Ô tô hiện đại là sản phẩm tệ nhất về quyền riêng tư?

Theo Mozilla Foundation (tổ chức phi lợi nhuận của Mỹ, tập trung vào các vấn đề quyền riêng tư, trung lập mạng và xây dựng Internet mở cho mọi người), ô tô hiện đại là sản phẩm tệ nhất về quyền riêng tư mà họ từng đánh giá.

Tổ chức này đã phân tích hoạt động bảo mật của 25 thương hiệu ô tô vào năm 2023 và nhận thấy, các nhà sản xuất ô tô đã thu thập được cả “tấn” dữ liệu cá nhân của người sử dụng.

Dữ liệu được thu thập không chỉ từ các thao tác lái xe cơ bản mà còn từ các dịch vụ kết nối như: radio vệ tinh, GPS, thiết bị ngoại vi, hệ thống viễn thông, cảm biến và camera. Việc thu thập dữ liệu này bắt đầu khoảng 10 năm trước và phổ biến trong thời gian gần đây. Việc thu thập dữ liệu thường bắt đầu ngay khi khách hàng hoàn tất việc mua xe mới và lái ra khỏi đại lý. Tất cả 25 thương hiệu ô tô mà Mozilla khảo sát đều không qua được các bài kiểm tra về bảo mật thông tin người dùng xe.

Một cuộc điều tra mới đây của tổ chức Consumer Reports đã khiến nhiều người “sốc”, khi phát hiện ra gần như mọi nhà sản xuất ô tô tại Mỹ đều thu thập và chia sẻ dữ liệu hành vi của khách hàng. Khi người dùng mua xe mới và cài đặt các tính năng trên xe, họ thường phải đồng ý với các điều khoản để tiếp tục sử dụng. Đa số chỉ bấm nút "Ok" và thế là bị theo dõi. Theo Consumer Reports, dữ liệu về cách thức và địa điểm khi bạn lái xe là rất riêng tư và nhạy cảm.

Tổ chức bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng mang tên “Choice” (Australia) cũng đã nêu lên những quan ngại về cách các công ty sản xuất xe ô tô thu thập dữ liệu khách hàng. Choice đã liên lạc với 10 thương hiệu xe ô tô bán chạy nhất tại Australia và nghiên cứu chính sách bảo mật của họ. Qua đó đã phát hiện ra 7 trong số các công ty đó đang theo dõi một số dữ liệu của người lái xe và chia sẻ dữ liệu đó với bên thứ ba gồm Hyundai, Kia, Tesla, Toyota, Ford, MG và Mazda.

Các hãng xe mới nổi của Trung Quốc cũng liên tục bị cảnh báo, cho rằng công nghệ tích hợp trong những chiếc xe này có thể được dùng để theo dõi người sử dụng. Tại Úc, chủ một chiếc xe điện BYD cho biết đã phát hiện ra backdoor (cửa sau) giấu kín, cho phép nhà sản xuất ô tô nghe lén các cuộc trò chuyện trên xe.

Một số quốc gia như Anh, Mỹ, Úc… đã đưa ra cảnh báo, ô tô điện Trung Quốc là sản phẩm có rủi ro cao. Trung Quốc đang nổi lên như một cường quốc toàn cầu về xe điện, viễn cảnh hàng triệu ô tô điện từ nước này tràn sang các quốc gia khác, đang làm dấy lên mối lo ngại về quyền riêng tư và an ninh.

Khi các nhà sản xuất đã muốn theo dõi, sẽ không thể có được sự riêng tư trong chính chiếc xe của mình. Đây là vấn đề được nhiều tổ chức bảo vệ người tiêu dùng trên thế giới quan ngại.

Vấn đề không chỉ nằm ở việc thu thập dữ liệu mà còn chia sẻ cho bên thứ ba như các công ty bảo hiểm, công ty tiếp thị, các hãng chuyên thu thập dữ liệu... mà khách hàng không hề biết.

Mozilla Foundation cho biết, 84% công ty ô tô xử lý, chia sẻ hoặc bán dữ liệu thu được từ các chủ xe và những thông tin này được dùng vào những việc không liên quan tới hoạt động của xe hoặc mối quan hệ giữa hãng với chủ xe.

Theo lời khuyên từ các kỹ sư ô tô, khi mua xe mới, việc đầu tiên khách hàng nên làm là tìm hiểu xem xe của mình đang thu thập dữ liệu gì. Hãy đọc kỹ hướng dẫn sử dụng, tài liệu đi kèm. Không nên bấm “OK” với tất cả mọi các đề nghị hiện trên màn hình cảm ứng.

Nên kiểm tra lại phần cài đặt để thu hồi sự đồng ý nếu cần. Một số hãng xe như Ford, BMW, Toyota… cho phép ngừng chia sẻ dữ liệu qua ứng dụng trên màn hình. Khi bán hoặc đổi xe, hãy khôi phục cài đặt gốc để xóa toàn bộ dữ liệu, bao gồm cả kết nối điện thoại thông minh.