Nga- Trung Quốc xích lại gần nhau để thúc đẩy trật tự thế giới mới

CẨM ANH• 20/09/2022 05:00

Nga - Trung tiếp tục tăng cường siết chặt hợp tác khi nhất trí tập trận chung, hướng tới một mối quan hệ vững mạnh trên nhiều khía cạnh trong tương lai.

>>Nga thất thế tại Ukraine và bài toán ngoại giao với Trung Quốc

Chủ tịch Tập (trái) và Tổng thống Putin bên lề hội nghị thượng đỉnh SCO tại Uzbekistan hôm 15/9. Ảnh: AFP

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận BÌnh và Tổng thống Nga Putin bên lề Hội nghị thượng đỉnh SCO tại Uzbekistan hôm 15/9. Ảnh: AFP

Trong chuyến thăm Trung Quốc mới đây, Thư ký Hội đồng An ninh Nga Nikolai Patrushev cho biết Moscow và Bắc Kinh thống nhất tăng hợp tác quân sự, trong đó có tập trận chung.

"Hai bên nhất trí tăng cường hợp tác quân sự, tập trung vào hoạt động tập trận và tuần tra chung, cũng như tăng cường liên lạc giữa bộ tổng tham mưu hai nước", ông Nikolai Patrushev cho biết sau cuộc gặp ông Dương Khiết Trì, nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc tại thành phố Nam Bình, tỉnh Phúc Kiến.

Theo Hội đồng An ninh Nga, cuộc họp của ông Patrushev và ông Dương Khiết Trì cũng đề cập đến các vấn đề khu vực và quốc tế bao gồm tình hình ở Ukraine, Đài Loan, Afghanistan và bán đảo Triều Tiên. Cả hai bên cũng đã đồng ý duy trì hợp tác quân sự-kỹ thuật ở mức độ cao.

Bên cạnh đó, cuộc họp giữa quan chức Nga và Trung Quốc nhằm thảo luận cách hiện thực hóa các thỏa thuận mà Tổng thống Vladimir Putin và Chủ tịch Tập Cận Bình đã đạt được. Ông Patrushev cũng mong muốn làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác chiến lược với Trung Quốc, mở rộng hợp tác quốc phòng và tăng cường phối hợp giữa Moscow và Bắc Kinh trong các vấn đề địa chính trị lớn.

Ông Patrusev cũng khẳng định, việc phát triển quan hệ đối tác chiến lược với Trung Quốc là ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của Nga. "Quan hệ Trung - Nga sẽ không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài”, ông Patrusev nhấn mạnh.

Có thể thấy, Nga và Trung Quốc gần đây xích lại gần nhau hơn trong bối cảnh mỗi nước đều đang phải chịu sức ép nhất định từ phương Tây. Đặc biệt, sau cuộc gặp bên lề của Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại thành phố Samarkand của Uzbekistan, mối quan hệ đối tác Nga - Trung được kỳ vọng sẽ ngày càng càng trở nên thắt chặt hơn.

Theo ông Pan Dawei, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Nga và Trung Á tại Học viện Khoa học Xã hội Thượng Hải, Trung Quốc dự kiến sẽ thúc đẩy Nga đảm nhận vai trò lớn hơn trong các tổ chức Á-Âu đa phương, khi các quốc gia thành viên SCO trong Tuyên bố Samarkand của họ kêu gọi cần gia tăng hơn nữa tầm ảnh hưởng toàn cầu của khối.

"Mối quan hệ hiện nay giữa Nga và Trung Quốc đang có tiềm năng phát triển thành một liên minh để tìm cách thúc đẩy một trật tự thế giới mới. Trong cuộc gặp tại Uzbekistan, các nhà lãnh đạo của Nga và Trung Quốc đã cam kết ủng hộ lẫn nhau và hợp tác sâu hơn về các vấn đề cốt lõi. Tổng thống Putin nói rằng ông hiểu "những câu hỏi và mối quan tâm" của Trung Quốc đối với Ukraine", chuyên gia này cho biết.

>>Dự luật Mỹ và thế khó của Trung Quốc ở Đài Loan

Thư ký Hội đồng An ninh Nga Nikolai Patrushev (phải) và Ủy viên Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc Dương Khiết Trì tại buổi Tham vấn An ninh chiến lược Nga - Trung ngày 19-9 - Ảnh: IZVESTIA

Thư ký Hội đồng An ninh Nga Nikolai Patrushev (phải) và Ủy viên Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc Dương Khiết Trì. Nguồn: IZVESTIA

Tuy nhiên, ông Dawei cũng chỉ ra, ông Tập Cận Binh đã không đề cập đến chiến sự Nga- Ukraine trong bài phát biểu của mình tại Hội nghị thượng đỉnh SCO, theo một bài báo của Trung Quốc. Cho đến nay, Bắc Kinh đã kiềm chế không lên án hành động quân sự của Nga đối với Ukraine. Hai nước có mức độ tin cậy rất cao trong quan hệ đối tác chiến lược của họ, điều này sẽ không dễ dàng bị thay đổi bởi một số vấn đề.

Ông Tập tuyên bố Trung Quốc sẵn sàng hợp tác với Nga để "thể hiện trách nhiệm của một cường quốc, đóng vai trò dẫn dắt nhằm đưa nguồn năng lượng tích cực và ổn định vào một thế giới đang chao đảo vì biến động xã hội. Điều này cho thấy, một khi sức ép từ phương Tây liên quan đến vấn đề Ukraine và Đài Loan gia tăng, quan hệ trên mọi mặt giữa Nga và Trung Quốc sẽ càng được thúc đẩy.

Trung Quốc hiểu rằng hầu như không có cách nào để quay lại quan hệ mang tính xây dựng với Mỹ, khi Washington vẫn xem Bắc Kinh là mối đe dọa. Trong bối cảnh đó, tăng cường quan hệ với Nga để thiết lập lại trật tự thế giới mới có thể là một lựa chọn khả thi.

Mặc dù vậy, ông Tập nhiều khả năng sẽ không thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ hơn về mặt quân sự hay chính trị cho Nga, bởi làm vậy có thể khiến Trung Quốc hứng chịu đòn trừng phạt từ phương Tây, làm phức tạp thêm những thách thức lớn mà Bắc Kinh đang đối mặt, trong đó có nền kinh tế tăng trưởng chậm chạp và tình hình COVID-19 diễn biến phức tạp.

Trên thực tế, giới quan sát cho biết, Nga - Trung nhiều khả năng vẫn duy trì quan hệ đối tác chiến lược để tối đa hóa các lựa chọn và phục vụ tốt hơn cho các lợi ích quốc gia đặc biệt. Trung Quốc khó có thể tham gia vào một liên minh kiểu NATO, trong đó “một cuộc tấn công vào một thành viên trong khối là một cuộc tấn công vào tất cả”.