"Giải mã" sức chống chịu của kinh tế Nga

TRƯƠNG KHẮC TRÀ• 20/09/2023 04:30

Xuất khẩu năng lượng và "hành lang bí mật" là hai bệ đỡ giúp kinh tế Nga trụ vững trước hàng loạt gói cấm vận của phương Tây.

Hành lang bí mật xuyên qua Trung Á đến Nga

>>Chiến sự Nga - Ukraine: Ai đã "giải cứu" kinh tế Nga?

Ngày 18/9, Tổng thống Nga Putin tuyên bố: “Giai đoạn phục hồi kinh tế Nga đã hoàn thành, chúng ta đã trụ vững trước áp lực bên ngoài, với những lệnh cấm vận không ngừng nghỉ từ giới lãnh đạo phương Tây”.

Các định chế tài chính lớn như Ngân hàng Thế giới, Qũy tiền tệ Quốc tế từng dự báo GDP Nga sẽ suy giảm trong năm 2023, nhưng trong báo cáo mới đây các tổ chức này đã nâng dự báo tăng trưởng nền kinh tế này. Theo đó, kinh tế Nga dự báo sẽ tăng trưởng 1,2% và có thể đạt mức 2,5-2,8% vào cuối năm 2023.

Thủ tướng Nga Mikhail Mishustin tuần trước cho biết doanh thu từ dầu khí đã phục hồi, bất chấp nỗ lực của phương Tây nhằm hạn chế nhà sản xuất tài nguyên thiên nhiên lớn nhất thế giới bằng các biện pháp trừng phạt. Ông cũng chỉ ra sự tăng trưởng mạnh mẽ trong các lĩnh vực luyện kim, thực phẩm, quần áo, nhựa và cao su.

Ông Maxim Oreshkin, trợ lý kinh tế thân cận với ông Putin ca ngợi Ngân hàng Trung ương Nga rằng, ngân hàng này đã phản ứng “chính xác” và “kịp thời” trước sự sụt giảm của đồng Rúp và tác động của nó đối với lạm phát.

Nhưng thứ mà người ta dễ bị thuyết phục nhất là nguồn thu từ xuất khẩu dầu mỏ và khí đốt. Theo Viện các vấn đề an ninh và quốc tế có trụ sở tại Berlin, nửa đầu năm 2023 Nga thu về 200 tỷ USD nhờ công nghiệp năng lượng. Ngay cả khi phương Tây gia tăng cấm vận thì Moscow vẫn bỏ túi ít nhất 400 tỷ USD/năm.

Thực tế con số này có thể cao hơn do hoạt động buôn bán năng lượng giữa Nga và Trung Quốc, Ấn Độ không được công bố đầy đủ kể từ khi phương Tây áp lệnh cấm vận đối Nga.

Châu Âu đã hoàn thành lấp đầy 90% kho dự trữ khí đốt trước 1 tháng so với kế hoạch. Trong khi châu lục này nói không với năng lượng Nga, vậy đâu là nguồn cung? Theo nhiều nguồn tin xác tín, khí đốt trên sàn giao dịch phần lớn có nguồn gốc từ Nga - nó đã được phân phối theo cách khác để lách qua lệnh cấm vận của Mỹ và phương Tây.

Khí đốt Nga có thể trung chuyển đến Thổ Nhĩ Kỳ, Hungary rồi đi vào châu Âu; thậm chí Trung Quốc sau khi mua dầu mỏ Nga với giá đã chiết khấu rất cao - đang trở thành nhà cung cấp năng lượng cho “lục địa già”.

>>Kinh tế Nga dần rơi vào “thị trường xám”!

Cảng Vladivostk vẫn hoạt động nhộn nhịp

Sở dĩ các ngành công nghiệp quốc nội Nga có thể hoạt động bình thường là nhờ các “cửa ngõ” ở Trung Á và nhóm các quốc gia được Điện Kremlin liệt vào danh sách các quốc gia “thân thiện”.

Trong một bài báo đăng trên tờ Asian Times ngày 31/7, ông Robert Cutler, thành viên tại Cục Các vấn đề toàn cầu (GAC) thuộc Chính phủ Canada, cho biết: “Một hành lang bí mật đã được thiết lập, đi qua Kyrgyzstan và Uzbekistan, Turkmenistan và cuối cùng băng qua Biển Caspi trước khi đến Nga”.

Ngành công nghiệp Nga vẫn phụ thuộc vào công nghệ phương Tây. Nhưng bất chấp các lệnh trừng phạt, nước này vẫn có thể mua được nhiều linh kiện quan trọng cần thiết để sản xuất vũ khí, bằng cách nhập khẩu qua bên thứ ba. Và theo nhiều chuyên gia, nếu chiến sự Nga - Ukraine càng kéo dài thì tình trạng này sẽ còn tiếp diễn, buộc Mỹ và phương Tây phải tìm cách đối phó.

Ví dụ, tuy không còn nhà sản xuất xe hơi nào của phương Tây và Nhật Bản hay Hàn Quốc hoạt động ở Nga, nhưng Trung Quốc đã kịp thời thay thế. Trong nửa đầu năm 2023, giá trị xuất khẩu ô tô thành phẩm của Trung Quốc sang Nga tăng 543% so với cùng kỳ năm 2022, lên 4,6 tỷ USD. Tính theo đơn vị, xuất khẩu của Trung Quốc tăng gần gấp 5 lần, đạt 325.800 chiếc.