Theo VCCI, quy định cho phép “lập ngay quy hoạch chi tiết” có thể tạo ra xung đột pháp lý với Luật Đầu tư và Luật Đất đai.
Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có văn bản góp ý gửi Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội đối với Dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn (Dự thảo), trong đó nhấn mạnh yêu cầu phải rà soát để đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ giữa các quy định pháp luật liên quan, đặc biệt là trong quy định về việc “lập ngay quy hoạch chi tiết” cho một số khu vực.
Theo Dự thảo, quy hoạch đô thị và nông thôn được lập theo các cấp độ khác nhau. Cụ thể, thành phố được lập theo các cấp độ quy hoạch chung, quy hoạch phân khu hoặc quy hoạch chung (đối với đô thị thuộc thành phố), quy hoạch chi tiết; Đô thị thuộc tỉnh hoặc thuộc thành phố, khu kinh tế, khu du lịch quốc gia, xã, đặc khu và đô thị mới được lập theo các cấp độ quy hoạch chung, quy hoạch chi tiết; các khu chức năng không phải là khu kinh tế, khu du lịch quốc gia và không thuộc đô thị hoặc khu kinh tế hoặc khu du lịch quốc gia được lập theo các cấp độ quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết. Như vậy, quy hoạch đô thị và nông thôn sẽ được lập từ cấp độ quy hoạch chung đến quy hoạch chi tiết.
Tuy nhiên, khoản 4 Điều 3 của Dự thảo lại quy định cho phép “lập ngay quy hoạch chi tiết” đối với các khu vực đã được xác định vị trí, quy mô theo quy định của pháp luật về đầu tư, đất đai và các pháp luật chuyên ngành khác để thực hiện dự án đầu tư xây dựng đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật và công trình xây dựng.
Theo cách hiểu này, một số trường hợp có thể bỏ qua bước lập quy hoạch chung hoặc quy hoạch phân khu, và đi thẳng vào lập quy hoạch chi tiết – điều mà VCCI cho rằng tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý và thực tiễn.
Theo VCCI, pháp luật đầu tư hiện hành quy định rõ, căn cứ để chấp thuận chủ trương đầu tư là sự phù hợp của dự án với các loại quy hoạch có liên quan, trong đó bao gồm quy hoạch đô thị hoặc quy hoạch nông thôn. Nếu khu vực chưa có quy hoạch chung hoặc quy hoạch phân khu, cơ quan có thẩm quyền sẽ không có căn cứ để đánh giá sự phù hợp của dự án, từ đó không thể chấp thuận chủ trương đầu tư. Do vậy, việc cho phép lập ngay quy hoạch chi tiết khi chưa có quy hoạch cấp trên sẽ làm mất đi cơ sở pháp lý để xem xét chủ trương đầu tư, dẫn đến xung đột giữa Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn với Luật Đầu tư.
Không chỉ dừng ở đó, Dự thảo còn có nguy cơ chồng chéo với quy định của pháp luật về đất đai. Theo Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về tháo gỡ vướng mắc trong thi hành Luật Đất đai, điều kiện để đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất đều yêu cầu phải có quy hoạch theo quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị và nông thôn.
Điều này có nghĩa là quy hoạch cấp trên (quy hoạch chung hoặc phân khu) là điều kiện tiên quyết để xác định tính hợp pháp và khả thi của việc sử dụng đất cho mục tiêu đầu tư. Nếu bỏ qua cấp độ này, việc tổ chức đấu giá hoặc đấu thầu sẽ không có cơ sở pháp lý rõ ràng, gây rủi ro cho cả cơ quan quản lý lẫn nhà đầu tư.
Từ những bất cập nêu trên, VCCI kiến nghị Ban soạn thảo cần rà soát, chỉnh sửa khoản 4 Điều 3 Dự thảo theo hướng giữ nguyên nguyên tắc thứ bậc trong hệ thống quy hoạch, bảo đảm quy hoạch chi tiết phải phù hợp và dựa trên quy hoạch chung hoặc quy hoạch phân khu; làm rõ điều kiện, phạm vi áp dụng đối với trường hợp đặc biệt được phép lập ngay quy hoạch chi tiết, nếu có; đồng thời đảm bảo sự đồng bộ giữa Dự thảo Luật này với Luật Đầu tư, Luật Đất đai và các quy định liên quan, tránh xung đột pháp lý và khó khăn khi triển khai thực tế.