Sửa Luật Quy hoạch: Cần đặt trong tổng thể đổi mới tư duy phát triển

Dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) đã được Bộ Tài chính hoàn thiện và trình Chính phủ trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV diễn ra vào tháng 10/2025 tới đây.

Tại Dự thảo Luật (sửa đổi) được xây dựng với bố cục bao gồm 6 Chương với 58 Điều và 01 Phụ lục, với nhiều điểm sửa đổi, bổ sung mới nhằm hoàn thiện các quy hoạch sau sắp xếp đơn vị hành chính với tầm nhìn dài hạn trên cơ sở kết hợp hài hòa giữa kế thừa, ổn định với đổi mới phát triển; giải phóng các nguồn lực, khơi thông các điểm nghẽn, thực sự là động lực để phát triển.

Cụ thể, Dự thảo bổ sung điều chỉnh một số nội dung mang tính nguyên tắc chung đối với quy hoạch chi tiết ngành, bao gồm: Yêu cầu, nguyên tắc chung cho hoạt động quy hoạch; mối quan hệ với quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh; hồ sơ quy hoạch; việc công bố quy hoạch; lưu trữ và chia sẻ thông tin, cơ sở dữ liệu quy hoạch.

Đồng thời cũng chỉ rõ các Luật chuyên ngành sẽ quy định chi tiết, cụ thể về lập, thẩm định, phê duyệt, công bố, điều chỉnh và nội dung quy hoạch chi tiết ngành, quy hoạch đô thị và nông thôn.

Bên cạnh đó, Dự thảo Luật (sửa đổi) cũng hoàn thiện quy định về hệ thống quy hoạch như, quy hoạch cấp quốc gia, bao gồm: Quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch ngành; quy hoạch vùng; quy hoạch tỉnh; quy hoạch chi tiết ngành; quy hoạch đô thị và nông thôn; quy hoạch đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội quy định...

Dù đem đến nhiều kỳ vọng từ các nội dung được đề xuất, tuy nhiên, để góp phần hoàn thiện, đảm bảo tính khả thi khi được ban hành, không ít ý kiến cũng cho hay, việc sửa đổi Luật cần đặt trong tổng thể đổi mới tư duy phát triển.

Theo TS Nguyễn Sĩ Dũng - nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, sửa Luật lần này không đơn thuần là chỉnh sửa kỹ thuật, mà là cơ hội để tái cấu trúc hệ thống quy hoạch theo hướng hiện đại, minh bạch và hiệu quả hơn. Muốn vậy, phải chuyển từ tư duy quy hoạch cứng sang quy hoạch thích ứng. Luật mới phải tạo hành lang để dữ liệu và công nghệ trở thành nền tảng, chứ không phải chỉ là công cụ bổ trợ.

Còn theo GS, TS Hoàng Văn Cường - Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng, Ủy viên Ủy ban Kinh tế - Tài chính của Quốc hội, sửa Luật Quy hoạch không thể tiếp cận theo lối vá víu mà cần đặt trong tổng thể đổi mới tư duy phát triển không gian quốc gia. Việt Nam cần một Luật phù hợp với quốc gia đang tiến nhanh vào giai đoạn đô thị hóa mạnh, chuyển đổi xanh và chuyển đổi số.

Góp ý Dự thảo Luật (sửa đổi) mới đây, tại hội nghị góp ý Dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi) và Dự thảo Nghị quyết quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai do Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Gia Lai tổ chức.

Các đại biểu cũng kiến nghị, cần giữ lại những quy hoạch có tầm chiến lược gắn với đảm bảo an ninh - quốc phòng; tích hợp một số quy hoạch chuyên ngành để tránh rườm rà, chồng chéo; xem xét lại tính cần thiết của việc quy hoạch hệ thống đô thị; bổ sung cơ chế điều phối liên ngành, ứng dụng dữ liệu quy hoạch quốc gia để đảm bảo tính thống nhất, tránh xung đột.

Trước đó, tại buổi Tọa đàm về hai Dự án Luật: Luật Quy hoạch (sửa đổi) và Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn (sửa đổi) được Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội tổ chức cuối tháng 9 vừa qua, một số ý kiến cũng cho rằng, về thứ tự quyết định hoặc phê duyệt quy hoạch quy định tại Dự thảo Luật Quy hoạch, cần bổ sung quy định về “kế thừa các quy hoạch đã được duyệt theo Luật Quy hoạch năm 2017 và từng bước điều chỉnh cho phù hợp với tình hình mới”.

Đây là một trong những nội dung đặc biệt quan trọng để gỡ tất cả những vướng mắc trong giai đoạn mới nếu không sẽ phải làm lại từ đầu rất nhiều nội dung, gây lãng phí.

Đồng thời, đề nghị các Dự án Luật cần thực hiện đầy đủ chủ trương phân cấp, phân quyền một cách thực chất, phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 66-NQ/TW và trong bối cảnh sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính, xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp.