Nam Định: Quy trách nhiệm cho người đứng đầu nếu tàu cá của địa phương vi phạm khai thác IUU

>>> Nghị quyết 09: Nam Định chọn con đường và bước đi riêng

Từ nỗ lực…

Theo lãnh đạo UBND tỉnh Nam Định, sau hơn 4 năm thực hiện khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC) về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (khai thác IUU) tỉnh Nam Định đã có nhiều chuyển biến rõ nét. Tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài giảm đáng kể. Tuy nhiên, quá trình triển khai công tác này vẫn còn một số bất cập cần khắc phục.

Ngày 23-10-2017, EC áp dụng biện pháp cảnh báo “thẻ vàng” đối với hải sản khai thác của Việt Nam xuất khẩu vào châu Âu do khai thác hải sản không có giấy phép hoặc khai thác không đúng nội dung quy định trong giấy phép khai thác; không ghi, nộp nhật ký hoặc báo cáo khai thác hải sản; khai thác trong vùng cấm khai thác... gây khó khăn rất lớn đối với hoạt động xuất khẩu hàng thủy sản.

Được biết, thời gian qua Sở NN và PTNT đã cấp 587 giấy phép khai thác thủy sản cho tàu cá của tỉnh và theo cơ cấu nghề đã được công bố. Đối với hạn ngạch giấy phép vùng lộng và ven bờ, căn cứ hiện trạng tàu cá tại địa phương và định hướng phát triển nghề khai thác thủy sản tỉnh Nam Định, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 2095/QĐ-UBND ngày 30-9-2019 về việc công bố hạn ngạch giấy phép khai thác thủy sản trên biển, trong đó vùng ven bờ là 1.167 giấy phép, vùng lộng là 383 giấy phép.

Toàn tỉnh đã có 341/373 tàu cá được kiểm tra an toàn kỹ thuật và cấp giấy chứng nhận đủ khả năng hoạt động khai thác hải sản; 563/737 tàu cá được cấp giấy phép khai thác thủy sản. Các sở, ngành, đơn vị chức năng đã tiến hành thanh tra, xử lý hành chính 178 trường hợp tàu cá vi phạm, lập biên bản và xử phạt vi phạm hành chính 99 vụ/131 đối tượng, phạt tiền 543 triệu đồng. Tịch thu, tiêu hủy 15 bộ te, kích điện. Đã đăng ký cho 1.588 tàu cá (100%) thuộc diện phải đăng ký. Thực hiện đánh dấu 1.534/1.588 tàu cá, đạt 96,6%.

Trong đó đã cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm cho 468/528 tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên, đạt 88,64%. Thực hiện quy định về cập nhật dữ liệu tàu cá trên VN-Fishbase, đến ngày 31-3-2022 đã cập nhật thông tin 1.508/1.588 tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 6m trở lên trên phần mềm Vn-Fishbase. Số tàu cá từ 15m trở lên đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) là 486/528 tàu, đạt tỷ lệ 92,05 %.

Tuy nhiên, hiện nay tỉnh Nam Định vẫn còn 80 tàu chưa cập nhật dữ liệu lên hệ thống VN-Fishbase do đây là các tàu nhận bàn giao hồ sơ từ UBND các huyện, qua kiểm tra thực tế hiện trạng một số tàu cá không đúng với hồ sơ nhận bàn giao. Vừa qua, Chi cục Thủy sản thực hiện cấp giấy phép khai thác thủy sản theo hạn ngạch và đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định. Đến ngày 15-4-2022 mới cấp được 865 giấy phép, đạt tỷ lệ 54,53%. Còn lại 42 tàu chưa lắp VMS gồm trường hợp tàu ngừng hoạt động nằm bờ, tàu bán sang tỉnh khác nhưng chủ tàu chưa khai báo để xóa đăng ký tại địa phương, tàu mới đăng ký và đang liên hệ để mua, lắp đặt thiết bị VMS.

Theo báo cáo của Chi cục Thủy sản, từ đầu năm 2022 đến nay Chi cục đã phát hành 1 thông báo về việc 1 tàu cá vượt qua ranh giới cho phép trên biển, gửi các đơn vị có liên quan phối hợp để kiểm tra, xác minh nguyên nhân. Trong 3 tháng đầu năm 2022 đã phát hành 4 thông báo tàu mất tín hiệu từ 10 ngày trở lên, trong đó số tàu mất tín hiệu trên 10 ngày là 206 tàu.

...đến quy trách nhiệm cho người đứng đầu

Toàn tỉnh hiện có 2.158 tàu cá với tổng công suất trên 319 nghìn CV, trong đó có 549 tàu khai thác xa bờ, chiếm 25,5% tổng số tàu cá của tỉnh. Vừa qua, UBND tỉnh đã ban hành CV số 597/UBND-VP3 yêu cầu các sở, ngành, UBND các huyện liên quan tăng cường công tác quản lý tàu cá, đảm bảo an toàn cho người và tàu cá hoạt động thủy sản. 

Theo đó, UBND tỉnh Nam Định yêu cầu Sở NN và PTNT chủ trì, phối hợp với các sở, ngành, địa phương tăng cường tuyên truyền, tập huấn phổ biến các quy định pháp luật về chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Nâng cao ý thức trách nhiệm, sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của các cơ quan, đơn vị trong thực thi nhiệm vụ về chống khai thác IUU. Nếu để xảy ra tình trạng tàu cá của địa phương vi phạm các quy định về khai thác IUU thì người đứng đầu chính quyền các cấp phải chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh.

Theo ông Vũ Văn Kỳ - Phó Chủ tịch UBND huyện Hải Hậu cho biết: Huyện đã bố trí lực lượng trực 24/24 giờ tại Cảng cá Ninh Cơ để kiểm soát tàu cá xuất nhập cảng; phối hợp với Chi cục Thủy sản, Đồn Biên phòng cửa khẩu Cảng Hải Thịnh tổ chức tập huấn, tuyên truyền về Luật Thủy sản, các quy định về chống khai thác IUU tới ngư dân, đội ngũ chủ tàu cá, thuyền trưởng neo đậu tại Cảng cá Ninh Cơ. Xây dựng kế hoạch, lộ trình thực hiện khắc phục những bất cập trong hoạt động chống khai thác IUU. Thời gian tới, huyện sẽ phối hợp với các cơ quan, đơn vị đẩy mạnh tuyên truyền, cam kết không khai thác IUU tới ngư dân, chủ tàu, đồng thời bố trí ngân sách sửa chữa, duy tu, bảo dưỡng các công trình, cải tạo cơ sở vật chất tại Cảng cá Ninh Cơ nhằm bảo đảm thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ chống khai thác IUU.

Theo bà Hoàng Thị Tố Nga - Phó Giám đốc Sở NN và PTNT, để chấn chỉnh tình trạng trên, thời gian tới, Sở NN và PTNT hàng tháng tổ chức thanh tra, kiểm tra, giám sát công tác chống khai thác IUU. Bên cạnh đó, Chi cục Thủy sản bảo đảm quy trình xử lý dữ liệu trên hệ thống giám sát tàu cá, hàng tháng lập bảng phân công lịch thường trực hệ thống giám sát tàu cá 24/24h, phân làm 4 ca/ngày với số người tham gia trực là 21 người, trang bị 4 màn hình lớn và 4 máy tính để phục vụ trực giám sát tàu cá. Quyết liệt hơn nữa các giải pháp ngăn chặn, xử lý kịp thời, có hiệu quả tàu cá vi phạm hoặc có dấu hiệu vi phạm khai thác IUU.

Tổ chức tuần tra, kiểm tra, kiểm soát trên biển và thanh tra tại cảng cá để nâng cao hoạt động thực thi pháp luật, đảm bảo năng lực quản lý hoạt động nghề cá tại địa phương. Đề cao trách nhiệm đối với người đứng đầu chính quyền, sở, ngành và lực lượng chức năng liên quan nếu để tàu cá và ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép. Tăng cường kiểm tra, kiểm soát hướng dẫn ngư dân không vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp trước khi rời cảng.