Nợ xấu bất động sản có chiều hướng gia tăng

>> Sớm hình thành sàn giao dịch bất động sản quốc gia

Tín dụng bất động sản tăng cao

Theo thông tin tại hội thảo “Tăng cường khả năng tiếp cận và hấp thụ vốn cho khu vực doanh nghiệp: Khó khăn, thách thức và quyết tâm” do NHNN tổ chức mới đây, tín dụng bất động sản chiếm tỷ trọng khoảng 20% so với tín dụng chung nên khi tín dụng bất động sản tăng cao sẽ kéo theo tín dụng toàn hệ thống tăng.

Tuy nhiên, hiện nay tăng trưởng của tín dụng bất động sản tăng thấp hơn so với tăng trưởng chung. Trong đó, dư nợ kinh doanh bất động sản trong nửa đầu năm 2023 đã tăng với mức là 17,41%, vượt xa so với tốc độ tăng trưởng của cả năm 2022 (10,73%).

Tuy vậy, dư nợ tiêu dùng và tự sử dụng bất động sản, chiếm đến 65% tỷ trọng dư nợ tín dụng bất động sản, lại giảm đi 1,12% (năm đầu tiên xuất hiện xu hướng giảm trong 3 năm gần đây, cuối năm 2022 tăng 31,01%).

Theo bà Hà Thu Giang – Vụ trưởng Vụ tín dụng các ngành kinh tế, điều này cho thấy rằng nguồn vốn tín dụng đang chủ yếu tập trung vào phía cung của thị trường bất động sản. Trong khi đó, nhu cầu vay tín dụng để mua bất động sản cho mục đích tiêu dùng và tự sử dụng hiện đang giảm.

Tình hình này cho thấy những biện pháp giải quyết khó khăn cho thị trường bất động sản gần đây đã bắt đầu có ghi nhận tích cực. Những khó khăn về mặt pháp lý của các dự án bất động sản đang dần được tháo gỡ, góp phần tăng khả năng tiếp cận tín dụng cho các chủ đầu tư dự án.

Tỷ lệ nợ xấu của lĩnh vực bất động sản đang có chiều hướng gia tăng so với thời điểm cuối năm ngoái, khi tháng 6/2022 là 1,53%, tháng 6/2023 là 2,47% trên tổng dư nợ tín dụng bất động sản.

Nhận định của TS. Đinh Thế Hiển - Chuyên gia kinh tế cho rằng, việc nợ xấu ngân hàng gia tăng là điều tất yếu và thực tế, khi thị trường bất động sản đang trong giai đoạn đi xuống. Trước đó, vào giai đoạn 2011 - 2012, đã có nhiều ngân hàng gặp khó khăn trong thời kỳ nợ xấu tăng cao bởi thị trường địa ốc bất động sản vỡ nợ.

Tuy nhiên, việc cho phép các doanh nghiệp gia hạn thời gian trả nợ trái phiếu và giãn, hoãn nợ cũng được coi là một chính sách giúp hạn chế tình trạng nợ xấu gia tăng.

Theo ông Hiển, so với thời điểm cuối năm ngoái, việc nợ xấu ngân hàng tăng là điều có thể hiểu được. Tình trạng nợ xấu sẽ tăng dần khi các chủ đầu tư bất động sản và người vay mua bất động sản không thể trả nợ do khó khăn trong việc bán bất động sản, dẫn đến quá hạn trả nợ.

Nhiều ngân hàng thanh lý loạt dự án bất động sản

>> Xu hướng đầu tư bất động sản toàn cầu diễn biến ra sao?

Sau khi kết thúc đợt công bố báo cáo tài chính Q2 năm nay, nhiều báo cáo tài chính từ các ngân hàng cho thấy tình hình nợ xấu đang tăng cao. Do vậy, vừa qua đã có nhiều ngân hàng lớn tăng cường thúc đẩy việc rao bán các tài sản thế chấp, trong đó gồm bất động sản nhằm thu hồi nợ.

Đơn cử, Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển Nông thôn (Agribank) đã thông báo về việc rao bán các khoản nợ của 7 doanh nghiệp, tổng số dư nợ đạt gần 500 tỷ đồng. Những khoản nợ này đã được thế chấp bằng các lô đất tại các dự án Khu du lịch Thiên Bảo Phú Quốc và Khu du lịch phức hợp Hoàng Hải (Phú Quốc).

Bên cạnh đó, Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) thường xuyên thông báo về việc bán nợ và đấu giá tài sản. Nhiều tài sản đã được đưa ra đấu giá nhiều lần nhưng vẫn chưa có khách mua. Một số khoản nợ của các công ty đạt mức hàng trăm tỉ đồng như khoản nợ từ Công ty CP Tập đoàn Phú Minh Sơn và Công ty CP Thanh Tâm, với mức giá khởi điểm hơn 346 tỷ đồng. Tổng dư nợ gốc và lãi tính đến tháng 3/2023 lên đến 582 tỷ đồng.

Ông Nguyễn Minh Tuấn – Tổng Giám đốc AFA Capital cho rằng, dự thảo luật sửa đổi về các tổ chức tín dụng sửa đổi, giá mua bán nợ xấu cần phù hợp với giá thị trường. Tuy nhiên, thực tế Việt Nam hiện vẫn chưa có thị trường mua bán nợ xấu.

Cũng theo các chuyên gia tài chính, việc bán các tài sản đảm bảo, đặc biệt là các khoản nợ lớn, cần được tiến hành theo giá thị trường. Điều này rất khó thực hiện trong tình hình thị trường bất động sản đóng băng. Hơn nữa, việc xử lý tài sản đảm bảo và thu hồi nợ còn nhiều vướng mắc, bao gồm sự không đồng nhất trong hành lang pháp lý cho quá trình xử lý nợ, chưa có sự đồng bộ và thống nhất trong cách thức thực hiện.