gọi sự hưởng ứng của các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ về đẩy lùi vấn nạn thuốc lá.

Các hoạt động của tổ chức Đoàn tham gia PCTHTL ngày càng đi vào chiều sâu, làm thay đổi thói quen, nhận thức của thế hệ trẻ, cộng đồng xã hội, góp phần tác động tới việc hoạch định các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước liên quan đến PCTHTL.

Phát huy ưu thế của mạng xã hội trong công tác tuyên truyền PCTHTL

Thời gian tới, nhằm phát huy vai trò xung kích của tuổi trẻ trong PCTHTL, tổ chức Đoàn các cấp sẽ tiếp tục đưa nội dung PCTHTL vào kế hoạch hoạt động hằng năm, coi đây là nhiệm vụ quan trọng, cần triển khai thường xuyên, liên tục. 

Về hình thức tuyên truyền, các cấp bộ đoàn sẽ tăng cường đổi mới, lựa chọn hình thức đa dạng, phù hợp với ĐVTN, trong đó, tập trung tổ chức các sân chơi lành mạnh, bổ ích cho ĐVTN thể hiện năng khiếu, sở trường của bản thân như giải chạy, các cuộc thi sân khấu hoá, dân vũ; thiết kế ấn phẩm truyền thông… Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, phát huy ưu thế của mạng xã hội trong công tác tuyên truyền PCTHTL. Bên cạnh việc duy trì, phát triển các mô hình hiệu quả thời gian qua, các cấp bộ đoàn cần chú trọng các hoạt động mang tính chiều sâu, tác động tới các cơ quan chức năng trong việc hoạch định chính sách về phòng chống tác hại của thuốc lá. 

Về nội dung tuyên truyền, chú trọng việc kết hợp những thông điệp mang tính hành động cụ thể; thông điệp hướng tới bảo vệ sức khoẻ cho các đối tượng cụ thể như người già, phụ nữ, trẻ em; tập huấn, kỹ năng từ chối, nói không với thuốc lá, thuốc lá điện tử; các biện pháp hỗ trợ cai nghiện thuốc lá, thuốc lá điện tử cho ĐVTN; tuyên truyền, nhân rộng các tấm gương thanh niên cai nghiện thuốc lá thành công. 

Bên cạnh đó, các cấp bộ Đoàn sẽ nghiên cứu xây dựng, duy trì và nhân rộng các đội thanh niên tình nguyện tuyên truyền PCTHTL để tuyên truyền, vận động thực hiện nghiêm quy định cấm hút thuốc lá hoàn toàn tại các cơ quan, phòng làm việc của tổ chức Đoàn; đưa quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc vào quy chế nội bộ, tiêu chuẩn xét danh hiệu thi đua, khen thưởng của cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong các cơ quan, tổ chức của Đoàn.