Vì sao Wagner nổi loạn không có lợi cho Mỹ?

TRƯỜNG ĐẶNG• 02/07/2023 04:00

Cuộc binh biến ngắn ngủi của Tập đoàn Wagner dường như đã làm suy yếu vị thế của ông Putin, nhưng đó cũng không phải là một chiến thắng cho Washington.

Chính quyền Mỹ lo lắng nhiều hơn là vui mừng trước vụ binh biến Wagner?

Chính quyền Mỹ lo lắng nhiều hơn là vui mừng trước vụ binh biến Wagner

Là nhà lãnh đạo phe đồng minh ủng hộ Ukraine, Hoa Kỳ dường như phản ứng rất thận trọng với cuộc nổi dậy của tập đoàn Wagner. Nhiều chuyên gia cho rằng động thái này trái với dự đoán của nhiều chuyên gia quốc tế cho thấy Washington không thực sự hưởng lợi từ vụ việc trên với một số lý do.

>>Quan hệ Nga - Trung sẽ ra sao sau vụ binh biến Wagner?

Thứ nhất, chiến sự Nga- Ukraine sẽ có nguy cơ ngày càng dai dẳng và khó đoán. Theo các chuyên gia, rối loạn nội bộ không khiến cho chính quyền ông Putin sớm từ bỏ chiến tranh ở Ukraine. Thay vào đó, để củng cố lại vị thế chính trị của mình, Tổng thống Nga sẽ càng kiên quyết theo đuổi các mục tiêu đến cùng.

Với Nga, một chiến thắng trước Ukraine giờ đây là “quân bài” cuối cùng để giữ vững lòng tin chính trị trong nước, khi cuộc binh biến đã phơi bày những rạn nứt bên trong chính quyền.

Với Mỹ, chiến sự Nga – Ukraine kéo dài có thể đem lại lợi ích cho các tập đoàn sản xuất quốc phòng, nhưng về dài hạn lại gây ra bất ổn. Đó là việc Washington phải chia sẻ các nguồn lực và sự tập trung cho Đông Âu trong lúc cạnh tranh địa chính trị với Trung Quốc mới là ưu tiên dài hạn hàng đầu.

Thực tế hiện nay cho thấy thế "tiến thoái lưỡng nan" của giới chức Hoa Kỳ. Bắc Kinh đã tận dụng sự chững lại của Mỹ để gây dựng ảnh hưởng ở các khu vực như châu Phi, châu Á, Trung Đông và Mỹ Latinh. Trong khi Mỹ với ngân sách ngày càng hạn hẹp lại đang “mắc kẹt” trong cuộc chiến tranh không hồi kết ở châu Âu.

Rạn nứt nội bộ

Rạn nứt nội bộ Nga mang tới nhiều nguy cơ hơn cho Hoa Kỳ

Thứ hai, kể cả khi đảng của ông Putin có thể không còn là đảng cầm quyền trong tương lai, thì những nhà lãnh đạo tương lai của Nga còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ hơn.

Quan điểm của bà Emma Ashford, chuyên gia về đối ngoại của Trung tâm Stimson là một ví dụ. Bà cho rằng trong giới tinh hoa Nga hiện nay, những người theo chủ nghĩa dân tộc cực hữu đang thắng thế. Do đó, kể cả khi vụ binh biến có dẫn đến sự thay thế chính phủ ông Putin sau này, thì những thế hệ lãnh đạo kế tiếp sẽ càng quyết liệt hơn và nguy cơ leo thang chiến tranh còn cao hơn nữa.

Theo các chuyên gia, trái với suy nghĩ của nhiều người, ông Putin là một lãnh đạo không quá cực đoan. Ít nhất là Tổng thống Nga đã từng có quan hệ hợp tác tương đối với Mỹ (đặc biệt dưới thời ông Donald Trump) và châu Âu trước khi chiến sự Nga- Ukraine xảy ra.

Một Hoa Kỳ bị phân tâm có thể khiến Trung Quốc hưởng lợi

Thứ ba, một nước Nga suy yếu sẽ khiến vị thế của Trung Quốc trở nên mạnh mẽ hơn. Chủ tịch Tập Cận Bình có thể thất vọng với rạn nứt nội bộ của Nga - một trụ cột trong liên minh chống phương Tây của Bắc Kinh. Nhưng chính quyền Trung Quốc cũng không có lựa chọn nào khác ngoài việc tiếp tục ủng hộ Moscow các nguồn lực cần thiết để tiếp tục duy trì trục quan hệ cốt lõi này.

Điều này có nhiều ý nghĩa, nhưng về mặt chiến lược nó sẽ khiến Nga lệ thuộc Bắc Kinh nhiều hơn. Và Trung Quốc có thể sẽ đạt một bước tiến lớn trong xây dựng trật tự của riêng mình với Nga là một bên ủng hộ.

>>"Lộ diện" lý do kinh tế Trung Quốc chưa thể phục hồi

Thời gian qua, các quốc gia mới nổi như Ấn Độ hay Brazil đã bắt đầu lo ngại về quyền lực Trung Quốc quá mạnh trong các tổ chức như BRICS, khi Bắc Kinh ngỏ ý muốn kết nạp thêm các thành viên thân cận. Với các chính phủ theo đuổi đường lối “không liên kết” như New Delhi hay Brasilia, xu hướng này có nguy cơ dẫn tới một hệ thống liên minh chống phương Tây mà họ không mong muốn.

Do đó, có thể hiểu tại sao vụ binh biến của Wagner có thể gây lo ngại nhiều hơn là vui mừng cho chính quyền ông Joe Biden. Cục diện chiến sự Nga- Ukraine càng trở nên khó đoán, suy giảm sức mạnh và độc lập chính trị của Moscow trong bối cảnh Trung Quốc đang trỗi dậy sẽ chỉ càng khiến Mỹ thêm đau đầu tìm cách đối phó.