VCCI nhấn mạnh việc làm rõ thẩm quyền, năng lực tổ chức tư vấn lập quy hoạch, cơ chế đánh giá dự án đầu tư với quy hoạch và các thủ tục điều chỉnh quy hoạch.
Mới đây Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã có văn bản góp ý và nêu một số vấn đề trọng tâm cần cân nhắc để Dự thảo Luật Quy hoạch (Dự thảo) khi ban hành thực sự khả thi và thống nhất với các quy định pháp luật hiện hành.
Theo đó, VCCI lưu ý về việc tổ chức tư vấn lập quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh. Dự thảo hiện quy định tổ chức tư vấn lập quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh phải có tư cách pháp nhân và phải đáp ứng điều kiện về năng lực chuyên môn phù hợp với công việc đảm nhận (khoản 4). Chính phủ quy định người có thẩm quyền quyết định lựa chọn tổ chức tư vấn lập quy hoạch quy định tại khoản 1 và điều kiện về năng lực chuyên môn của tổ chức tư vấn lập quy hoạch.
Tuy nhiên, VCCI cho rằng quy định này có thể dẫn đến cách hiểu sai lệch rằng “tư vấn lập quy hoạch” là ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Thực tế, việc lựa chọn tổ chức tư vấn đã được thực hiện thông qua quy trình đấu thầu, trong đó năng lực chuyên môn của từng đơn vị được đánh giá qua hồ sơ dự thầu và quyết định của cơ quan có thẩm quyền.
Do đó, việc xác định năng lực chuyên môn không cần đưa thành ngành nghề kinh doanh có điều kiện. VCCI đề nghị bỏ khoản 4 và bỏ cụm từ “và điều kiện về năng lực chuyên môn của tổ chức tư vấn lập quy hoạch” tại khoản 5 nhằm tránh hiểu nhầm và đảm bảo tính thống nhất pháp lý.
Bên cạnh đó, VCCI cũng đề cập đến những vấn đề liên quan đến đánh giá sự phù hợp của dự án đầu tư với quy hoạch. Theo quy định tại điểm h khoản 1 Điều 47 Dự thảo dự án đầu tư xây dựng mới công trình thay thế công trình hiện có và giữ nguyên tính chất, chức năng, nhiệm vụ, quy mô thì không yêu cầu đánh giá sự phù hợp với quy hoạch.
VCCI cho rằng quy định này tạo thuận lợi về thủ tục nhưng cần làm rõ trường hợp dự án sắp hết hạn và chủ đầu tư xin gia hạn. Theo pháp luật đất đai và pháp luật đầu tư, khi xem xét gia hạn dự án, tiêu chí quan trọng là dự án phải phù hợp với quy hoạch. Việc tổng thể các quy định liên quan được xem xét sẽ giúp đảm bảo tính thống nhất và minh bạch, đồng thời thuận lợi cho nhà đầu tư.
Một vấn đề khác được VCCI lưu ý là cơ chế xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch liên quan đến dự án. Dự thảo hiện trích dẫn khoản 5 và 6 Điều 48 là chưa chính xác, phải là khoản 5 và 6 Điều 50. VCCI cho rằng quy định chưa rõ ràng về phương thức xử lý khi các quy hoạch ngành, quy hoạch chi tiết ngành có sự khác nhau. Cần làm rõ rằng nếu dự án phù hợp với quy hoạch cao hơn nhưng chưa phù hợp với quy hoạch thấp hơn thì dự án vẫn được phê duyệt chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư và đồng thời điều chỉnh quy hoạch thấp hơn. Ngược lại, nếu dự án chỉ phù hợp với quy hoạch thấp hơn nhưng không phù hợp quy hoạch cao hơn thì phải thực hiện theo quy hoạch cao hơn. Việc làm rõ này giúp nhà đầu tư và cơ quan quản lý có hướng dẫn cụ thể, tránh vướng mắc trong thực tiễn.
VCCI cũng đưa ra góp ý về quy định cho phép điều chỉnh quy hoạch đồng thời với lập, thẩm định và phê duyệt chủ trương đầu tư của dự án. Khoản 4 Điều 47 hiện cho phép trường hợp xuất hiện các yếu tố cần điều chỉnh quy hoạch thì có thể thực hiện đồng thời với thủ tục đầu tư. VCCI nhận thấy cần làm rõ các trường hợp áp dụng, bởi không phải mọi dự án không phù hợp quy hoạch đều được phép điều chỉnh quy hoạch theo dự án đầu tư. Xác định rõ các trường hợp áp dụng sẽ giúp đảm bảo nguyên tắc dự án phải phù hợp quy hoạch, giảm rủi ro pháp lý và tạo định hướng rõ ràng cho Nghị định hướng dẫn.
Về thủ tục điều chỉnh quy hoạch theo trình tự rút gọn, VCCI nêu ý kiến về điểm e khoản 1 Điều 55, trong đó quy định “cần điều chỉnh quy hoạch để kịp thời bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”. VCCI cho rằng quy định này còn rộng và chưa cụ thể, vì các trường hợp khẩn cấp, dự án quan trọng quốc gia hay nhiệm vụ cấp bách cũng nhằm bảo vệ lợi ích Nhà nước và tổ chức, cá nhân.
Nếu không được định lượng và làm rõ, quy định có thể dẫn đến lạm dụng thủ tục rút gọn, làm mất ý nghĩa phân loại giữa thủ tục thông thường và rút gọn. VCCI đề xuất cân nhắc cụ thể hóa các trường hợp để đảm bảo tính minh bạch, khả thi và công bằng cho các bên liên quan.