Sửa Luật Quy hoạch: Cân nhắc nâng cao tính khả thi

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch ngoài việc sửa đổi một số nội dung để hoàn thiện, nâng cao tính hiệu quả, khả thi của hệ thống quy hoạch… còn bổ sung quy định về trình tự, thủ tục điều chỉnh quy hoạch thời kỳ 2021 - 2030 để đáp ứng yêu cầu sắp xếp lại đơn vị hành hành chính cấp tỉnh.

Trong đó, Dự thảo Luật đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương vận hành thông suốt, triển khai tốt nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội mà không bị “vướng” khi thu hút doanh nghiệp đầu tư, dự án. Phân cấp mạnh mẽ và phân quyền tối đa theo định hướng “địa phương quyết, địa phương làm và địa phương chịu trách nhiệm”, gắn với triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Song song với phân cấp, Dự thảo Luật cũng tập trung đơn giản hóa thủ tục hành chính trong quá trình điều chỉnh quy hoạch. Cụ thể, các bước lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch và xin chủ trương điều chỉnh quy hoạch đều được loại bỏ. Thời gian thực hiện quy trình điều chỉnh quy hoạch sẽ giảm khoảng 45 - 54% so với trình tự hiện hành.

Ngoài ra, Dự thảo cũng bổ sung các quy định cụ thể nhằm xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch - vốn là điểm nghẽn lâu nay trong thực tiễn. Trong trường hợp quy hoạch do các cơ quan khác nhau lập có mâu thuẫn, cơ quan cấp trên sẽ là người quyết định quy hoạch nào cần điều chỉnh. Với các quy hoạch do cùng một cơ quan lập, chính cơ quan đó sẽ chịu trách nhiệm giải quyết.

Đáng chú ý, Dự thảo Luật quy định bắt buộc lấy ý kiến cấp xã trong quá trình lập và điều chỉnh quy hoạch, bảo đảm tính thực tiễn và khả năng thi hành.

Đánh giá cao các nội dung được cơ quan soạn thảo đề xuất, tuy nhiên, để nâng cao tính khả thi khi được ban hành, nhiều ý kiến đề xuất cơ quan soạn thảo cân nhắc điều chỉnh một số nội dung.

Góp ý hoàn thiện Dự thảo Luật, đại biểu Hoàng Văn Cường – Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội cho rằng, để đảm bảo tính đồng bộ và thống nhất trong lập quy hoạch, đề nghị quy định trong Dự thảo Luật Quy hoạch sửa đổi cần chỉnh lại theo hướng lập đồng thời các cấp quy hoạch, chứ không chỉ là “được lập đồng thời” như quy định hiện nay.

Theo đó, quy hoạch cấp trên là định hướng, cấp dưới là chi tiết hóa. Nếu chưa có định hướng rõ ràng từ quy hoạch cấp trên mà đã làm chi tiết cấp dưới, dễ dẫn tới mâu thuẫn, thiếu đồng bộ.

“Kinh nghiệm thực tế đã cho thấy, việc phê duyệt quy hoạch sử dụng đất quốc gia trước, rồi sau đó các tỉnh làm quy hoạch đất riêng, đã phát sinh tình trạng “vênh” chỉ tiêu, buộc phải điều chỉnh lại”, đại biểu nhận định.

Theo đại biểu, việc lập đồng thời sẽ giúp đảm bảo các cấp quy hoạch được đặt lên “bàn” cùng lúc, gắn kết, tránh xung đột giữa quy hoạch ngành và quy hoạch địa phương. Quy hoạch nào hoàn thành trước thì được phê duyệt trước nhưng về tổng thể vẫn phải đảm bảo đồng bộ, tiết kiệm thời gian, không kéo dài hàng năm như hiện nay.

Về tổ chức tư vấn lập quy hoạch tại Điều 17, đại biểu cho rằng, không nên để cơ quan quản lý tự lập quy hoạch. Dù làm nhanh hơn, nhưng sẽ đối mặt hai rủi ro: Một là cơ quan quản lý không có chuyên môn sâu như đơn vị tư vấn chuyên nghiệp; Hai là nguy cơ quy hoạch bị “chi phối” bởi ý chí lãnh đạo nhiệm kỳ, thiếu tầm nhìn dài hạn, dẫn tới quy hoạch “nhiệm kỳ hóa”.

Do đó, đại biểu đề nghị cơ quan lập quy hoạch phải chọn tổ chức tư vấn độc lập, uy tín, không bắt buộc đấu thầu, bởi đơn vị tư vấn đẳng cấp quốc tế thường không chấp nhận tham gia đấu thầu. Chỉ khi không lựa chọn được tổ chức tư vấn độc lập thì mới tự lập quy hoạch.

Góp ý Dự thảo Luật, đại biểu Tạ Đình Thi - Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội tán thành với sự cần thiết, quan điểm, mục đích ban hành và nội dung cơ bản của Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch. Tuy nhiên, đại biểu đề xuất cần tích hợp khoa học, công nghệ, chuyển đổi số và rà soát chồng lấn quy hoạch để đồng bộ để đảm bảo tính khả thi.

Đặc biệt, theo đại biểu, tại khoản 1, Điều 17 nên bổ sung quy định cho phép cơ quan lập quy hoạch được lựa chọn tổ chức tư vấn lập quy hoạch theo quy định của pháp luật về đấu thầu cũng như có thể tự lập quy hoạch nếu có đủ năng lực.

Đồng thời, cần giao Chính phủ nghiên cứu, bổ sung quy định tiêu chí lựa chọn và đánh giá tổ chức tư vấn quy hoạch theo năng lực, kinh nghiệm chuyên môn của từng cá nhân, chuyên gia trong và ngoài nước trong hồ sơ dự thầu.

“Điều này sẽ giúp tận dụng lực lượng chuyên gia trong nước và từng bước nâng cao năng lực của tổ chức, cá nhân trong nước, thúc đẩy chuyển giao công nghệ tiên tiến từ nước ngoài, từng bước hạn chế việc chuyên gia trong nước làm thuê cho tư vấn nước ngoài”, đại biểu cho hay.

Góp ý điểm c, khoản 2 Điều 22, đại biểu cho rằng, cần bổ sung yêu cầu phân tích, đánh giá xu hướng ứng dụng khoa học, công nghệ vào quy hoạch tổng thể quốc gia. Ví dụ: xu hướng quy hoạch đô thị gắn với TOD (giao thông công cộng và đô thị nén), hay các công nghệ năng lượng tiên tiến như pin lưu trữ, điện gió ngoài khơi…

Tương tự, đại biểu cũng đề nghị bổ sung nội dung khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số vào các điểm b, điểm n và tại Điều 25 về quy hoạch ngành quốc gia.

Về quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành, đại biểu Tạ Đình Thi cho rằng, Dự thảo đã có chỉnh lý khoản 9 Điều 3 và khoản 2 Điều 5, liệt kê 39 loại quy hoạch kỹ thuật, chuyên ngành. Tuy nhiên, thực tiễn đã cho thấy còn chồng lấn, khó phân định giữa các quy hoạch chuyên ngành và quy hoạch ngành quốc gia như quy hoạch biển quốc gia, quy hoạch điện lực…

Được biết, theo Chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Dự thảo Luật đang trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý để tiếp tục trình ra Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp này.