Gửi bình luận
Các nhà lãnh đạo công hỗ trợ chương trình chính trị, truyền cảm hứng cho công chức và làm đối tác tin cậy của người dân cùng bên liên quan phát triển.
Họ luôn duy trì chuẩn mực cao nhất về đạo đức nghề nghiệp và tính liêm chính. Chính vì vậy, gần 90% các quốc gia thuộc OECD xem đội ngũ lãnh đạo cấp cao này là một nhóm đặc biệt trong khu vực công và áp dụng các công cụ quản lý riêng để phát triển năng lực của họ.
Một số nghiên cứu về lãnh đạo
Andrew Kakabadse và cộng sự (2003) đã nghiên cứu ba quốc gia có sáng kiến tương đồng trong tái cấu trúc và cải cách dịch vụ công Vương quốc Anh, Canada và Úc nhằm làm nổi bật những thách thức đa chiều về đạo đức công, cũng như các cách tiếp cận khác nhau mà các chính phủ này áp dụng để khôi phục niềm tin của công chúng và nâng cao đạo đức công vụ trong bối cảnh biến động nhanh chóng. Nỗ lực xây dựng lại một nền dịch vụ công có đạo đức được xem xét trên bốn tiêu chí định hướng thay đổi hiệu quả, đồng thời phân tích sự dịch chuyển trong các giá trị của dịch vụ công và tác động của chúng đối với đội ngũ công chức.
Nghiên cứu nhấn mạnh rằng năng lực lãnh đạo ứng dụng là trụ cột của thực hành đạo đức, thể hiện qua việc phát triển năng lực lãnh đạo chất lượng thông qua trải nghiệm thực tiễn. Mặc dù khuôn khổ pháp lý và hệ thống hóa được xem là cần thiết để xây dựng nền tảng đạo đức, song con đường bền vững hơn là nuôi dưỡng môi trường tin cậy và cảnh giác, trong đó đạo đức được lan tỏa thông qua hành vi nêu gương của lãnh đạo và nhân viên.
Gerson (2020) xác định bốn năng lực lãnh đạo cốt lõi cần thiết để đối phó với những thách thức chính sách phức tạp, gồm: lãnh đạo dựa trên giá trị, tính hòa nhập và cởi mở, năng lực quản lý tổ chức, và khả năng hợp tác theo mạng lưới. Tác giả cũng giới thiệu mô hình đánh giá hệ thống công vụ cấp cao, bao gồm các chính sách, quy trình và công cụ cần thiết nhằm phát triển và hỗ trợ người lãnh đạo trong việc ứng dụng các năng lực này. Bài viết kết thúc với những khuyến nghị chiến lược giúp các chính phủ xây dựng cách tiếp cận có hệ thống trong phát triển và quản lý đội ngũ lãnh đạo khu vực công.
Bernd Hayo và Florian Neumeier (2016) tiến hành phân tích thực nghiệm về mối quan hệ giữa nền tảng kinh tế – xã hội của các nhà lãnh đạo chính trị và thâm hụt ngân sách công, dựa trên dữ liệu của 21 quốc gia OECD giai đoạn 1980–2008. Dựa trên cơ sở xã hội học và kinh tế học, các tác giả cho rằng địa vị kinh tế – xã hội của người đứng đầu chính phủ (tổng thống hoặc thủ tướng) là yếu tố ảnh hưởng đáng kể đến quyết định ngân sách. Kết quả nghiên cứu cho thấy, các nhà lãnh đạo có xuất thân từ tầng lớp thấp hơn thường gắn liền với tỷ lệ thâm hụt ngân sách trên GDP cao hơn khoảng 1,6 điểm phần trăm so với những người xuất thân từ tầng lớp thượng lưu, một phát hiện có giá trị cả về lý thuyết và thực tiễn chính sách.
Vốn con người được khẳng định là yếu tố then chốt cho thành công của mọi tổ chức. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và đổi mới không ngừng, các nhà quản lý nhân sự tìm kiếm lợi thế cạnh tranh thông qua xác định, phát triển và duy trì năng lực cốt lõi giúp tổ chức thích ứng với thay đổi. Khu vực tư nhân đã sớm áp dụng mô hình Quản lý dựa trên năng lực (Competency-based Management) như một công cụ chiến lược trong quản trị nguồn nhân lực.
Trong khu vực công, nhiều hệ thống hành chính trên thế giới, đặc biệt là các nước OECD cũng đã triển khai cách tiếp cận này trong làn sóng cải cách công vụ suốt hơn ba thập kỷ qua. Nghiên cứu của Zuzana Skorková (2016) tập trung làm rõ cơ sở lý thuyết về năng lực, mô hình năng lực, khái niệm năng lực quản lý tổng thể, và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đánh giá năng lực quản lý tổng thể trong khu vực công nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và chất lượng lãnh đạo.
Kỹ năng và kỳ vọng với lãnh đạo
OECD hỗ trợ các chính phủ trong việc giải quyết các thách thức về lãnh đạo khu vực công thông qua nhiều hướng tiếp cận cụ thể.
Xác định và nâng cao năng lực lãnh đạo. Lãnh đạo trong khu vực công là một nhiệm vụ phức tạp, đòi hỏi sự kết hợp của nhiều nhóm kỹ năng thiết yếu. Các nhà lãnh đạo cần có kỹ năng quản lý con người để phát triển, động viên và truyền cảm hứng cho đội ngũ nhân viên; kỹ năng phân tích để trở thành những cố vấn đáng tin cậy, cung cấp tư vấn dựa trên bằng chứng cho các Bộ trưởng và quan chức dân cử; cùng với tư duy hệ thống để hợp tác hiệu quả với nhiều tổ chức trong việc đạt được mục tiêu chung.
Nhằm hỗ trợ phát triển những năng lực này, OECD đã xây dựng Mô hình Kỹ năng Lãnh đạo Công, giúp xác định và định hướng phát triển năng lực lãnh đạo cho các nhà quản lý trong khu vực công.
Đánh giá và phát triển hệ thống công vụ cấp cao. OECD cho rằng các chính phủ cần thiết lập các quy trình và công cụ chính sách phù hợp để trang bị cho công chức cấp cao những kỹ năng lãnh đạo cần thiết. Đồng thời, cần tạo ra môi trường làm việc và cơ chế khuyến khích hiệu quả, giúp các nhà lãnh đạo công có động lực và điều kiện để đạt được các mục tiêu chiến lược của chính phủ.
Mô hình OECD được thiết kế nhằm xem xét đồng thời cả năng lực lãnh đạo cá nhân và hiệu quả của hệ thống công vụ, qua đó giúp các quốc gia xác định điểm mạnh và những hạn chế trong hệ thống công vụ cấp cao, phục vụ cho quá trình cải thiện năng lực tổ chức.
Khuyến nghị về năng lực và lãnh đạo công vụ. OECD kêu gọi các chính phủ ưu tiên phát triển năng lực lãnh đạo trong khu vực công thông qua bốn hướng chính:
Làm rõ kỳ vọng đối với công chức cấp cao như những nhà lãnh đạo công trung lập về chính trị, được giao thực hiện các ưu tiên của chính phủ đồng thời duy trì các chuẩn mực liêm chính cao nhất;
Bảo đảm cơ chế bổ nhiệm minh bạch và dựa trên năng lực, đồng thời yêu cầu trách nhiệm giải trình về kết quả thực thi công vụ;
Đảm bảo các công chức cấp cao được trao thẩm quyền, năng lực và điều kiện cần thiết để cung cấp tư vấn khách quan, dựa trên bằng chứng và có khả năng “nói thật với quyền lực”;
Phát triển năng lực lãnh đạo cho đội ngũ công chức cấp cao hiện tại và các nhân tố tiềm năng, hướng tới xây dựng nền công vụ chuyên nghiệp, hiệu quả và đáng tin cậy.
Các nguyên tắc và định hướng của OECD trong phát triển năng lực lãnh đạo công
OECD đề xuất một số nguyên tắc trọng tâm nhằm định hướng cho quá trình phát triển năng lực lãnh đạo trong khu vực dịch vụ công. Các nguyên tắc này bao gồm: Xác định và thúc đẩy giá trị công như nền tảng cho việc ra quyết định dựa trên giá trị; Xây dựng một nền công vụ toàn diện, an toàn và phản ánh tính đa dạng xã hội, bảo đảm mọi nhóm trong xã hội đều được đại diện và phục vụ công bằng; Phát triển một nền công vụ chủ động, sáng tạo và có tầm nhìn dài hạn, hướng tới việc thiết kế và thực hiện chính sách, dịch vụ công hiệu quả và bền vững.
Lãnh đạo học tập trong bối cảnh đổi mới giáo dục
Trong loạt báo cáo về Đổi mới môi trường học tập, OECD nhấn mạnh tầm quan trọng của “lãnh đạo học tập”, yếu tố gắn liền với việc định hướng, duy trì và đặt việc học tập làm trung tâm trong quá trình đổi mới giáo dục. Trong bối cảnh thế kỷ XXI, vai trò này ngày càng trở nên phức tạp, đòi hỏi sự sáng tạo, khả năng thích ứng và hợp tác đa tầng giữa nhiều chủ thể. Ban Thư ký OECD phát triển khái niệm lãnh đạo học tập dựa trên quan điểm mở rộng về môi trường học tập sáng tạo, trong đó lãnh đạo không chỉ giới hạn ở những cá nhân có chức vụ chính thức mà còn bao gồm các đối tác và tổ chức liên kết, cùng đóng góp vào việc thiết kế, triển khai và duy trì môi trường học tập hiệu quả. OECD giới thiệu khuôn khổ “5W1H” (Why, What, How, Who, Where, When) để phân tích các khía cạnh khác nhau của lãnh đạo học tập, đồng thời đưa ra chín định hướng khuyến nghị cùng một số câu hỏi gợi mở giúp các nhà lãnh đạo tăng cường khả năng áp dụng lý thuyết vào thực tiễn quản lý và giáo dục.
Thúc đẩy công lý giữa các thế hệ và trao quyền cho thanh niên
Trước những biến động toàn cầu như già hóa dân số, số hóa, bất bình đẳng gia tăng và biến đổi khí hậu, OECD cảnh báo về những thách thức sâu sắc đối với giới trẻ và các thế hệ tương lai, dù họ có khả năng tiếp cận thông tin, giáo dục và công nghệ chưa từng có. Để ứng phó, OECD cung cấp các phân tích và khuyến nghị chính sách thực tiễn, hỗ trợ các chính phủ trong việc trao quyền cho thanh niên, khuyến khích sự tham gia của họ vào quá trình ra quyết định, đồng thời thúc đẩy công bằng giữa các thế hệ nhằm hướng tới phát triển bền vững và bao trùm.
Có thể thấy, OECD đã và đang đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ các chính phủ nâng cao năng lực lãnh đạo công, thông qua việc cung cấp các mô hình, khuyến nghị và khung chính sách toàn diện. Từ việc xác định giá trị công, xây dựng hệ thống công vụ chuyên nghiệp, đến thúc đẩy lãnh đạo học tập và phát triển thế hệ lãnh đạo tương lai, OECD đã tạo ra nền tảng để các quốc gia hướng tới một nền quản trị công minh bạch, sáng tạo và dựa trên giá trị.
Những định hướng này không chỉ giúp củng cố niềm tin của người dân đối với khu vực công, mà còn góp phần xây dựng nền lãnh đạo thích ứng với thời đại mới, nơi các nhà lãnh đạo không chỉ quản lý hiệu quả mà còn truyền cảm hứng, dẫn dắt sự thay đổi và thúc đẩy phát triển bền vững. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và những biến động ngày càng phức tạp, việc tiếp tục học hỏi và áp dụng các khuyến nghị của OECD là chìa khóa để các chính phủ tăng cường năng lực lãnh đạo, bảo đảm liêm chính và hiệu quả phục vụ công chúng.
