Nghệ An: Ngút ngàn sắc xanh ở khu dự trữ sinh quyển lớn nhất Đông Nam Á

NHÓM PV• 26/01/2023 02:45

Miền Tây Nghệ An là khu vực duy nhất của miền Bắc còn lại một diện tích lớn rừng nguyên sinh đang được bảo vệ tốt, đặc biệt là khu vực dọc biên giới Việt - Lào được ví như “lá phổi xanh” của khu vực.

Từ hàng chục năm nay, khi nhắc đến Nghệ An không ai không biết đến Khu dự trữ sinh quyển thế giới miền Tây Nghệ An. Đây là Khu dự trữ sinh quyển thế giới (Khu DTSQ) được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hiệp Quốc (UNESCO) chính thức công nhận vào năm 2007. Đây là Khu DTSQ thứ 6 được công nhận của Việt Nam.

Đây cũng là khu vực có tính đa dạng về văn hoá dân tộc lớn nhất trong số các khu DTSQ đã được công nhận ở Việt Nam với 09 dân tộc anh em sinh sống. Đặc biệt có 02 dân tộc chỉ có duy nhất ở Nghệ An và đang trong tình trạng bị suy thoái, mai một nghiêm trọng về bản sắc văn hóa đó là: dân tộc Đan Lai (còn khoảng 3.000 nhân khẩu ở huyện Con Cuông) và dân tộc Ơ Đu (Còn khoảng 570 nhân khẩu ở huyện Tương Dương).

Khu DTSQ miền Tây Nghệ An là khu vực nghiên cứu lý tưởng về sự biến đổi khí hâu toàn cầu và tác động của con người với các đỉnh núi cao như: Pù Hoạt, Pa Khăm, Pù Xai Lai Leng, Pù Đen Đin, Pù Mát....

>>Kinh doanh với "người giữ rừng"

Khu DTSQ miền Tây Nghệ An được công nhận với các giá trị nổi bật là Khu DTSQ có diện tích lớn nhất khu vực Đông Nam Á với tổng diện tích lên đến 1.303.285 ha.

Khu DTSQ miền Tây Nghệ An có tiềm năng to lớn trong việc cung cấp các giải pháp giải quyết một trong những thách thức quan trọng mà thế giới đang phải đối mặt, đó là cân bằng giữa phát triển kinh tế và xã hội và giải quyết các mối đe doạ toàn cầu đang hiện hữu như nghèo đói, dịch bệnh, khai thác quá mức tài nguyên thiên nhiên...

Với quy mô diện tích và đa dạng hoá sinh học, đây là một hành lang xanh nối kết ba vùng lõi của Khu DTSQ gồm Vườn quốc gia Pù Mát, Khu BTTN Pù Huống và Khu BTTN Pù Hoạt, tạo nên sự liên tục về môi trường sống và các sinh cảnh duy trì hiệu quả bảo tồn đa dạng sinh học thông qua việc giảm bớt khó khăn về chia cắt nơi sống do các hoạt động kinh tế của con người tạo ra.

Khu vực này là khu vực duy nhất của miền Bắc còn lại một diện tích lớn rừng nguyên sinh đang được bảo vệ tốt, đặc biệt là khu vực dọc theo biên giới Việt - Lào

Khu DTSQ miền Tây Nghệ An có tính đa dạng sinh học rất cao với ba vùng lõi là các khu rừng đặc dụng đã đại diện cho hầu hết các kiểu rừng của rừng mưa nhiệt đới, các sinh cảnh sống rất đa dạng bao gồm: Núi đất, núi đá, đất ngập nước, suối và sinh cảnh khác.

Theo một báo cáo gần đầy nhất thì trong khu vực có khoảng 2.500 loài, trong đó có khoảng 2.000 loài thực vật bậc cao (74%); có hàng trăm loài động vật lớn nhỏ đã được ghi nhận, trong đó có một số loài đặc biệt quý hiếm như: Voi, Sao La, Hổ, Thỏ vằn trường sơn...; 361 loài chim; 86 loài lưỡng cư và bò sát; 83 loài cá, 39 loài dơi và 459 loài bướm.

Khu DTSQ Miền tây Nghệ An được Uỷ ban UNESCO công nhận có ý nghĩa rất lớn, đây có thể xem như một sự công nhận “Thương hiệu” về đa dạng sinh học, đa dạng về bản sắc văn hoá dân tộc của miền Tây Nghệ An.

>>Doanh nhân Nguyễn Thị Hồng Tươi: Cựu binh giữ rừng trên chiến khu D

>>Thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư vào trồng rừng hình thành chuỗi liên kết

Đây cũng là vinh dự và trách nhiệm về thành quả trong công tác Quản lý bảo vệ rừng, bảo vệ mội trường, bảo vệ và giữ gìn truyền thống bản sắc dân tộc trên địa bàn của người dân, chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng trên địa bàn. Không chỉ vậy, sự kiện này đang mở ra những cơ hội mới đối với công tác bảo tồn của các khu rừng đặc dụng tại Nghệ An.

Khi được công nhận là khu DTSQ nghĩa là chúng ta đã đăng ký với Thế giới một “Thương hiệu” về đa dạng sinh học và đa dạng về bản sắc văn hoá dân tộc. Chính vì thế chúng ta sẽ được sự quan tâm, chú ý nhiều hơn của các nước, các tổ chức, các nhà khoa học đến để nghiên cứu, đầu tư và hỗ trợ nhằm thực hiện tốt các mục tiêu của khu DTSQ.

Các hoạt động nghiên cứu về đa dạng sinh học sẽ có cơ hội được đầu tư nhiều hơn và đi sâu nghiên cứu và tiếp tục tìm ra những cái mới, các giá trị mà chúng ta chưa biết đến, qua đó sẽ làm tăng giá trị của công tác bảo tồn. Khu DTSQ được xem như “Phòng thí nghiệm sống học tập cho phát triển bền vững” cung cấp các dữ liệu để các nhà khoa học dựa vào đó xây dựng các giả thiết mới về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên. Các nghiên cứu chuyên sâu và liên ngành cũng như giám sát lâu dài về các quá trình sinh thái và đa dạng sinh học cũng sẽ được tiến hành.

Hiện khu vực này có khoảng 2.500 loài, trong đó có khoảng 2.000 loài thực vật bậc cao (74%); có hàng trăm loài động vật lớn nhỏ đã được ghi nhận, trong đó có một số loài đặc biệt quý hiếm như: Voi, Sao La, Hổ, Thỏ vằn trường sơn...; 361 loài chim; 86 loài lưỡng cư và bò sát; 83 loài cá, 39 loài dơi và 459 loài bướm

Khu DTSQ cũng đưa đến một tư duy mới về khoa học bảo tồn, nó không chỉ cho thấy mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên bên trong và xung quanh những khu vực đó mà còn thể hiện cách làm sao cho hài hoà, đáp ứng nhu cầu bền vững và tiến tới một tương lai bền vững. Tư duy này hoàn toàn mới so với tư duy về “khu bảo vệ”, “khu bảo tồn”, “bảo vệ nghiêm ngặt”... với những cố gắng tách con người và các hoạt động của họ ra khỏi các khu vực này đang trở nên dễ đổ vở do đảo lộn các mối quan hệ vốn có giữa con người với con người và giữa con người với thiên nhiên.

Khu dự trữ sinh quyển mang lại cơ hội cho khu vực trong việc thu hút các dự án đầu tư, hỗ trợ trong nước và quốc tế. Do đó, các cộng đồng địa phương sẽ có cơ hội để phát triển kinh tế, tạo công ăn việc làm, duy trì các giá trị truyền thống, bản sắc văn hoá dân tộc của mình và nâng cao nhận thức của mình.

Khi các lợi ích được đảm bảo, đời sống kinh tế tăng cao và nhận thức của người dân được cải thiện thì áp lực của cộng đồng địa phương lên tài nguyên rừng ở các khu vực bảo vệ sẽ giảm xuống, giá trị đa dạng sinh học sẽ được duy trì và phát triển.

Mặt khác, Khu DTSQ miền Tây Nghệ An đang là điều kiện tốt để khai thác, phát triển các tiềm năng du lịch sinh thái, du lịch công đồng góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Các khu du lịch sinh thái đang dần được hình thành và khai thác hiệu quả như: Khu du lịch sinh thái Vườn quốc gia Pù Mát, huyện Con Cuông; Khu du lịch sinh thái thác Sao Va, Thác Bảy tầng - Quế Phong và Hang Bua, huyện Quỳ Châu của tỉnh Nghệ An.