Thế khó của FED

TRƯƠNG KHẮC TRÀ• 25/06/2022 12:00

Nhiều chuyên gia cho rằng Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) đang bị rơi vào thế khó khi kinh tế Mỹ đang suy giảm mạnh, trong khi lạm phát không ngừng tăng cao.

FED vừa tăng 75 điểm phần trăm lãi suất lên mức 1,5- 1,75% để không chế lạm phát của Mỹ vốn đã và đang có xu hướng tăng cao. Tuy nhiên, động thái này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng suy thoái kinh tế Mỹ.

Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powellp/thừa nhận rằng việc tăng lãi suất 0,75%

Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell thừa nhận rằng việc tăng lãi suất 0,75% "là một mức tăng bất thường".

>> Sức ép tỷ giá khi FED tăng lãi suất

FED có thể làm gì?

FED liên tục tăng lãi suất trong những cuộc họp gần đây nhằm kiềm chế lạm phát của Mỹ vốn đã ở mức 8,6% trong tháng 5/2022- mức cao nhất trong 40 năm qua.

Không chỉ tăng lãi suất, FED còn đẩy mạnh thu hẹp bảng cân đối tài sản, đặc biệt là dần thu hẹp chương trình nới lỏng định lượng (QE) để tiến tới kết thúc chương trình này.

Trên thực tế, lạm phát tại Mỹ liên tục tăng cao chủ yếu do chi phí đẩy khi giá cả các yếu tố đầu vào (giá xăng dầu, lương thực…) liên tục tăng, đặc biệt sau khi Nga phát động cuộc chiến ở Ukraine và Mỹ, phương Tây áp đặt các lệnh trừng phạt trên mọi phương diện đối với Nga. Cuộc chiến và các lệnh trừng phạt này khiến chuỗi cung ứng hàng hóa bị gián đoạn, đẩy giá năng lượng và lương thực thế giới tăng cao. Riêng giá dầu thô Brent đã tăng khoảng 54,1% tính đến 15/6/2022.

Trước thực trạng trên, mục tiêu ưu tiên hàng đầu hiện nay của FED là kiềm chế và đưa lạm phát về mức mục tiêu 2%. Tuy nhiên, mục tiêu này là khó nhằn với FED, bởi FED càng tăng lãi suất, thì càng đẩy kinh tế Mỹ suy thoái nghiêm trọng hơn. Nếu FED không tăng lãi suất, lạm phát sẽ tiếp tục tăng phi mã, làm giảm chi tiêu tiêu dùng, khiến kinh tế Mỹ gặp khó khăn hơn.

Ngay cả Bloomberg Economic cũng nhận định khả năng suy thoái kinh tế Mỹ đang ở mức 75%; còn mục tiêu của FED đưa lạm phát về mức 2% là phi thực tế.

>> Fed tăng lãi suất "giật mình", Phó Thống đốc NHNN nói gì về lạm phát và tỷ giá?

Vấn đề không ở lãi suất!

Cuộc chiến Nga- Ukraine đẩy giá dầu thô và lương thực liên tục lập đỉnh cao. Không phải USD, mà dầu mỏ, lương thực mới là thành phần quan trọng nhất hiện nay trong rổ hàng hóa tính chỉ số giá tiêu dùng (CPI).

Lần đầu tiên trong lịch sử, giá xăng ở Mỹ đến mức 5USD/gallon, tương đương trên 30.360đ/lít; giá một chiếc pizza ở New York cũng lần đầu tiên trong lịch sử cao hơn giá 1 vé đi tàu điện ngầm. Tất cả cộng hưởng lại khiến người Mỹ móc hầu bao nhiều hơn trông thấy.

Giá lương thực ở Mỹ tăng trên 10% kể từ tháng 3/2022 do 25% sản lượng ngũ cốc toàn cầu bị kẹt ở Ukraine và Nga. Trong khi đó, xuất khẩu từ Trung Quốc sang Mỹ chưa phục hồi kể từ chiến tranh thương mại bùng nổ.

Tổng thống Joe Biden vẫn kiên quyết cứng rắn với Nga, tích cực ủng hộ Ukraine duy trì cuộc chiến với Nga, và thúc giục Liên minh Châu Âu (EU) tiến tới cẩm hẳn nhập khẩu dầu khí từ Nga. Đây mới là nguyên nhân sâu xa dẫn đến suy thoái kèm lạm phát (hay còn gọi là lạm phát đình đốn) không chỉ tại Mỹ, mà nhiều quốc gia khác.

Rõ ràng, FED đầy quyền lực trong lĩnh vực tài chính- tiền tệ, song chỉ mỗi công cụ tài chính- tiền tệ sẽ là không đủ để giải quyết các mâu thuẫn, bất đồng về địa chính trị, địa kinh tế vốn đang ngày càng phức tạp và lan rộng, bởi các nước lớn có thể bất chấp lợi ích trước mắt để đạt lợi thế dài hạn trong cuộc cạnh tranh chiến lược đang hết sức mạnh mẽ.