Tiềm năng vaccine phòng COVID-19 của Cuba

Theo thông báo trên trang Twitter của tập đoàn công nghệ sinh học và dược phẩm BioCubaFarma, Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật Di truyền và Công nghệ Sinh học Cuba (CIGB) Marta Ayala cho biết, đây cũng là loại vaccine đầu tiên tự sản xuất được cấp phép sử dụng trong trường hợp khẩn cấp tại Mỹ Latinh.

Trước đó, vaccine Abdala đã được thông báo đạt hiệu quả 92,28% trong phòng ngừa truyền nhiễm Covid-19 có triệu chứng. Bà Ayala cho biết thêm, số người tình nguyện tham gia thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 của loại vaccine này ở Cuba là 300.000 người.

Bên cạnh đó, ứng viên vaccine ngừa Covid-19 Mambisa của Cuba cũng đã được đưa vào danh sách toàn cầu các loại thuốc miễn dịch qua đường mũi tiến tới giai đoạn thử nghiệm lâm sàng. Mambisa là 1 trong 5 ứng viên vaccine, trong tổng số hơn 300 loại đăng ký trên thế giới, sử dụng qua đường mũi. Đây cũng là 1 trong 5 ứng viên vaccine ngừa Covid-19 mà Cuba phát triển, tính cả Abdala, và là ứng viên duy nhất sử dụng qua đường nhỏ mũi với một liều duy nhất.

Cuba lựa chọn con đường không nhập khẩu vaccine nước ngoài mà dựa vào vaccine tự sản xuất. Cho đến thời điểm hiện tại, quốc gia này vẫn đang triển khai đúng tiến độ, kế hoạch đề ra là tới hết tháng 8 hoàn thành tiêm chủng từ 60-70% dân số với 11 triệu người, cũng như vươn tới mục tiêu trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới hoàn thành tiêm chủng ngừa COVID-19 cho toàn bộ dân số với vaccine tự sản xuất trong nước.

Giai đoạn cuối của quá trình thử nghiệm lâm sàng cho Soberana 2 đã bắt đầu vào tháng trước. Hơn 44.000 người đang tham gia đợt thử nghiệm cuối cùng của vaccine, sau đó dữ liệu sẽ được gửi đến cơ quan quản lý của quốc gia để được phê duyệt. Được biết, các cuộc thử nghiệm cũng đang được thực hiện ở một số nước khác, bao gồm cả Iran và Venezuela.

Các nhà khoa học cho biết vaccine Abdala và Soberana 2 có giá thành rẻ, dễ bảo quản và được điều chế dựa trên kinh nghiệm nhiều thập kỷ về khoa học y tế nổi tiếng của Cuba. Năm loại vaccine Cuba đang thử nghiệm lâm sàng đều là vaccine protein.

Theo các trang thông tin y khoa PubMed và Precision Vaccinations, vaccine của Cuba là vaccine tiểu đơn vị, được điều chế chỉ dựa trên một phần kháng nguyên của miền liên kết thụ thể (RBD) của SARS-CoV-2 tăng đột biến protein. Riêng vaccine Soberana 2 kết hợp miền liên kết thụ thể của kháng nguyên với một dạng uốn ván đã bị vô hiệu hóa để tăng cường phản ứng miễn dịch.

Hiện nay, các nhà nghiên cứu Cuba vẫn đang xác định xem việc tiêm hai liều vaccine có đủ để tạo ra miễn dịch hiệu quả đối với các biến chủng, đặc biệt là biến chủng Delta hay không. Tuy nhiên loại vaccine này sẽ rẻ và dễ bảo quản. Nếu được cấp phép, vaccine của Cuba sẽ trở thành một lựa chọn khả thi cho các quốc gia đang phát triển đang gặp khó khăn trong việc mua vaccine từ các tập đoàn dược phẩm đa quốc gia ở phương Tây.

Nếu các thử nghiệm thành công, Cuba sẽ trở thành quốc gia Mỹ Latinh duy nhất phát triển vaccine Covid-19 của riêng mình. Đồng thời, ngoài việc bảo vệ người dân trước đại dịch Covid-19 trong tương lai, việc sản xuất được loại vaccine hiệu quả cũng sẽ giúp Cuba vực dậy nền kinh tế của mình, vốn đã bị tê liệt bởi đại dịch và sự sụt giảm nghiêm trọng của ngành du lịch quốc tế trong năm qua.

Được biết, ngành công nghệ dược phẩm và công nghệ sinh học của Cuba đã có lịch sử hàng thập kỷ và quốc gia này đã sản xuất một số loại vaccine bao gồm cả mũi tiêm ngừa Viêm gan B và Viêm màng não B. Tiến sĩ Jose Moya, đại diện của Tổ chức Y tế Liên Mỹ tại Cuba nhận định, quốc gia này đã liên tục nghiên cứu và tìm cách phát triển 80% các loại vaccine khác nhau nằm trong chương trình tiêm chủng quốc gia.

Tại Cuba, việc tiếp cận nguồn cung thuốc men và vaccine khó khăn hơn do lệnh cấm vận của Mỹ. Theo lệnh cấm vận, các doanh nghiệp nước ngoài không được phép bán cho Cuba bất kỳ sản phẩm y tế nào có chứa hơn 20% thành phần nguyên liệu xuất xứ từ Mỹ. Bên cạnh đó, điều này cũng đã gây khó khăn cho việc thu mua nguyên liệu thô cần thiết để sản xuất vaccine và thanh toán cho các nhà cung cấp quốc tế của Cuba.

“Vì vậy, quốc gia này phải dựa vào năng lực và sức mạnh của chính mình và Cuba có đủ năng lực để làm điều này. Điều này cũng rất quan trọng đối với khu vực Mỹ Latinh khi có thể mở ra cơ hội chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine cho các quốc gia nghèo và đang phát triển” Tiến sĩ Moya nói.