Người mang động lực cho làng biển

CAO SƠN• 24/07/2022 05:06

Anh là ngư dân đầu tiên của Nghệ An xung phong ra ngư trường Hoàng Sa vươn khơi bám biển trong suốt thời gian qua được nhiều người biết đến.

>>Việt Nam nói gì về việc Trung Quốc diễn tập gần Hoàng Sa?

Trải qua những năm tháng cưỡi sóng, đạp gió anh là cứu sống nhiều bạn thuyền đi biển gặp nạn giữ biển khơi, cũng là người nêu cao ý thức bảo vệ giữ gìn môi trường biển, bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc. Anh là Phan Văn Hải, thủ lĩnh đội tàu 5 chiếc, là Bí thư Chi bộ kiêm Chủ tịch Hội Nghề cá xã Quỳnh Lập, thị xã Hoàng Mai, Nghệ An.

Cứu hộ, giữ gìn môi trường biển

Sau hơn nửa tháng lênh đênh trên ngư trường phía Nam, đội tàu của anh Phan Văn Hải đã về cập cảng cá Lạch Cờn, vừa đốc thúc bạn thuyền xuống hàng và thu dọn ngư lưới cụ anh vừa nhẩm tính mọi thứ để cho chuyến hải trình tiếp theo. Sau chuyến đi kéo dài hơn nửa tháng, nhưng trên khuôn mặt của anh không thể hiện sự mệt mỏi. Dáng vẻ vẫn nhanh nhẹn đầy năng lượng, đôi mắt sáng trên khuôn mặt bầu bĩnh, vẫn nước da trắng như thách thức nắng gió của biển cả.

Cùng ngồi với anh trong ca bin tàu, người thuyền trưởng 47 tuổi kể với chúng tôi, học xong cấp 2, Phan Văn Hải làm thuyền viên cho một con tàu vận tải, nhưng thấy công việc khó nhọc, anh quay về nhà đi học bổ túc văn hoá rồi lấy bằng cấp 3 khi đã 22 tuổi. Năm 1999, anh làm cán bộ Đoàn xã Quỳnh Lập, sau đó định đi học đại học tại chức ngành luật để về làm cán bộ xã. Đến ngày nhập học, hình như cái “duyên nghiệp” thôi thúc khiến anh bất ngờ thay đổi ý định, không muốn theo làm cán bộ xã nữa mà tiếp tục vươn khơi đánh cá theo nghề truyền thống của gia đình. Rồi từ đó, anh bắt đầu theo nghiệp biển trên chiếc tàu cũ của gia đình.

>>Bình Đại (Bến Tre): Tập trung thu hút đầu tư để phát triển kinh tế biển

Trong hơn 20 năm làm nghề biển, anh Hải không thể nhớ hết mình đã cứu giúp bao nhiêu người. Có lần, anh cho tàu vào bờ tránh bão số 7 (năm 2010), khi đến cửa Lạch Cờn, anh được thông báo có một tàu của người cùng xã bị hỏng máy, đang trôi tự do trên biển, trên tàu có 7 thuyền viên. Dù trời đã về chiều, gió và sóng bắt đầu lớn dần và tàu đã vào âu thuyền, nhưng anh Hải vẫn kêu gọi anh em bạn thuyền quay ngược ra biển cứu người. Khi biết anh quay ra khơi, cả nhà lo lắng chạy theo ngăn cản nhưng tàu đã rời bờ. Tiếp cận tàu gặp nạn, gió và sóng lớn, rất nguy hiểm nhưng bằng kinh nghiệm và sự dũng cảm, anh Hải và bạn thuyền đã lai dắt tàu bị nạn vào bờ, cứu được 7 thuyền viên.

Năm 2015, anh đã cứu 6 thuyền viên tàu chở than HD 1745. Khi đó, mặc dù đang trên hành trình đi đánh bắt, nhưng ngay khi nhận được tín hiệu cầu cứu, anh đã cho tàu quay lại vị trí tàu gặp nạn. Vừa khi đến nơi, chỉ kịp cứu 6 thuyền viên thì tàu chở than chìm.

Với anh, cứu người không phải để được trả công, bởi anh quan niệm: “Người ta lâm nạn đã ở vào cảnh sức cùng lực kiệt, sao mình có thể bỏ qua được. Giờ nghĩ lại, tôi vẫn không hiểu sao mình quyết định liều như vậy, nhưng thật may mắn là quyết định ấy đúng. Khi ấy, tôi không cho tàu quay lại thì không biết chuyện gì sẽ xảy ra, rồi phải ân hận suốt đời”- anh Hải chia sẻ.

Thuyền trưởng Phan Văn Hải vững vàng chỉ huy đội tàu của mình vươn khơi bám biển giữ vũng chủ quyền biển đảo của Tổ quốc

Mới đây, Chi bộ Hội Nghề cá Quỳnh Lập được thành lập, anh Hải được bầu làm Bí thư Chi bộ kiêm Chủ tịch Hội Nghề cá xã. Khác với các chi bộ trên đất liền, Chi bộ Hội Nghề cá Quỳnh Lập là chi bộ đặc thù, với 15 đảng viên.

Bên cạnh nhiệm vụ chính trị, Chi bộ còn có 2 nhiệm vụ là tham gia cứu nạn cứu hộ và tìm kiếm ngư trường. Lúc gặp tai nạn, các đảng viên tiên phong ứng cứu, khi tìm và phát hiện được ngư trường thì có trách nhiệm thông báo cho tàu bạn biết để nhau phối hợp khai thác. Ngoài ra, Chi bộ còn tích cực tham gia, vận động vệ sinh môi trường biển. Theo anh Hải, rác thải trên biển giờ là các loại túi ni lông, chai nhựa, tất tay, tất chân… khắp nơi trên biển. Rác thải bám vào lưới, có thời điểm dày đặc. Chỉ riêng việc gỡ rác thải khỏi lưới đã tốn rất nhiều công sức.

Từ thực tế này, anh Hải đã đề xuất lên chính quyền xã và bắt đầu xây dựng Đề án ngư dân bảo vệ môi trường biển. Theo đó, mỗi tàu đi biển sẽ trang bị một thùng đựng rác, các loại rác thải sau khi dùng bỏ hết vào, không ném xuống biển như lâu nay. Khi tàu vào bờ, thùng rác sẽ giao lại cho hội phụ nữ phân loại rồi bán đồng nát. Số tiền thu được sẽ tích cóp, quyên góp thêm để hỗ trợ các gia đình nghèo khó của địa phương.

Tiên phong “hành quân” ra Hoàng Sa

Trước đây, người dân vùng biển quê anh Phan Văn Hải chủ yếu đánh bắt ngư trường trong vịnh Bắc bộ và các ngư trường gần, chưa bao giờ ra ngư trường Hoàng Sa. Trong những lần tàu vào Quảng Ngãi, Quảng Nam, anh Hải đã trang thủ tìm hiểu về ngư trường Hoàng Sa rồi khơi gợi ước muốn sẽ có 1 ngày dẫn đội tàu của mình ra Hoàng Sa.

Anh Hải chia sẻ: “Ở đó không chỉ dồi dào về nguồn hải sản, mà quan trọng nhất là biển của mình, nơi ông cha đã khẳng định chủ quyền biển đảo suốt bao đời. Tôi đã bàn với gia đình và anh em bạn thuyền vươn khơi Hoàng Sa bám biển, góp phần khẳng định chủ quyền biển đảo Tổ quốc, nhưng lúc đầu nhiều người cũng e ngại”.

Đội tàu của Phan Văn Hải vừa cập bến sau chuyến đi dài ngày đánh bắt hải sản

Mãi đến năm 2014, sau vụ việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 nằm sâu trong vùng biển thuộc quyền chủ quyền và quyền tài phán của ta, con tàu 820CV của thuyền trưởng Phan Văn Hải cùng các anh em ngư dân trong xã Quỳnh Lập đã hiên ngang tiến ra ngư trường Hoàng Sa. Ngày ra khơi, lãnh đạo Chi cục Thủy sản Nghệ An đến tặng hoa cho anh, nhưng anh không dám nhận vì sợ không hoàn thành nhiệm vụ làm phụ lòng tin của mọi người. Rất may, chuyến đi ấy đã thuận buồm xuôi gió, hải sản dồi dào, đánh bắt xong có tàu của thương lái Phú Yên thu mua ngay trên biển.

>>Vì sao ngành thủy sản có nhiều ngư dân nhưng sản xuất lại manh mún, tự phát?

Tiếp đà thắng lợi, năm đó, anh Hải thực hiện 3 chuyến đánh bắt ở Hoàng Sa, mỗi chuyến 20 ngày. Sau khi thấy anh Hải tiên phong mở đường thành công, ngư dân xã Quỳnh Lập và một số xã khác ở Nghệ An bắt đầu cùng vươn ra Hoàng Sa. Năm 2015 có 7 tàu đến Hoàng Sa, năm 2016 tăng lên 16 tàu và đến nay đang có hàng trăm tàu đã và đang ngày đêm bám ngư trường Hoàng Sa.

Anh Hải cũng cho biết, ba năm trở về trước, lao động đi biển hưởng thu nhập theo năng suất đánh bắt. Nhưng, 3 năm lại đây, nghề biển khó khăn, giá dầu tăng cao đã khiến nhiều người bỏ biển. Khoảng một nửa số lao động trong số gần 1.700 ngư dân ở xã Quỳnh Lập đã chuyển sang đi xuất khẩu lao động và làm các nghề khác.

Anh Phan Văn Hải (trái) thay mặt Hội nghề cá xã Quỳnh Lập nhận bằng khen của tỉnh Nghệ An

Do kiên trì bám biển, những năm qua, anh Hải đã đóng con tàu thứ 5, với tổng giá trị hơn 12 tỉ đồng. Trong giai đoạn khó khăn, anh vẫn có 3 tàu trên 800CV chuyên vươn khơi xa bám biển. Từ khi giá dầu tăng cao, anh Hải đã chuyển hướng bằng cách sử dụng 1 trong số 5 con tàu làm tàu hậu cần, 4 tàu khác chuyên đánh bắt.

Thay vì mỗi chuyến đi biển 5 - 7 ngày, thì nay anh quyết định kéo dài thời gian gấp đôi để tiết kiệm dầu. Cách làm này đã giúp anh giảm được rất nhiều chi phí. Thấy cách làm này hiệu quả, anh Hải đã chia sẻ với các bạn tàu khác và đang tìm cách kết nối để thành lập các đội tàu hỗ trợ nhau. Hiện tại, anh tạo việc làm thường xuyên cho 26 bạn thuyền với mức lương từ 10 đến 15 triệu đồng/người/tháng.

Ông Hồ Sỹ Hoàng, Bí thư Đảng ủy xã Quỳnh Lập cho biết, nghề đi biển là nghề đặc thù, ngoài trình độ, Chủ tịch Hội Nghề cá của xã còn phải có tín nhiệm cao thực sự thì mới được suy tôn. Anh Hải liên tục là điển hình được các cấp đánh giá cao về uy tín cũng như cống hiến trong công tác giữ gìn chủ quyền biển đảo, cứu nạn cứu hộ trên biển.