Nam Định: Siết chặt quản lý tàu đánh cá không bảo đảm các yêu cầu theo quy định

Ông Trần Anh Dũng – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nam Định yêu cầu lực lượng Bộ đội Biên phòng tỉnh kiểm soát chặt chẽ việc xuất bến của tàu cá, kiên quyết không cho ra khơi những tàu cá không bảo đảm các yêu cầu theo quy định.

Ông Dũng cũng yêu cầu, chấm dứt tình trạng tàu cá hoạt động không có giấy phép, không trang bị thiết bị giám sát hành trình vẫn được ra khơi và xử lý nghiêm các trường hợp cố tình vi phạm. Bố trí tàu trực chốt 24/24 tại cửa Hạ Lạn, Ninh Cơ và cửa Đáy cho đến hết năm 2021 nhằm ngăn chặn, phát hiện các lỗi vi phạm về khai thác IUU.

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Nam Định, thời gian qua đơn vị đã tham mưu cho UBND tỉnh và trực tiếp ban hành 29 văn bản chỉ đạo triển khai công tác chống khai thác IUU. Tuy nhiên việc chỉ đạo thực hiện ở các huyện chưa quyết liệt.

Tính đến ngày 22/7, tổng số tàu cá đã lắp thiết bị giám sát hành trình đạt 86,22%, vẫn còn nhiều chủ tàu chưa quan tâm đến việc đầu tư lắp đặt thiết bị giám sát hành trình. Bên cạnh đó việc duy trì vận hành thiết bị giám sát hành trình của một số chủ tàu, thuyền trưởng còn nhiều hạn chế, nhiều tàu còn tùy tiện tắt thiết bị giám sát hành trình. Công tác khai thác, vận hành xử lý tàu cá mất kết nối thiết bị giám sát hành trình, tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài trên hệ thống giám sát tàu cá còn chậm trễ. Việc cấp giấy phép khai thác thủy sản, cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm tàu cá, nhập thông tin tàu cá lên hệ thống Vnfishbase chưa đạt 100%. Đa số tàu cá hoạt động vùng khơi không vào cảng cá chỉ định do Bộ NN và PTNT công bố để bốc dỡ thủy sản.

Hầu hết cơ sở hạ tầng tại các cảng cá Nam Định chưa đáp ứng được nhu cầu bốc dỡ hàng hoá thuỷ sản. Chủ tàu, thuyền trường chưa chấp hành thông báo trước 1 giờ khi tàu rời, cập cảng. Việc ghi, nộp nhật ký khai thác, báo cáo khai thác chưa đầy đủ, chính xác. Hiện, trên địa bàn tỉnh hiện mới có 2 cảng cá trong khi đó có nhiều bến cá tự phát ở khắp các huyện ven biển nên không thể kiểm soát hết tàu xuất, nhập bến. Tình trạng tàu cá vi phạm pháp luật về khai thác thủy sản, đặc biệt là vi phạm quy định về chống khai thác IUU vẫn còn diễn ra khá phổ biến. Công tác kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm chưa đủ sức răn đe, chủ yếu dựa vào lực lượng Bộ đội Biên phòng.

Ông Nguyễn Thành Chung, Giám đốc Ban Quản lý cảng cá Nam Định cho biết, hạ tầng dịch vụ nghề cá trên địa bàn còn rất thiếu. Hiện chỉ có một cảng cá Ninh Cơ đáp ứng được nhu cầu bốc dỡ hàng hóa của tàu lớn nên nhiều tàu cá thường bán luôn hải sản trên biển hoặc cập cảng tại các tỉnh khác. Đặc biệt, tỉnh Nam Định chưa có nơi neo đậu cho tàu thuyền có chiều dài từ 15m trở lên, nhất là các tàu đóng theo Nghị định số 67/2014/NĐ-CP, ngày 7/7/2014 của Chính phủ về chính sách phát triển thủy sản. Cho nên việc kiểm tra, kiểm soát tàu xuất, nhập bến rất khó khăn.

Theo bà Hoàng Thị Tố Nga – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp Nam Định, việc truy xuất nguồn gốc thuỷ sản khai thác còn hạn chế do chưa có thiết bị giám sát hành trình tàu cá nên không thể đối chiếu với vị trí thuyền trưởng ghi chép trong sổ nhật ký khai thác. Khó khăn trong việc kiểm tra, kiểm soát tàu cá xuất, nhập bến còn dẫn đến việc không thể đối chiếu giàn gian đi khai thác của tàu cá.

Theo ông Trần Văn Thanh, chủ tàu cá xã Phúc Thắng, huyện Nghĩa Hưng, hiện nay nhiều tàu cá lớn không muốn vào các cảng cá tại Nam Định là do dịch vụ hậu cần nghề cá còn yếu, hạ tầng chưa đồng bộ. Mặt khác, vẫn còn có nhiều thủ tục giấy tờ làm cho ngư dân mất nhiều thời gian. Vì vậy, ông Thanh đề nghị các cơ quan chức năng, sớm đầu tư cơ sở hạ tầng nghề cá và nghiên cứu giảm bớt thủ tục tạo điều kiện cho ngư dân vươn khơi bám biển.

Hiện, toàn tỉnh Nam Định có trên 2.100 tàu thuyền khai thác thủy sản, với tổng công suất 301.468CV, tổng số lao động khai thác thủy sản trực tiếp trên biển trên 6.000 người.

Gần 4 năm qua, những nỗ lực gỡ “thẻ vàng” của Việt Nam vẫn gặp nhiều trở ngại. Tại khu vực Đông Nam Á, trong khi Thái Lan và Philippines đã gỡ được “thẻ vàng” thì Việt Nam vẫn chưa được EC thu hồi thẻ. EC cho rằng, Việt Nam vẫn còn hành vi khai thác hải sản bất hợp pháp, đặc biệt là tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài và kiểm soát nguồn gốc thủy sản từ khai thác còn bất cập. Nếu không giải quyết được các vấn đề về IUU, Việt Nam sẽ bị xác định là quốc gia không hợp tác và có thể sẽ bị áp dụng biện pháp “thẻ đỏ”.

Lúc này, không riêng gì Nam Định, các địa phương khác cũng cần thực hiện tốt việc quản lý tàu cá, từng bước hạn chế dần và tiến tới chấm dứt tình trạng các tàu cá vi phạm trong thời gian ngắn nhất. Việt Nam có dỡ bỏ được “thẻ vàng” hay không phụ thuộc rất lớn vào ý thức, trách nhiệm của mỗi chính quyền địa phương có biển và các ngư dân tham gia khai thác thuỷ sản.

Thủ tướng Chính phủ có Chỉ thị 17/CT-TTg về cơ chế phối hợp liên ngành giữa các ban, bộ, ngành và UBND 28 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ven biển trong trao đổi, xử lý thông tin nhằm ngăn chặn, tiến tới chấm dứt tình hình tàu cá Việt Nam vi phạm các quy định về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) ở vùng biển nước ngoài. Chỉ thị nêu: Ngày 23/10/2017, Ủy ban châu Âu (EC) đã áp dụng biện pháp cảnh báo “thẻ vàng” đối với sản phẩm thủy sản khai thác của Việt Nam xuất khẩu vào EU do tàu cá và ngư dân Việt Nam vi phạm các quy định về chống khai thác IUU. Để tháo gỡ “thẻ vàng”, giữ uy tín thương hiệu thủy sản Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ, Trưởng BCĐ quốc gia về chống khai thác IUU đã chỉ đạo các ban, bộ, ngành và UBND 28 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ven biển nỗ lực, quyết liệt triển khai các giải pháp về chống khai thác IUU và đã được phía EC ghi nhận, đánh giá cao cam kết, quyết tâm chính trị và nỗ lực của Việt Nam trong triển khai thực hiện chống khai thác IUU.