Ngăn chặn thuốc lá nhập lậu: Đâu là giải pháp căn cơ?

Bài và Ảnh: NGÂN GIANG• 18/09/2023 00:30

Mặc dù ngành chức năng ráo riết vào cuộc nhằm đẩy lùi nạn buôn lậu thuốc lá, tuy nhiên, tình trạng thuốc lá nhập lậu vào thị trường Việt Nam vẫn diễn biến ngày một phức tạp.

>>Giải pháp nào ngăn chặn thuốc lá lậu?

Trách nhiệm người đứng đầu

Đáng nói, với thủ đoạn tinh vi, các đối tượng buôn lậu vẫn tìm mọi cách để nhập lậu thuốc lá. Song, để phòng chống thuốc lá nhập lậu có hiệu quả, các chuyên gia cảnh báo việc đầu tiên và cần làm chính là tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu tại các đơn vị chức năng.

Theo số liệu thống kê, thực trạng hiện nay thuốc lá nhập lậu vào thị trường Việt Nam đang ngày một gia tăng nhanh chóng. Bên cạnh đó, thuốc lá nhập lậu được bán và tiêu thụ một cách công khai không chỉ gây ra thiệt hại lớn về kinh tế cho đất nươc, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người tiêu dùng.

Về nguyên nhân thuốc lá nhập lậu gia tăng một phần do Chính phủ đánh thuế nhập khẩu cao với loại sản phẩm này để hạn chế tiêu thụ và nhập khẩu các loại thuốc lá ngoại. Chính vì bị đánh thuế cao dẫn đến việc giá bán ra cho các sản phẩm thuốc lá nhập khẩu cao khiến nhiều cơ sở kinh doanh đã nhập lậu để trốn thuế.

Ông Phạm Đức Chinh - Cục trưởng Cục Quản lý Thị trường tỉnh Long An, cho biết: Hiện nay, đường dây vận chuyển thuốc lá lậu thường hoạt động vào ban đêm và liên tục thay đổi địa điểm tập kết. Đối tượng vận chuyển thường là những người có tiền án, tiền sự, nghiện ma túy nên rất manh động. Ngoài ra cũng có một số ít là cư dân sinh sống sát biên giới.

Cụ thể, trong thời gian qua, đơn vị đã xử lý 528 trường hợp buôn lậu, gian lận thương mại hàng nhập khẩu, thu giữ 1.160.000 gói thuốc lá nhập lậu”.

Song, để ngăn chặn tình trạng trên, ông Chinh cho rằng: “Với vai trò thường trực, Ban chỉ đạo 389 đã tham mưu cho UBND tỉnh chỉ đạo sát sao, quy trách nhiệm cho những người đứng đầu ở các địa phương, ở các cơ quan… nếu để xảy ra tình trạng buôn lậu, gian lận mà có điểm nóng, phức tạp và kéo dài thì đề nghị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật”.

Ông Phạm Đức Chinh - Cục trưởng Cục Quản lý Thị trường tỉnh Long An: trong thời gian qua, đơn vị đã xử lý 528 trường hợp buôn lậu, gian lận thương mại hàng nhập khẩu, thu giữ 1.160.000 gói thuốc lá nhập lậu”.

Bên cạnh đó, ngoài tăng cường trách nhiệm, cần triển khai các giải pháp đồng bộ trong công tác phòng, chống thuốc lá lậu như: tăng cường tuyên truyền người tiêu dùng, tiểu thương, nhà phân phối không tiếp tay với các đường dây buôn lậu, có như vậy thì tình trạng buôn lậu thuốc lá mới được hạn chế, ông Chinh nhấn mạnh.

>>Thuốc lá nhập lậu hậu hoạ lớn cho nền kinh tế và người tiêu dùng

Tăng cường tuyên truyền

Nêu nguyên nhân về tình trạng nhập lậu thuốc lá gia tăng, Thiếu tá Nguyễn Xuân Linh - Chính trị viên Đồn biên phòng Sông Trăng, BĐBP tỉnh Long An, cho biết: Qua theo dõi và nắm bắt các vụ việc, lực lượng biên phòng phát hiện có một số gia đình sống cặp biên giới, lợi dụng việc qua lại biên giới dễ dàng, sự sơ hở trong quản lý của lực lượng chức năng trong một số thời điểm đã lén lút vận chuyển một số mặt hàng qua biên giới. Và mặc dù số lượng không nhiều nhưng cũng khó kiểm soát, do đó cũng cần có biện pháp để ngăn chặn kịp thời.

Đồng quan điểm, Thượng tá Lê Trọng Tình - Phó Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh Long An, cho biết: Trong thời gian qua, tình trạng buôn lậu thuốc lá không có những đường dây lớn mà hoạt động theo phương thức nhỏ lẻ. Tuy nhiên, các đối tượng này đã lợi dụng vào sinh hoạt bình thường của người dân, trà trộn vào những mặt hàng nông sản hoặc chia nhỏ hàng hoá để vận chuyển, sau đó đưa đến các điểm tập kết và mang đi tiêu thụ khiến lực lượng chức năng khó kiểm soát.

Có thể nói, thuốc lá nhập lậu mang lại siêu lợi nhuận do tránh được 135% thuế nhập khẩu, 75% thuế tiêu thụ đặc biệt, 10% thuế giá trị gia tăng,…

Những đối tượng buôn bán thuốc lá nhập lậu thường có những thủ đoạn tinh vi để đối phó với các cơ quan chức năng. Hoạt động buôn bán, nhập khẩu thuốc lá thường được các đối tượng tập trung tại các kho hàng gần biên giới đặc biệt là một số địa bàn trọng điểm. Bên cạnh đó, tùy thuộc vào từng thời điểm, các đối tượng sẽ tận dụng những thời cơ thuận lợi và dùng các phương tiện hoặc thuê người vận chuyển qua đường biên giới. Điển hình là việc dùng xe gắn máy vận chuyển đơn lẻ từng gói hàng nhỏ hay thậm chí là trá hình bằng nhiều mặt hàng khác, chia thành nhiều chuyến để qua mặt các cơ quan quản lý. Trong quá trình hoạt động, thuốc lá lậu được ngụy trang cất giấu rất tinh vi, các đường dây vận chuyển được tổ chức hoạt động rất chuyên nghiệp, đặc biệt là luôn có người theo dõi các lực lượng chức năng 24/24h…

Vì vậy, để ngăn chặn tình trạng nhập lậu thuốc lá, ngoài tăng cường trách nhiệm, cần triển khai các giải pháp đồng bộ trong công tác phòng, chống thuốc lá lậu như: tăng cường tuyên truyền người tiêu dùng, tiểu thương, nhà phân phối không tiếp tay với các đường dây buôn lậu.

Căn cứ Điều 191 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 quy định về mức xử phạt đối với hành vi vận chuyển thuốc lá nhập lậu như sau:

Người nào tàng trữ, vận chuyển hàng cấm thuộc một trong các trường hợp sau đây, nếu không thuộc trường hợp quy định tại các điều 232, 234, 239, 244, 246, 249, 250, 253, 254, 304, 305, 306, 309 và 311 của Bộ luật này, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.