Độc quyền bằng cách “mua hết đối thủ”

QUÂN BẢO• 14/12/2020 05:08

Vụ kiện Facebook độc quyền rộ lên tuần qua vẫn không làm Ủy ban Thương mại Mỹ đủ bận rộn, họ tiếp tục kiện P&G độc quyền… dao cạo.

Tháng Một năm nay, thương hiệu P&G ra thông báo mua lại startup dao cạo phụ nữ Billie với con số chưa được tiết lộ. Thế nhưng thương vụ này có nguy cơ thất bại khi Thứ Ba vừa qua, Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) vừa đệ đơn khiếu nại hành chính và ủy quyền vụ kiện liên bang nhằm ngăn chặn P&G mua lại Billie.

Trước đó, FTC cũng đã từ chối Edgewell mua lại công ty dao cạo Harry’s với giá 1.37 tỷ USD, tuy nhiên lại đồng ý Unilever mua lại startup dao cạo Dollar Shave Club với giá 1 tỷ USD.

Cơ sở lý luận của FTC cho việc đệ đơn khiếu nại là để duy trì tính cạnh tranh của thị trường. Trong thời gian qua, Billie đã dần trở thành một cái tên có sức ảnh hưởng và có khả năng đối đầu trực tiếp với P&G trong lĩnh vực dao cạo râu. Nếu P&G mua lại Billie, thì tính đối đầu này sẽ biến mất.

Ian Conner, Giám đốc Cục Cạnh tranh FTC, cho biết: “Billie đang dần thách thức vị trí dẫn đầu của P&G bằng cách đánh vào phân khúc những khách hàng mới, có ý thức về giá cả và xây dựng một thương hiệu sáng tạo. Khi doanh số tăng lên, Billie có thể mở rộng các chuỗi cửa hàng trực tiếp, tạo nên mối đe dọa thực sự đến thị phần của P&G. Nếu P&G mua lại Billie, thì khách hàng có thể tiếp tục phải mua các sản phẩm với giá cả cao hơn.”

Một điều khá khó hiểu là dao cạo dành cho phụ nữ của P&G luôn đắt hơn dao cạo tương tự dành cho nam giới. Theo một báo cáo năm 2015 của Sở Tiêu dùng thành New York, các sản phẩm cho phụ nữ có giá cao hơn 43% so với các sản phẩm cho nam giới (dù cùng một mục đích sử dụng).

Trong tình hình đó, startup Billie nổi lên khi họ đưa ra những lời chào hàng đánh đúng vào thực trạng này: “Thay mặt các công ty dao cạo, chúng tôi xin lỗi vì đã khiến bạn phải chi quá nhiều tiền cho sản phẩm dao cạo phụ nữ. Đã đến lúc bạn nhận về lại số tiền của mình”.

Cách tiếp cận này của Billie đã thu hút hàng triệu USD vốn đầu tư mạo hiểm từ nhiều tên tuổi máu mặt, bao gồm cả Goldman Sachs và P&G.

Tuy nhiên với P&G, việc mua lại Billie không chỉ là để giảm bớt một đối thủ cạnh tranh, mà còn nhắm đến dữ liệu khách hàng dồi dào mà startup này đang sở hữu do những mối quan hệ trực tiếp với khách hàng. Đại diện P&G cho biết họ rất thất vọng với quyết định của FTC và sẽ không đưa ra thêm bất kỳ phát ngôn nào. Về phía mình, Billie cũng không đưa ra phản hồi.

Trong những thương vụ thu mua kiểu này, công ty lớn nhắm đến doanh số trực tiếp và dữ liệu khách hàng của công ty nhỏ. Ngược lại, công ty nhỏ, với tài nguyên và nền tảng yếu hơn, lại cần các công ty để mở rộng quy mô.

Tuy nhiên nếu các thương vụ như vậy diễn ra thường xuyên, thì sự cạnh tranh thị trường có lợi cho khách hàng lại sẽ giảm dần và mất đi.

Facebook chính là một trường hợp tiêu biểu. Khi Instagram nổi lên, Facbook mua luôn Instagram. Whatsapp lớn mạnh, Facebook mua nốt Whatsapp. Nếu Grab và Gojek sáp nhập, thì cũng sẽ là một trường hợp đáng lưu ý.