Bất ổn thị trường xăng dầu: Cần xây dựng chiến lược tăng dự trữ

GIA NGUYỄN• 16/10/2022 04:00

Trước những bất ổn của thị trường xăng dầu thời gian qua, chuyên gia cho rằng, bên cạnh những giải pháp thời điểm, về lâu dài phải xây dựng chiến lược tăng dự trữ quốc gia về xăng dầu…

>> Bất ổn thị trường xăng dầu: Sớm gỡ “nút thắt” về… chi phí

Theo đó, thông tin tại buổi họp báo tổng kết 3 quý đầu năm của Bộ Công Thương, đại diện đơn vị này thừa nhận, các cửa hàng xăng dầu đóng cửa, tạm ngưng bán hàng, đó cũng là trách nhiệm của Bộ Công Thương (là đầu mối) và các bộ, ngành khác có liên quan.

Sự bất ổn của thị trường xăng dầu vẫn khiến dư luận đặc biệt quan tâm - Ảnh minh họa: TN

Bộ Công Thương cho biết, đã chuẩn bị và triển khai loạt giải pháp như tính đủ, tính đúng các chi phí theo quy định hiện hành nhằm khuyến khích doanh nghiệp tăng lượng nhập hàng, bảo đảm duy trì nguồn cung ổn định cho thị trường. Đặc biệt, chỉ đạo các thương nhân đầu mối, thương nhân phân phối hỗ trợ để điều phối nguồn hàng, tăng cường cung ứng xăng dầu tại một số địa phương có hiện tượng thiếu xăng dầu cục bộ…

“Nguồn cung xăng dầu của các doanh nghiệp vẫn liên tục được bổ sung từ nguồn nhập khẩu và mua trong nước”, đại diện Bộ Công Thương khẳng định.

Trước đó, dẫn số liệu báo cáo từ các doanh nghiệp đầu mối, Bộ Công Thương đã cập nhật lượng tồn kho của một số doanh nghiệp đầu mối và khẳng định sẽ duy trì và bảo đảm cung ứng đủ nguồn cho hệ thống cửa hàng của các doanh nghiệp.

Cụ thể, tính đến ngày 8/10, Tập đoàn xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) tồn kho khoảng 489.000 m3, Tổng công ty dầu Việt Nam (PVOil) còn khoảng 230.000 m3, Công ty xăng dầu Quân đội (Mipeco) còn khoảng 19.000 m3, Công ty TNHH MTV dầu khí TP. Hồ Chí Minh (Saigon Petro) còn khoảng 11.000 m3, Công ty CP thương mại dầu khí Đồng Tháp (Petimex Đồng Tháp) còn 45.000 m3, Tổng công ty thương mại Xuất nhập khẩu Thanh Lễ còn khoảng 60.000 m3...

Thế nhưng, đại diện Bộ Công Thương cũng thẳng thắn thừa nhận, đảm bảo nhu cầu tiêu dùng xăng dầu đang là vấn đề hết sức quan trọng, cấp thiết trong thời điểm hiện nay, bản chất của thị trường nằm ở nguồn cung. Dù nguồn cung xăng dầu trong nước hiện nay đảm bảo được 70 - 80%, nhưng 20 - 30% phải nhập khẩu và dự báo nguồn cung từ nước ngoài từ nay đến cuối năm vẫn “rất căng thẳng”.

>> Bất ổn thị trường xăng dầu: Cần tính toán xây dựng lại bộ máy nhập khẩu, phân phối

Về lâu dài, các chuyên gia cho rằng, cần xây dựng chiến lược tăng dự trữ xăng dầu quốc gia - Ảnh minh họa:

Về lâu dài, các chuyên gia cho rằng, cần xây dựng chiến lược tăng dự trữ xăng dầu quốc gia - Ảnh minh họa: Petrolimex

Câu chuyện dẫn đến những bất ổn của thị trường xăng dầu thời gian qua đã và đang nhận được sự quan tâm đặc biệt của dư luận. Trong đó, việc chủ động về nguồn xăng dầu vẫn còn nhiều quan ngại khi báo cáo về quản lý Nhà nước của Bộ Công Thương vừa qua cho thấy, lượng xăng dầu dự trữ quốc gia khá thấp, chỉ tương đương 9 ngày nhập ròng và 6,5 ngày tiêu thụ.

Chưa kể, một trong những nguyên nhân dẫn đến sự bất ổn của thị trường xăng dầu thời gian qua đến từ việc doanh nghiệp đang lỗ lớn do chi phí thực tăng cao nên không thể nhập khẩu xăng dầu, dẫn đến sản lượng nhập khẩu quý III/2022 giảm khoảng 40% đối với xăng, giảm khoảng 35% đối với dầu diesel so với quý II.

Dù không quá bi quan về nguồn xăng dầu nhập khẩu, tuy nhiên, trước thực tế đã nêu, theo các chuyên gia, về lâu dài để thị trường xăng dầu bình ổn, đảm bảo nguồn cung không đứt gãy, cần sớm xây dựng chiến lược tăng dự trữ xăng dầu quốc gia.

Thông tin với báo chí, chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh không quá bi quan về nguồn xăng dầu nhập khẩu. Bởi năm tới được dự báo suy thoái kinh tế toàn cầu, đồng nghĩa với nhu cầu tiêu thụ xăng dầu trên toàn thế giới sẽ giảm. Vì thế, không những nguồn nhập khẩu xăng dầu không khan hiếm mà thậm chí còn dư thừa, trong khi Việt Nam có cả xăng nhập khẩu và nguồn sản xuất trong nước.

Thế nhưng, về lâu dài, vị chuyên gia này đề xuất, đã đến lúc Việt Nam cần đặt ra vấn đề dự trữ chiến lược, dự trữ quốc gia. Đây không chỉ là một công cụ can thiệp của cung - cầu, can thiệp về giá cực kỳ quan trọng mà còn góp phần ngăn chặn đứt gãy nguồn cung xăng dầu.

“Như hiện tại, số liệu dự trữ của các doanh nghiệp đầu mối chỉ mới giải quyết nguồn cung trong tháng 10, việc bảo đảm nguồn cung cũng trong tháng 10. Giả sử có biến động trên thị trường thế giới, lo lắng nguồn cung sẽ tiếp tục căng thẳng từ nay đến cuối năm của Bộ Công Thương là hoàn toàn có cơ sở. Thế nên, cần có dự trữ chiến lược, dự trữ quốc gia xăng dầu để giải quyết vấn đề này”, chuyên gia Vũ Đình Ánh bày tỏ.

Còn theo chuyên gia thương mại Vũ Vinh Phú, Nhà nước phải đảm nhiệm dự trữ quốc gia bằng hiện vật. Hiện tại, tiền quỹ bình ổn giá xăng dầu nên quy thành hiện vật, dùng mua xăng dầu khi giá thấp, đưa vào kho dự trữ, khi thị trường thế giới tăng giá, có thể mở kho để bình ổn. Đó là cách các nước đang làm, chúng ta cứ thu tiền bình ổn giá xăng dầu của người dân mang đi gửi ngân hàng là chưa tận dụng hết lợi thế của nó. Dự trữ xăng dầu của Việt Nam không thể chỉ đủ dùng trong 5 - 6 ngày như hiện nay mà phải đủ phục vụ nhu cầu thị trường trong 3 tháng. Nhà nước muốn quản lý tốt phải có kho dự trữ, như vậy mới giải quyết được vấn đề lâu dài.

Không chỉ các chuyên gia, để ổn định nguồn cung, trong buổi tiếp Bộ trưởng Bộ Công Thương – Nguyễn Hồng Diên tại tổng kho xăng dầu Đức Giang, Hà Nội để kiểm tra công tác dự trữ thương mại và dự trữ quốc gia đối với mặt hàng xăng dầu ngày 15/10, Petrolimex cũng kiến nghị, cần tăng tổng dự trữ quốc gia về mặt hàng này lên tối thiểu là 90 ngày.

Về vấn đề này, lãnh đạo Bộ Công Thương cho biết, đang khẩn trương hoàn thiện quy hoạch hệ thống kho xăng dầu đến 2030 tầm nhìn 2045 thay thế quy hoạch cũ, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành. Bộ sẽ phối hợp các cơ quan, đơn vị tham mưu cho Chính phủ sửa đổi cơ chế bảo quản xăng dầu dựu trữ quốc gia phù hợp với thực tế, sẽ hoàn thiện trình lại Thủ tướng Chính phủ phương án nâng mức dự trữ quốc gia xăng dầu trong tháng 10 này.