Cuba và khát vọng một hình mẫu lý tưởng (Bài 1)

TRƯƠNG KHẮC TRÀ• 23/09/2021 06:00

Định mệnh với đất nước Cuba là tọa lạc bên cạnh một đất nước khổng lồ, chưa bao giờ từ bỏ tham vọng gây ảnh hưởng bên ngoài lãnh thổ.

Biểu tình chống chính quyền ở thủ đô Havana hồi đầu năm 2021

Người Việt được biết rất nhiều đến đất nước và con người Cuba tươi đẹp, về các vị lãnh tụ hết lòng vì bạn hữu. Đặc biệt là cách mạng giải phóng dân tộc thành công năm 1959 mở ra thời kỳ độc lập. Có thể nói rằng, độc lập ở Cuba hiện nay rất khác với phần còn lại.

Định mệnh với dân tộc Cuba là tọa lạc bên cạnh một đất nước khổng lồ, chưa bao giờ từ bỏ mục tiêu và tham vọng gây ảnh hưởng bên ngoài lãnh thổ; duyên nợ đã đưa chủ nghĩa Marx đến hòn đảo này, như một mối xung khắc, đe dọa đến “đại bản doanh” của chủ nghĩa tư bản - trong con mắt của người Mỹ.

Cuba là hòn đảo lọt thỏm giữa biển Caribe - vùng biển mà Mỹ đã tuyên bố “bá chủ”, là “sân sau” cực kỳ quan trọng trong bàn cờ chiến lược của Washington. Có thể nói Cuba là một khác biệt duy nhất ở Tây bán cầu.

Cuba chính là “nạn nhân” rõ rệt nhất của cái gọi là “ngăn chặn làn sóng chủ nghĩa xã hội” đừng làn tràn ở bên kia thế giới, thậm chí ngay chính tại nước Mỹ. Vì vậy, từ khi giành độc lập đến nay, Cuba chưa một ngày thoát khỏi vòng vây của Washington.

Dĩ nhiên, người Mỹ không hề muốn có một quốc gia xã hội chủ nghĩa trở nên hùng mạnh ngay sát bên cạnh mình. Đấy chính là lý do sâu xa để Mỹ không muốn cho Cuba thoải mái phát triển. Lệnh cấm vận rất khó để dỡ bỏ.

Năm 2016, Tổng thống B. Obama thăm chính thức Cuba, khi đó những tưởng lệnh cấm vận nhằm vào đảo quốc này sẽ được dỡ bỏ sớm. Ông phát biểu rất đa nghĩa, rằng: “Vận mệnh của Cuba sẽ không được quyết định bởi Mỹ hay bất kỳ quốc gia nào khác... tương lai của Cuba sẽ do người Cuba chứ không phải ai khác quyết định”.

Nhưng sau đó không lâu Obama rời Nhà trắng, mọi thứ rơi vào thinh không. Người kế nhiệm D. Trump tiếp tục làm sống lại thái độ không mấy thiện cảm về Havana!

Mới đây, Đại hội đồng Liên Hợp Quốc bỏ phiếu biểu quyết kêu gọi bãi bỏ cấm vận nhằm vào chính quyền ông Raul, nhưng một lần nữa đương kim Tổng thống Joe Biden lại tiếp tục bỏ phiếu chống đối đề nghị này.

Cuba đang rục rịch đổi mới

Hơn nửa thế kỷ bị kìm kẹp, Havana chịu rất nhiều thiệt thòi, suy thoái kinh tế, khủng hoảng nội bộ, bị cách ly với các tiến bộ của nhân loại. Những gì chúng ta thấy ngày nay là một Cuba cũ kỹ, lạc hậu.

Nhưng cũng phải thấy rằng, con người Cuba quả cảm lạ thường, sau khi giành độc lập họ tiếp tục chiến đấu trên mặt trận chính trị, tư tưởng ý thưc hệ, văn hóa với Mỹ.

Họ kiên quyết không từ bỏ con đường đã chọn, mặc dù phải nuôi dưỡng nó trong điều kiện vô cùng khó khăn. Họ không “biến dạng” như Triều Tiên, Venezuela hay các nước Trung Đông, Bắc Phi dưới sức ép của Mỹ.

Trong bí bách Cuba vẫn cho thấy tinh thần quốc tế sáng ngời, là biểu tượng yêu hòa bình chân chính đặc sắc nhất hiện nay. Bảo tồn và phát huy tính ưu việt của lý tưởng xã hội chủ nghĩa.

Có thể nhìn thấy ở đất nước Cuba những kết quả của tinh thần tự lực, tự cường, vượt khó - dù không được tròn trịa. Giáo dục, Y tế miễn phí, công bằng, phi lợi nhuận được nói đến rất nhiều ở xứ sở được xem là văn minh, phát triển. Song hòn đảo trên biển Caribe đã hiện thực hóa lâu rồi.

Phúc lợi giáo dục được ghi trong Hiến pháp. Nạn mù chữ được giải quyết từ năm 1961. Đồng phục học sinh được cấp miễn phí. Giáo dục hoàn toàn do nhà nước chi trả từ lớp 1 đến đại học.

Người dân khám, chữa bệnh không mất tiền, 95% thuốc trị bệnh do trong nước sản xuất. Tuổi thọ trung bình của người dân Cuba là 80, thuộc vào loại cao nhất thế giới.

Đổi mới ở Cuba hiện nay là một bài toán, vì bản chất của đổi mới ở đất nước này là bắt tay hợp tác, hòa vào dòng chảy chung nhưng phải giữ gìn chế độ chính trị, không “đổi màu”.

Đổi mới là tất yếu, và trong đó một số cái cũ, đang ngự trị sẽ biến mất. Đảng cộng sản Cuba biết rõ điều này, nhưng liệu rằng, người Mỹ không đặt thêm “điều kiện” để tháo vòng vây?

Còn tiếp…