Đầu tư công sẽ tăng tốc sớm hơn dự kiến

Động lực tăng trưởng kinh tế chậm lại trong quý 1/2020

Theo Tổng cục Thống kê (TCTK), tăng trưởng GDP trong quý 1/2020 đạt 3,82% so với cùng kỳ, là mức tăng trưởng quý 1 thấp nhất trong 10 năm qua khi tất cả các ngành kinh tế đều bị tác động mạnh bởi dịch COVID-19.

Tăng trưởng GDP quý 1/2020 thấp nhất trong 10 năm, tất cả các ngành kinh tế đều tăng trưởng chậm.

VNDIRECT dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam năm 2020 ở mức 5,0% so với cùng kỳ (so với mức 7,1% của năm 2019), trong đó ngành công nghiệp - xây dựng, dịch vụ và nông nghiệp tăng lần lượt 5,6%, 5,3% và 2% so với cùng kỳ.

Các chuyên gia VNDIRECT nhận thấy tất cả các động lực tăng trưởng kinh tế đều đang chậm lại. Xuất khẩu cũng phải đối mặt với áp lực lớn hơn trong bối cảnh nhu cầu hàng hóa suy giảm trên toàn cầu do dịch bệnh. Trong khi đó, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cũng đã trải qua đợt sụt giảm mạnh trong quý 1/2020 với tổng vốn đăng ký cấp mới chỉ đạt 8,6 tỷ USD (giảm 20,9% so với cùng kỳ). Do đó, chuyên gia VNDIRECT tin rằng đầu tư công sẽ đóng vai trò rất quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong năm 2020.

Chính sách tài khóa vẫn còn nhiều dư địa để đẩy mạnh đầu tư công

Một điều đáng chú ý là số liệu về chi tiêu thực tế cho đầu tư phát triển trong ba năm qua của Tổng cục Thống kê và Bộ Tài chính (BTC) có sự chênh lệch lớn. Số liệu sơ bộ năm 2019 của Tổng cục Thống kê cho thấy chi tiêu đầu tư công giảm khoảng 5,2% so với cùng kỳ và chỉ hoàn thành 57,5% so với kế hoạch cả năm.

Tuy nhiên, nếu tính cả số tiền chưa được giải ngân chuyển nguồn sang năm 2020 theo ước tính của Bộ Tài chính, chi đầu tư phát triển là 443,4 nghìn tỷ đồng, cao hơn 3,3% so với kế hoạch cả năm. Điều này cho thấy tiến độ giải ngân đầu tư công vẫn còn chậm và thâm hụt ngân sách thực tế sẽ thấp hơn so với số liệu ghi nhận.

Thống kê về ngân sách Việt Nam giai đoạn 2017-2019

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cho biết thâm hụt ngân sách thực tế đã giảm từ 3,5% GDP xuống còn 2,7% GDP trong năm 2017 do giải ngân chậm đối với đầu tư công. VNDIRECT ước tính thâm hụt ngân sách ở mức xấp xỉ 2,5% GDP trong năm 2018 -2019, thấp hơn số liệu sơ bộ của Bộ Tài chính.

Thâm hụt ngân sách giảm và tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ đã giúp nợ công của Việt Nam giảm từ 61,3% GDP trong năm 2017 xuống còn 56,1% GDP trong năm 2019. Theo kế hoạch ngân sách năm 2020 -2022, nợ công sẽ giảm xuống còn 52,7% GDP vào năm 2022.

Theo Dự toán Ngân sách năm 2020 được Quốc hội phê duyệt vào tháng 11/2019, chi tiêu cho đầu tư phát triển ước tính đạt 470,6 nghìn tỷ đồng (tăng 6,1% so với cùng kỳ, ~6,9% GDP). Chính phủ sẽ tăng 8,2% chi đầu tư công trong năm 2021 - 2022, cao hơn mục tiêu tăng trưởng 6,1% trong năm 2020. Thâm hụt tài khóa sẽ được phép tăng lên 3,5% GDP trong năm 2021-2022, tăng nhẹ so với mức dự kiến 3,4% GDP trong năm 2020. Trong trường hợp giải ngân hoàn toàn vốn đầu tư công cả năm theo kế hoạch sẽ giúp GDP tăng 0,42% trong năm nay.

Vốn đầu tư công sẽ tập trung giải ngân vào việc cải thiện cơ sở hạ tầng, đặc biệt thông qua các dự án lớn.

Các dự án đầu tư hạ tầng chính trong giai đoạn 2020-2026

Thông điệp của Chính phủ

Chính phủ đang hành động rất quyết liệt để đẩy nhanh giải ngân đầu tư công. Ngày 06/04, Nghị định hướng dẫn Luật Đầu tư công (sửa đổi) đã được ban hành. Tại đây, nhiều quy định về quản lý nguồn vốn, thanh quyết toán và chế tài xử lý đối với các tổ chức, cá nhân liên quan nhằm ngăn chặn sự chậm trễ trong việc giải ngân vốn đầu tư công.

Có thể bạn quan tâm

• 

  [GIẢI PHÁP TOÀN DIỆN ỨNG PHÓ DỊCH COVID-19] Sẽ tiếp tục giải ngân 37-40.000 tỷ đồng vốn đầu tư công

  13:44, 10/04/2020

• 

  Đầu tư công - “lực đẩy” trực tiếp cho nền kinh tế

  14:15, 09/04/2020

• 

  Một loạt dự án giao thông trọng điểm chuyển sang đầu tư công

  02:15, 09/04/2020

• 

  Thúc đẩy đầu tư công để “giữ nhịp” cho nền kinh tế

  15:48, 08/04/2020

• 

  Bí thư Thành uỷ Vương Đình Huệ: “Cứu cánh” cho kinh tế là thúc đẩy đầu tư công

  15:29, 08/04/2020

Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) yêu cầu các địa phương có cao tốc Bắc - Nam đi qua phải tập trung đôn đốc, đẩy nhanh tốc độ và hoàn thành mục tiêu bàn giao mặt bằng trong quý 2/2020. Hiện nay, toàn dự án đã giải phóng mặt bằng được trên 454km trong tổng số 646km, đạt 70,3%. Trong khi đó tại dự án sân bay Long Thành, tỉnh Đồng Nai cũng đã giải phóng 99% diện tích khu tái định cư. Thủ tướng chính phủ đã chỉ đạo tỉnh phải giải ngân toàn bộ 17.000 tỷ đồng vốn đầu tư công trong năm nay, nhằm đưa dự án vào khởi công vào năm 2021.

Giải ngân vốn đầu tư công tăng 16,4% so với cùng kỳ, đạt 59,5 nghìn tỷ đồng trong quý 1/2020, tương đương 13,2% kế hoạch năm (cao hơn mức 11,2% trong quý 1/2019). Đây là dấu hiệu cho thấy giải ngân đầu tư công sẽ sớm hơn và nhanh hơn so với nhận định trước đây của VNDIRECT.

Các dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam sẽ là điểm nhấn

Trước đó, ngày 7/4, Thủ tướng Chính phủ đã chấp thuận chuyển đổi hình thức đầu tư tại 8 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam phía Đông từ Hợp tác công tư (PPP) sang đầu tư công. Thủ tướng giao các Bộ liên quan nhanh chóng hoàn thành các thủ tục trình Quốc hội điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án. Như vậy, toàn bộ 11 dự án thành phần tại cao tốc Bắc Nam, với tổng vốn đầu tư 101,2 nghìn tỷ đồng, sẽ được chuyển sang hình thức đầu tư công.

11 dự án thành phần của cao tốc Bắc-Nam phía Đông và cao tốc Mỹ Thuận-Cần Thơ

Với việc chuyển đổi hình thức đầu tư, Chính phủ muốn đưa các dự án trên khởi công ngay trong quý 3/2020, thay vì quý 1/2021 như Khối Phân tích, VNDIRECT dự báo trước đây.

Tương tự, dự án cao tốc Mỹ Thuận - Cần Thơ cũng sẽ được chuyển đổi sang hình thức đầu tư công và được áp dụng với cơ chế tương tự như các dự án tại cao tốc Bắc-Nam.

Cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận nối với cao tốc Mỹ Thuận - Cần Thơ đang triển khai theo hình thức BOT

VNDIRECT thực hiện ước tính cơ cấu chi phí của các dự án cơ sở hạ tầng tại Việt Nam dựa trên: Dự toán chi phí xây dựng được quy định tại Thông tư 09/2019/TT-BXD (ban hành ngày 26/12/2019) của Bộ Xây dựng và cơ cấu chi phí của các dự án cao tốc đã được thực hiện tại Việt Nam trong giai đoạn 2015-2018.

Với tính toán của VNDIRECT, khoảng 40% vốn đầu tư công sẽ được giải ngân tại 11 dự án thành phần cao tốc Bắc Nam, cao tốc Mỹ Thuận - Cần Thơ và việc xây dựng sẽ cần đến khoảng 8.900 tỷ đồng nhựa đường, 7.600 tỷ đồng thép xây dựng và 3.800 tỷ đồng xi măng.

Bên cạnh đó, chuyên gia VNDIRECT nhận thấy nhu cầu đá xây dựng sẽ nhận cú hích lớn nhất, khi nhu cầu đá của các dự án này tương đương với khoảng 30 - 35% công suất khai thác được cấp phép của các doanh nghiệp khai thác trong khu vực.

Ngoài ra, để hoàn thành 100% các dự án trên, nhóm phân tích ước tính chi phí cho nhựa đường, thép xây dựng và xi măng sẽ cần lần lượt 22.300 tỷ đồng, 19.100 tỷ đồng và 9.500 tỷ đồng.

Minh Ngọc