Nguy cơ đổ vỡ thỏa thuận ngũ cốc Nga - Ukraine

CẨM ANH• 08/09/2022 04:30

Thỏa thuận ngũ cốc giữa Nga và Ukrane đang đứng trước nguy cơ tan vỡ khi Tổng thống Nga Vladimir Putin cáo buộc phần lớn lương thực không đến các nước nghèo nhất.

>>Thỏa thuận ngũ cốc Nga- Ukraine: Giá lương thực khó "hạ nhiệt" ngay

Tổng thống Nga Vladimir Putin phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế phương Đông ở Vladivostok. Ảnh: RIA Novosti.

Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế phương Đông ở Vladivostok, Tổng thống Nga Putin cho rằng, các nước đang phát triển chỉ nhận được mức tối thiểu từ xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine, phần lớn trong số đó đã được đưa đến EU. “Các quốc gia phương Tây đã nói dối khi họ tuyên bố Ukraine cần tiếp cận được các tuyến đường biển để giảm bớt giá cả lương thực toàn cầu đang tăng cao và giảm nguy cơ người dân ở các nước nghèo rơi vào tình cảnh bị đói”, Tổng thống Nga Vladimir Putin nói.

Tổng thống Nga cho biết thêm, với cách làm này, khủng hoảng lương thực có nguy cơ trầm trọng thêm và có thể dẫn đến thảm họa nhân đạo chưa từng có.

"Nga đã làm mọi điều để đảm bảo rằng ngũ cốc của Ukraine được xuất khẩu. Tôi chắc chắn sẽ tham vấn về vấn đề này với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan. Nga sẽ tiếp tục làm việc trong khuôn khổ thỏa thuận để đảm bảo đạt được các mục tiêu", ông Putin nhấn mạnh, đồng thời cảnh báo Nga có thể đề nghị hạn chế xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine sang EU.

Trước đó, Chương trình Lương thực của Liên Hợp Quốc thông báo đã gửi chuyến hàng thứ hai với sự hỗ trợ lương thực từ Ukraine tới Yemen. Con tàu này chở khoảng 37.000 tấn lúa mì. Tuy nhiên, ông Putin nói rằng cho đến nay, trong tổng số hơn 80 tàu rời Ukraine thì chỉ có hai tàu đến các nước đang phát triển.

Đại sứ Nga tại Liên Hợp Quốc Vasily Nebenzya cũng lên tiếng cáo buộc, chưa có bất cứ tàu Nga nào có thể đưa ngũ cốc Nga ra khỏi các cảng của Nga đi xuất khẩu. "Chúng tôi đã cố gắng đạt thỏa thuận, nhưng thỏa thuận đó chẳng lợi ích gì với Nga", ông Vasily Nebenzya nói. Trong khi đó, tại thỏa thuận Nga và Ukraine ký với Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hợp Quốc (LHQ) về việc mở đường cho hoạt động xuất khẩu hàng triệu tấn ngũ cốc mắc kẹt của Ukraine qua biển Đen có bao gồm điều khoản dỡ bỏ các hạn chế xuất khẩu với ngũ cốc và phân bón của Nga.

>>Căng thẳng Nga- Ukraine "leo thang" sau khi thỏa thuận ngũ cốc được ký kết

Đại diện các bên tại ký thỏa thuận ngũ cốc ngày 22.7. Ảnh: AFP

Đại diện các bên tại ký thỏa thuận ngũ cốc ngày 22/7. Ảnh: AFP

Phản hồi về vấn đề này, ông Mykhailo Podolyak, Cố vấn của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho biết Nga không có cơ sở để xem xét thỏa thuận ngũ cốc; đồng thời nhấn mạnh các điều khoản của thỏa thuận vẫn đang được tuân thủ nghiêm ngặt.

“Tôi tin rằng những tuyên bố thiếu căn cứ như vậy cho thấy họ đang nỗ lực tạo ra những ý kiến tranh cãi mới để tác động đến dư luận toàn cầu và trên hết là gây áp lực lên Liên Hợp Quốc”, ông Podolyak nói.

Tương tự, Tổng thống Zelensky cho biết trong những tuần tới, hàng tấn ngũ cốc từ Ukraine sẽ đến Somalia, nơi nạn đói đang đến gần và các cuộc khủng hoảng toàn cầu về an ninh lương thực và biến đổi khí hậu khiến hàng triệu người gặp nguy hiểm.

Theo số liệu thống kê từ Trung tâm điều phối chung (JCC) do Liên Hợp Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Ukraine điều hành, tính theo khu vực, 47% hàng hóa được gửi từ Ukraine đến châu Á, trong đó 20% đến Thổ Nhĩ Kỳ. Bên cạnh đó, 36% lượng hàng hóa đã được gửi đến châu Âu; 17% đến châu Phi; 10% đến Ai Cập. Một lượng nhỏ hơn đã được chuyển đến Sudan, Kenya, Somalia và Djibouti. Các chuyên gia an ninh lương thực cho biết nhiều lô hàng được giao theo hợp đồng đã được ký kết trước khi bùng nổ chiến sự Nga-Ukraine.

Với những tuyên bố bất lợi từ phía Tổng thống Putin và quan chức Nga, các chuyên gia lo ngại thỏa thuận ngũ cốc sẽ bị đình trệ trong thời gian tới. Dù Nga và Ukraine ký các văn kiện 3 bên riêng biệt với Liên Hợp Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ, việc thực thi thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc Ukraine rất cần sự ủng hộ của Moscow. Sự không chắc chắn về thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine có khả năng làm tăng giá lương thực và làm gia tăng lo ngại về tình trạng thiếu hụt nguồn cung lương thực.