Rà soát pháp luật: Nhiều mâu thuẫn giữa Luật Đầu tư với các luật

GIA NGUYỄN• 24/08/2021 04:20

Ngoài những chồng chéo với Luật Đất đai, Luật Nhà ở,… thực tế triển khai còn cho thấy, Luật Đầu tư cũng tồn tại những quy định mâu thuẫn, chồng chéo với một số luật khác gây khó khăn cho nhà đầu tư.

Theo các chuyên gia, quá trình triển khai thực tiễn ghi nhận, giữa Luật Đầu tư và Luật Bảo vệ môi trường còn tồn tại quy định mâu thuẫn với nhau về đánh giá tác động môi trường khi thực hiện dự án.

Cụ thể, khoản 2 Điều 25 Luật Bảo vệ môi trường quy định, quyết định phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường là căn cứ để cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án đối với dự án thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; Dự án có sử dụng đất của khu bảo tồn thiên nhiên, vườn quốc gia, khu di tích lịch sử – văn hóa, khu di sản thế giới, khu dự trữ sinh quyển, khu danh lam thắng cảnh đã được xếp hạng; Dự án có nguy cơ tác động xấu đến môi trường.

Luật Đầu tư mâu thuẫn với Luật Bảo vệ môi trường - Ảnh minh họa

Luật Đầu tư còn quy định mâu thuẫn với Luật Bảo vệ môi trường - Ảnh minh họa

Theo đó, ngoài những dự án thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, thì những dự án khác thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư của UBND cấp tỉnh nhưng có sử dụng đất của khu bảo tồn thiên nhiên, vườn quốc gia, khu di tích lịch sử – văn hóa, khu di sản thế giới, khu dự trữ sinh quyển, khu danh lam thắng cảnh đã được xếp hạng hay dự án có nguy cơ tác động xấu đến môi trường thì doanh nghiệp, nhà đầu tư buộc phải thực hiện thủ tục xin phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường trước khi thực hiện thủ tục xin quyết định chủ trương đầu tư.

Tuy nhiên, danh mục hồ sơ trình UBND cấp tỉnh làm thủ tục quyết định chủ trương đầu tư theo quy định tại Điều 33 Luật Đầu tư lại không yêu cầu phải có quyết định phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường.

“Như vậy, hai luật này đang thiếu thống nhất trong quy định về thực hiện đánh giá tác động môi trường cũng như xin phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án đầu tư, khiến cho nhà đầu tư không biết phải thực hiện thủ tục nào trước. Trong khi đó cơ quan quản lý Nhà nước cũng lúng túng trong lựa chọn luật áp dụng…”, các chuyên gia đánh giá.

Không chỉ tồn tại quy định mâu thuẫn với Luật Bảo vệ môi trường về đánh giá tác động môi trường khi thực hiện dự án, Luật Đầu tư còn quy định chồng chéo với Luật Kinh doanh Bất động sản về thủ tục xin phép chuyển nhượng dự án.

Cụ thể, Điều 51 Luật Kinh doanh bất động sản quy định, về thủ tục chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần dự án bất động sản, theo đó nhà đầu tư phải xin Quyết định cho phép chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần dự án bất động sản của UBND cấp tỉnh.

Tuy nhiên, theo Điều 45 Luật Đầu tư lại quy định, nhà đầu tư có quyền chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ dự án cho nhà đầu tư khác khi đáp ứng đủ điều kiện. Khi thay đổi nhà đầu tư, nhà đầu tư phải điều chỉnh Giấy chứng nhận đầu tư theo thủ tục điều chỉnh quyết định chủ trương đầu tư của UBND cấp tỉnh.

Ngoài Luật Bảo vệ môi trường, Luật Đầu tư cũng cho thấy sự chồng chéo với Luật Kinh doanh bất động sản - Ảnh minh họa

Phân tích về các quy định đã nêu, Luật sư Phạm Văn Phát – Đoàn Luật sư TP. Hà Nội chia sẻ, để thực hiện chuyển nhượng dự án trên thực tế, nhà đầu tư thực hiện thủ tục điều chỉnh Giấy chứng nhận đầu tư theo quy định của Luật Đầu tư trước tiên. UBND cấp tỉnh sẽ tham vấn ý kiến của các cơ quan tham mưu và cơ quan quản lý tại địa phương như Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên Môi trường, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Cục Thuế trước khi quyết định chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư cho nhà đầu tư.

Sau đó nhà đầu tư tiếp tục thực hiện thủ tục xin quyết định, phê duyệt chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ dự án bất động sản của UBND tỉnh. Trong thủ tục này, UBND cấp tỉnh lại một lần nữa tham vấn ý kiến của các cơ quan tham mưu và cơ quan quản lý Nhà nước như ở thủ tục ban đầu (Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên Môi trường, Cục Thuế) trước khi quyết định ban hành quyết định phê chuyển việc chuyển nhượng dự án cho nhà đầu tư.

Theo Luật sư Phát, sự chồng chéo này gây lãng phí, kéo dài thời gian và rủi ro cho nhà đầu tư trong quá trình thực hiện các thủ tục, lãng phí nguồn lực Nhà nước trong việc quản lý và thực hiện các thủ tục hành chính.

Cũng theo Luật sư Phát, ngoài những chồng chéo với Luật Kinh doanh bất động sản, giữa Luật đầu tư 2020 và Luật Lâm nghiệp cũng đang tồn tại vướng mắc liên quan đến chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng.

Cụ thể Luật Đầu tư và Nghị định 31/2021/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết và thi hành một số điều của Luật Đầu tư đều không quy định thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng thực hiện trước hay sau chấp thuận chủ trương đầu tư, chỉ quy định trình tự đối với dự án thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương của Chính phủ, không hướng dẫn đối với địa phương.

Tuy nhiên, khoản 4 Điều 1 Nghị định 83/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 156/2018/NĐ-CP ngày 16/11/2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Lâm nghiệp lại quy định: “Đối với dự án đầu tư có chuyển mục đích sử dụng rừng, thì chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng là một nội dung trong chấp thuận chủ trương đầu tư dự án”.

Thực tế, về vấn đề này, một số địa phương cũng đã có đề xuất sửa đổi Luật đầu tư quy định rõ, trong giai đoạn đầu tư có ý kiến thẩm định của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc đủ điều kiện chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng của dự án khi đủ điều kiện chuyển đổi theo quy định của Luật Lâm nghiệp, có thể được thực hiện trước hoặc sau khi dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư.