Cho dù số lượng người tham gia kênh đầu tư cổ phiếu gia tăng mạnh kể từ hơn 1 năm nay, nhưng không nhiều người có thể có thể tận dụng tốt cơ hội tăng điểm của thị trường chứng khoán (TTCK) giai đoạn hồi phục từ vùng đáy 660 điểm vào đầu tháng 4/2020 lên vùng  1.165 – 1.170 điểm giai đoạn cuối tháng 3/2021. Vậy các nhà đầu tư cần làm gì để tận dụng được cơ hội này?

Tư duy đầu tư đúng đắn

Cho dù tiến hành đầu tư vào 1 danh mục tài sản bao gồm cổ phiếu, trái phiếu hoặc kể cả giao dịch các sản phẩm phái sinh…, thì mỗi nhà đầu tư cũng phải đo lường so với biến động chung của TTCK. VN-Index hay VN30 sẽ là thước đo để so sánh với mức biến động hiệu quả của 1 danh mục đầu tư. Đối với những nhà đầu tư có kinh nghiệm hoặc tài giỏi hơn những người khác có thể sử dụng được linh hoạt các kỹ thuật đầu tư, đầu cơ để tận dụng tối ưu các cơ hội mà TTCK mang lại. Còn đối với các nhà đầu tư mới tham gia TTCK thì việc “đánh bại được thị trường” dường như là nhiệm vụ bất khả thi.

Khi TTCK tạo đáy tại vùng 650- 660 điểm vào tháng 4/2020 có thể là cơ hội với các nhà đầu tư mới hơn là các nhà đầu tư ngắn hạn, nhà đầu tư có kinh nghiệm. Thế nhưng trong giai đoạn điều chỉnh lớn của TTCK tại giai đoạn giữa tháng 1/2021, có lẽ các nhà đầu tư Fn lại tránh được rủi ro tốt hơn so với các nhà đầu tư F0.

Đôi khi chiến lược “mua cổ phiếu và nằm im” lại hiệu quả hơn hoạt động “lướt sóng” hoặc đôi khi trong một số giai đoạn của TTCK thì việc lướt sóng lại hiệu quả hơn. Như vậy, việc xác định rõ phương châm, chiến lược đầu tư nào phù hợp đòi hỏi các nhà đầu tư cần có những kiến thức, kỹ năng phù hợp hơn, chưa kể phải chuẩn bị cho mình trạng thái tâm lý vững vàng trước những biến động thất thường của TTCK.

Như vậy, đối với các nhà đầu tư ít kinh nghiệm, việc lựa chọn chứng khoán được đánh giá thấp so với giá trị thực, hay đầu tư vào cổ phiếu của những doanh nghiệp triển vọng với tầm nhìn dài hơi sẽ phù hợp hơn. Trái lại, để giao dịch ngắn hạn thành công thì các nhà đầu tư cần nhạy bén nhận diện các cơ hội liên tục xuất hiện trên TTCK.

Đánh giá giá trị thực cổ phiếu

Trên thực tế, một bộ phận lớn nhà đầu tư sẽ chỉ quan tâm đến việc mua cổ phiếu gì đang tăng giá hoặc giá cổ phiếu còn lên tiếp nữa hay không như DBC, GVR, KBC, FLC, CTR, PVS… hơn là việc đánh giá xem giá trị thực của các cổ phiếu này.

Cổ phiếu rẻ phải được đo lường bởi chỉ tiêu P/BV (thị giá so với giá trị sổ sách), P/E (thị giá so với thu nhập) hay tỷ lệ cổ tức. Ngoài ra để đánh giá, phân tích các cổ phiếu, các nhà đầu tư cần phải xem xét giá trị sổ sách, chất lượng của tài sản ngắn hạn, hàng tồn kho, lượng tiền mặt hay tài sản mà doanh nghiệp đang sở hữu để đưa ra ước đoán sơ bộ xem thị giá cổ phiếu hiện tại có thực sự hấp dẫn không.

Rõ ràng việc mua cổ phiếu ở mức giá càng rẻ càng tốt vì nó sẽ giúp nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro. Nếu giao dịch cổ phiếu ở mức giá cao thì khi TTCK điều chỉnh, sẽ rất lâu hoặc không bao giờ cổ phiếu có thể quay trở lại mức giá mua ban đầu.

Mở rộng danh mục cổ phiếu

Khi mở rộng danh mục đầu tư, nhiều nhà đầu tư thường lựa chọn các cổ phiếu đầu ngành, ví dụ như đầu ngành ngân hàng, thép, dầu khí, xây dựng và vật liệu, chứng khoán như VCB, CTG, HPG, HSG, GAS, PVS, CTD… Bởi đây là những doanh nghiệp có tốc độ tăng trưởng doanh thu/lợi nhuận lớn. Tuy nhiên trong một số trường hợp, việc lựa chọn các doanh nghiệp có kết quả kinh doanh bình thường sẽ hiệu quả hơn, vì dễ dự đoán triển vọng DT/LN và dễ được xác định mức giá trị thật. Đặc biệt trong những giai đoạn TTCK điều chỉnh mạnh thì giá các cổ phiếu này (thường là cổ phiếu của các doanh nghiệp thuộc nhóm tiện ích, điện, nước…) rơi về mức giá hấp dẫn để đầu tư.

Trong khi đó, cổ phiếu của những doanh nghiệp đang ở giai đoạn khó khăn mà nguyên nhân xuất phát từ Ban lãnh đạo yếu kém; quá trình mua bán sát nhập tốn kém, không hiệu quả hay gặp bất lợi trong sản xuất kinh doanh, thường giảm về mức quá thấp, thấp hơn nhiều so với tài sản đang nắm giữ. Thế nhưng, đây lại là cơ hội đầu tư hấp dẫn của những nhà đầu tư nhạy bén, lão luyện.

Trên thực tế có quá nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn, khiến giá cổ phiếu liên tục giảm, nhưng vẫn thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư. Tuy nhiên, bẫy “giá trị” cũng sẽ khiến các nhà đầu tư phải trả giá khi đầu tư sai thời điểm cũng như lựa chọn sai doanh nghiệp, như VHG, PVA, PVE, JVC, HVG, HNG…

Chúng ta đừng quên rằng TTCK đi xuống, rồi cũng sẽ lại đi lên và sẽ tiếp tục biến động thăng trầm trong tương lai. Cơ hội sẽ luôn lại xuất hiện và tồn tại trong hoạt động đầu tư, nhưng quan trọng là phải biết sàng lọc và nắm bắt kịp thời.