Nga rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc- "thảm họa" với các nước nghèo

CẨM ANH• 01/11/2022 04:00

Sau khi Nga rút lui khỏi thỏa thuận ngũ cốc, giá lúa mì và ngô trên các thị trường toàn cầu đã nhanh chóng gia tăng. Điều này có nguy cơ đầy nhiều quốc gia rơi vào nạn đói.

>>Nga "phá vỡ" thỏa thuận ngũ cốc, giá lúa mì sẽ tăng vọt

Nga đình chỉ thỏa thuận ngũ công với Ukraine. Ảnh: Reuters

Nga rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc, khiến giá ngũ cốc tăng vọt

Giá lúa mì, ngô và đậu tương tăng mạnh trong phiên giao dịch ngày 31/10 trên sàn Chicago Board of Trade (CBOT) ở Mỹ. Theo nguồn tin từ Reuters, giá lúa mì có lúc tăng gần 6%, lên mức 8,93 USD/giạ, trong khi giá ngô tăng 2,2%.

Ủy ban Cứu trợ Quốc tế (IRC), một tổ chức viện trợ nhân đạo, cho biết hậu quả của việc Nga rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc có thể là "thảm họa" đối với các nước nghèo, thậm chí nhiều nước đang phải trải qua nạn đói trong nhiều tháng.

Theo công ty dữ liệu nông nghiệp Gro Intelligence, Ukraine và Nga cùng chiếm gần một phần ba lượng xuất khẩu lúa mì toàn cầu. Hai quốc gia này cũng nằm trong số ba nhà xuất khẩu lúa mạch, ngô, dầu hạt cải và dầu hướng dương hàng đầu thế giới.

Sau khi chiến sự Nga- Ukraine nổ ra, giá nhiều mặt hàng lương thực đã tăng nhanh chóng và đạt mức cao kỷ lục vào tháng 3/2022. Tuy nhiên, ngay sau đó, thỏa thuận ngũ cốc do Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hợp Quốc làm trung gian được ký kết, chỉ số giá lương thực toàn cầu của Tổ chức Nông lương Liên Hợp Quốc đã giảm mạnh kể từ tháng 7.

Chính vì vậy, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres cho biết việc gia hạn thỏa thuận giữa Nga và Ukraine là rất quan trọng để ngăn chặn nguy cơ tái khủng hoảng lương thực trong tương lai gần.

>>Nguy cơ "bùng nổ" cuộc khủng hoảng lương thực mới

tàu lấy ngũ cốc từ Ukraine để xuất khẩu sang Ethiopia hồi tháng 8 - Ảnh: Getty/FT.

Tàu lấy ngũ cốc từ Ukraine để xuất khẩu sang Ethiopia vào tháng 8 - Ảnh: Getty Images

Liên Hợp Quốc ước tính rằng việc giảm giá lương thực thiết yếu do thỏa thuận đã gián tiếp ngăn khoảng 100 triệu người rơi vào cảnh nghèo cùng cực. Số liệu từ tổ chức liên chính phủ cho thấy, xuất khẩu ngũ cốc và các sản phẩm thực phẩm khác theo thỏa thuận này đã vượt 9 triệu tấn.

Tuy nhiên, ông Warren Patterson, Giám đốc chiến lược hàng hóa tại ngân hàng ING của Hà Lan, cho biết trong một thông báo mới, 2,65 triệu tấn ngũ cốc của Ukraine vẫn đang chờ xuất khẩu và hiện chưa rõ điều gì sẽ xảy ra với những hàng hóa này.

Theo Giám đốc phụ trách khu vực Đông Phi của IRC Shashwat Saraf, bất kỳ vụ đình chỉ xuất khẩu ngũ cốc nào cũng sẽ ảnh hưởng nặng nề nhất đến những nước “đã trên bờ vực chết đói”. “Giống như Yemen, khu vực Đông Phi phụ thuộc vào Nga và Ukraine để nhập khẩu phần lớn lúa mì. Do đó, sự gián đoạn trong xuất khẩu ngũ cốc có thể đẩy Somalia vào nạn đói do họ không có khả năng chi trả cho những hóa đơn tăng cao", chuyên gia này chia sẻ.

IRC dự đoán khoảng 345 triệu người được dự đoán sẽ gặp phải tình trạng mất an ninh lương thực nghiêm trọng trong năm nay.

Trước mắt, Liên Hợp Quốc ra tuyên bố cho biết họ đã nhất trí với Thổ Nhĩ Kỳ và Ukraine về kế hoạch di chuyển cho 16 tàu chở ngũ cốc Ukraine qua Biển Đen vào ngày 31/10, gồm 12 tàu đi và 4 tàu đến.

Các bên cũng đồng ý kiểm tra 40 tàu đi trong ngày 31/10 và nhấn mạnh rằng "các bên tham gia phối hợp với quân đội cùng các cơ quan liên quan nhằm đảm bảo tàu thương mại qua lại an toàn trên Biển Đen theo thỏa thuận".

Tuy nhiên, về lâu dài, Giáo sư Thổ Nhĩ Kỳ Mesut Hakky Jashin cho rằng, Liên Hợp Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ cần nỗ lực rất nhiều trong những ngày tới để cứu vãn thỏa thuận ngũ cốc vốn đang trên bờ vực thất bại.

“Nga có quyền bảo vệ lợi ích của mình. Quốc gia này đã nhiều lần lên tiếng cần dỡ bỏ hạn chế cho xuất khẩu nông sản và phân bón của Nga để khôi phục lại chuỗi cung ứng bị phá hủy. Tiếng nói của Nga nên được lắng nghe và thực thi một cách nghiêm túc", ông Mesut Hakky Jashin nhấn mạnh và lưu ý rằng Liên Hợp Quốc cần nỗ lực giải quyết vấn đề xuất khẩu nông sản và phân bón từ Nga sang các nước nghèo.

Theo Tổng giám đốc Hội đồng Nga về các vấn đề quốc tế Andrey Kortunov, thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc có thể được nối lại, nếu Nga nhận được sự đảm bảo rằng, các cuộc tấn công đã gây ra cho Hạm đội Biển Đen sẽ không lặp lại trong tương lai.